VIII dyrektywa UE w sprawie badania ustawowego rocznych sprawozdań finansowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych wprowadza m.in. obligatoryjność stosowania Międzynarodowych Standardów Rewizji Finansowej. Standardy te będą musiały być stosowane przez wszystkich biegłych rewidentów i firmy audytorskie państw członkowskich UE przy przeprowadzaniu badań ustawowych.
Badanie sprawozdań finansowych sporządzonych według Międzynarodowych Standardów Rachunkowości będzie szło w parze z wynikającym z nowelizacji VIII dyrektywy obowiązkiem stosowania przez biegłych rewidentów do wszystkich badań – jako norm wykonywania zawodu – Międzynarodowych Standardów Rewizji Finansowej (MSRF). Jest zatem już faktem, że MSRF staną się prawem obowiązującym w UE.
Zakres badania
Warto podkreślić, że przedmiot samego badania ulegnie rozszerzeniu o ocenę:
• zakresu zdarzeń, wymagających ujęcia w księgach i sprawozdaniu finansowym,
• poprawności parametrów wyceny,
• charakteru danych wprowadzonych do ksiąg,
• kompletności i prawidłowości ujawnionych informacji.
Należy wyraźnie podkreślić, że jakość badania sprawozdań finansowych ulegnie znacznym zmianom w związku ze zmianą Międzynarodowego Standardu Rewizji Finansowej nr 240 „Odpowiedzialność biegłego rewidenta za uwzględnienie podczas badania sprawozdania finansowego możliwości popełnienia oszustw”. Standard ten zobowiązuje biegłych rewidentów do wykrycia w toku badania oszustw i nadużyć dokonywanych w jednostkach badanych. Problem ten jest aktualny również w Polsce.
Usługa badania
Biegły rewident powinien uzgodnić warunki podjęcia się badania ze zleceniodawcą, przy czym powinny zostać one utrwalone w liście intencyjnym lub innej formie umownej. Zgodnie z MSRF nr 210 „Warunki podjęcia się badania”, nawet jeśli w niektórych krajach cel i zakres badania oraz obowiązki biegłego rewidenta określają przepisy prawa, to biegły rewident może wystosować list intencyjny, traktując go jako sposób przekazania informacji zleceniodawcy.
MSRF narzucają konieczność przestrzegania wymogów etycznych: niezawisłość i niezależność w stosunku do zleceniodawcy. MSRF nr 220 stwierdza, iż wymogi etyczne dotyczące badania sprawozdań finansowych obejmują część A oraz B Kodeksu Etyki Zawodowych Księgowych wydanego przez Międzynarodową Federację Księgowych (IFAC) lub wymogi krajowe, jeśli te są bardziej restrykcyjne.
Obecnie jedyną organizacją opracowującą międzynarodowe standardy rewizji finansowej jest prywatna organizacja, jaką jest wspomniana już Międzynarodowa Federacja Księgowych (IFAC). Aby standardy opracowywane przez IFAC mogły być przyjęte do stosowania w UE muszą przejść przez proces formalnych konsultacji i sprawdzenia, czy cieszą się uznaniem w skali międzynarodowej, czy zostały opracowane w należyty sposób, czy podlegały w trakcie opracowywania nadzorowi publicznemu oraz czy spełniają zasady przejrzystości. Ponadto MSRF powinny przyczyniać się do sporządzania sprawozdań finansowych zgodnie z zasadą rzetelnej i jasnej prezentacji. Co więcej, standardy MSRF – zgodnie z europejską logiką, muszą, podobnie jak MSSF (Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej), prowadzić do realizacji celu, jakim jest europejskie dobro publiczne.
Standardy mają stanowić źródło najlepszych rozwiązań podyktowanych troską o wysoką jakość usług rewizji finansowej, a co za tym idzie, utrzymanie zaufania opinii publicznej do badania sprawozdań finansowych. Czy spełnią swoją rolę, czas pokaże.
Standardy rewizji
Należy mieć na uwadze, że wszystkie MSRF przeszły przez znaczący i rozległy proces zmian aktualizujących. W szczególności zmiany dotyczą takich MSRF, jak kluczowy dla badania MSRF nr 700 „Sprawozdanie niezależnego biegłego rewidenta na temat kompletnego sprawozdania finansowego ogólnego przeznaczenia”, a także MSRF nr 200 „Kontrola jakości badań historycznych informacji finansowych”, MSRF nr 240 „Odpowiedzialność biegłego rewidenta za uwzględnienie podczas badania sprawozdania finansowego możliwości oszustw”, MSRF nr 300 „Planowanie badania sprawozdania finansowego”.
Stowarzyszenie Księgowych w Polsce wspólnie z Krajową Izbą Biegłych Rewidentów wydało polski oficjalny przekład Międzynarodowych Standardów Rewizji Finansowej 2005 opracowanych przez Międzynarodową Federację Księgowych (IFAC).
Ceny za badanie
Warto przypomnieć, że Krajowa Rada Biegłych Rewidentów podjęła uchwałę w sprawie określenia normatywnej pracochłonności minimalnej prac związanych z badaniem sprawozdań finansowych. Uchwała wprowadziła minimalne stawki pracochłonności uzależnione od łącznej wartości sum bilansowych i przychodów badanych jednostek oraz nieodłącznego ryzyka badania. Po raz pierwszy ma to zastosowanie do umów o badanie sprawozdań finansowych za 2005 rok. Konieczność podjęcia uchwały wynikała z postanowienia Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Biegłych Rewidentów, który za istotny uznał problem zasad ustalania minimalnych wynagrodzeń lub minimalnej pracochłonności i zobowiązał Krajową Radę do kontynuowania prac nad jego rozwiązaniem. Uchwała wraz z komentarzem komisji ds. etyki została opublikowana w biuletynie KIBR nr 60 oraz na stronie www.kibr.org.pl.
Normy wykonywania zawodu biegłego rewidenta
NORMA NR 1 – ogólne zasady badania sprawozdań finansowych.
NORMA NR 2 – specyfika badania sprawozdań jednostek sektora finansowego.
NORMA NR 3 – badanie skonsolidowanych sprawozdań finansowych.
NORMA NR 4 – ogólne zasady dokonywania przeglądu sprawozdań finansowych.
NORMA NR 5 – zasady postępowania podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych w zakresie badania sprawozdań finansowych i innych usług poświadczających, wykonywanych przez biegłych rewidentów.
