Inwentaryzacja a amortyzacja środków trwałych

Amortyzacja to wyrażone w pieniądzu zużycie środków trwałych. Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się metodą systematycznego i planowego rozkładania wartości początkowej środka trwałego na ustalony okres amortyzacji. Amortyzację rozpoczyna się nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania. Kończy natomiast nie później niż w momencie zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego, przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru. Amortyzacji mogą podlegać środki trwałe o niskiej wartości (do wysokości 3.500 zł), jednak jeśli jednostka nie chce objąć ich amortyzacją, może umieścić je w kosztach uzyskania przychodu firmy w miesiącu skierowania ich do użytkowania. Określenie stawki i okresu amortyzacji uzależnione jest przede wszystkim od okresu użyteczności danego środka trwałego, na który ma wpływ długość jego czasu pracy, zmiany technologiczne. Prawo zezwala stosowanie dowolnej metody amortyzacji, jednakże ważne jest, aby wybrana metoda odzwierciedlała zużycie środka trwałego, co nie zawsze jest uzależnione od okresu użytkowania. Poniesione nakłady, które są ulepszeniem środka trwałego, zwiększają jego wartość początkową. Od tak ustalonej wartości początkowej jednostka może dokonywać odpisów amortyzacyjnych (według przyjętej stawki amortyzacyjnej aż do pełnego zamortyzowania). Jeżeli środki trwałe uległy ulepszeniu w rezultacie przebudowy, rozbudowy, rekonstrukcji, adaptacji, czy też modernizacji, wartość początkową tych środków, zwiększa się o sumę wydatków na ich ulepszenie (w tym także o wydatki na zakup części składowych i peryferyjnych, których jednostkowa cena nabycia przekracza 3.500 zł). Środki trwałe uważane są za ulepszone, gdy całość wydatków poniesionych na ich przebudowę, rozbudowę, rekonstrukcję, adaptację lub modernizację w danym roku podatkowym przekracza 3.500 zł i wydatki te powodują wzrost wartości użytkowej w stosunku do wartości z dnia przyjęcia środków trwałych do używania. Odpisy amortyzacyjne mogą być dokonywane z częstotliwością miesięczną, kwartalną lub roczną, natomiast zmiana wartości lub parametrów amortyzacji możliwa jest raz w roku.

Na etapie spisu z natury zbierane są informacje o stanie ilościowym środków trwałych, dzięki czemu można zweryfikować różnice ilościowe w stosunku do danych ewidencyjnych, a także o jakości majątku: ustalenie uszkodzeń, zniszczeń, przydatności do dalszej eksploatacji. Na przydatność wpływa technologiczne starzenie się składników majątku lub brak na nie zapotrzebowania w związku ze zmianą w zakresie działalności. Różnice ilościowe (niedobory i nadwyżki) otrzymywane są z porównania stanu według spisu ze stanem odnotowanym w ewidencji. Dzięki temu można skorygować stany ewidencyjne do poziomu stanów rzeczywistych (różnice winny być rozliczane w cenach, które przyjęto do ewidencji danych składników). Korekta wartości wiąże się ze zmianą planu amortyzacji, natomiast zdjęcie składników z ewidencji wymaga przerwania amortyzacji i rozliczenia niezamortyzowanej wartości w kosztach bieżących.

Sposób inwentaryzacji wartości niematerialnych i prawnych

Kolejny etap rozliczenia to określenie przydatności składników niepełnowartościowych (możliwość odpisania ich z ewidencji jako bezwartościowych).

Wykonywanie spisu z natury jest dobrą okazją do przeprowadzenia weryfikacji okresów i stawek amortyzacji środków trwałych (ustawa o rachunkowości w art. 32 pkt 3 nakazuje, iż stawki amortyzacyjne, a także okresy amortyzacji przyjęte dla poszczególnych środków trwałych  powinny być okresowo weryfikowane).  Nie zawsze łatwo określić, przez jaki czas określony składnik majątku może być użytkowany, a więc trudno oszacować jaki jest okres ekonomicznej użyteczności. W praktyce stosowane jest użycie stawek amortyzacji, które są wymagane w przepisach podatkowych (nie posługują się pojęciem „ekonomicznej użyteczności”), lecz nakazują w przypadku określonych grup środków trwałych zastosować wyznaczone stawki. Taki sposób wyznaczania okresu ekonomiczności użyteczności jest z punktu widzenia ustawy nieprawidłowy. Jeśli  zapadnie decyzja, że dotychczasowe stawki amortyzacyjne należy zmienić, należy dokonać korekty sprawozdania na okres obrachunkowy niezamknięty. Wtedy jest to zmiana szacunku, a nie korekta błędu.

Polecamy: Komplet : IFK + MK + Infororganizer

Autopromocja

Szkolenie: Jak przygotować się do KSeF?

Sprawdź

Inwentaryzacja za 2014 rok - czynności przygotowawcze

Sposób amortyzacji księgowej służy do odzwierciedlenia zużycia ekonomicznego środka trwałego wykorzystywanego w działalności. Powinna być tak dopasowana, aby jak najdokładniej odzwierciedlała proces zużycia środka trwałego, a także umożliwiała najwierniejsze oddanie rzeczywistej wartości netto, którą wykazuje się w bilansie. Amortyzacja, jak i umorzenie księgowe są użytkowane po to, by stworzyć bilans zysków i strat.

Należy przy tym pamiętać, że okres ekonomicznej użyteczności częstokroć realniej oceni pracownik obsługujący daną maszynę, niż wyznaczony do spisu księgowy.

Podyskutuj o tym na naszym FORUM