REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Obowiązki księgowego i jego odpowiedzialność

Obowiązki księgowego i jego odpowiedzialność.
Obowiązki księgowego i jego odpowiedzialność.
fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Księgowy pełni niezwykle ważną i odpowiedzialną rolę w firmie. W związku z tym, że ma dostęp do istotnej dla działania firmy dokumentacji, podlega odpowiedzialności prawnej za stan finansów jednostki. Jest to odpowiedzialność zarówno finansowa, cywilna, jak i pracownicza czy też karna.

Obowiązki księgowego

Do podstawowych obowiązków każdego księgowego zalicza się prowadzenie ksiąg rachunkowych na podstawie dowodów księgowych, w sposób zgodny z ustawą. Określa ona, że księgi muszą być prowadzone rzetelnie, bezbłędnie, sprawdzalnie i bieżąco. Księgi rachunkowe stanowią podstawę sporządzania sprawozdań finansowych i innych raportów, takich jak deklaracje i zeznania podatkowe, deklaracje ubezpieczeniowe pracowników oraz sprawozdania statystyczne.

REKLAMA

Autopromocja

W zależności od stanowiska, rodzaju branży, wielkości jednostki, struktury organizacyjnej i przyjętych w jednostce procedur zmienia się zakres obowiązków księgowego, a przy rozpatrywaniu jego odpowiedzialności należy wziąć pod uwagę odpowiednie przepisy prawa.

Należy przy tym pamiętać, że to kierownik jednostki ponosi odpowiedzialność za rachunkowość jednostki, a nie osoba prowadząca księgi rachunkowe. Odpowiedzialność związana z zawodem księgowego została uregulowana w następujących przepisach:

1) ustawa o rachunkowości (u.o.r.) – stanowiąca podstawę prawa bilansowego,

Ustawa o rachunkowości – nowelizacja w 2014 r. i jej skutki

Dalszy ciąg materiału pod wideo

2) Ordynacja podatkowa (O.p.) – stanowiąca podstawę materialnego i procesowego prawa podatkowego,

3) Kodeks karny skarbowy (k.k.s.),

4) ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych i ustawa regulująca powszechne ubezpieczenie zdrowotne,

5) Kodeks pracy (k.p.),

6) Kodeks karny (k.k.).

Odpowiedzialność wynikająca z przepisów prawa bilansowego

Rozliczenia międzyokresowe kosztów i przychodów

REKLAMA

Odpowiedzialność prawna polega na poniesieniu odpowiedzialności za zachowania sprzeczne z przepisami prawa. Do najważniejszych rodzajów odpowiedzialności prawnej zaliczamy odpowiedzialność karną, w której odpowiada się tylko za własne czyny, oraz odpowiedzialność cywilna, gdy odpowiadać można zarówno za własne, jak i za cudze zachowania.

Ustawa o rachunkowości odpowiedzialność za prowadzenie rachunkowości powierza szeroko rozumianemu kierownictwu jednostki. Dlatego też to na kierowniku jednostki spoczywa odpowiedzialność karna, nawet jeżeli  prowadzenie rachunkowości zostanie powierzone innej osobie. Również księgowy niezasiadający w organie kierowniczym jednostki poniesie odpowiedzialność karną, jeżeli dopuści się przestępstw bądź wykroczeń wymienionych w przepisach art. 77 i 79 ustawy o rachunkowości. Art. 77 wymienia następujące przestępstwa:

1) nieprowadzenie ksiąg rachunkowych,

2) prowadzenie ich wbrew przepisom ustawy,

3) podawanie w księgach nierzetelnych danych,

4) niesporządzenie sprawozdania finansowego,

5) sporządzenie sprawozdania finansowego niezgodnie z przepisami ustawy,

6) zawarcie w sprawozdaniu nierzetelnych danych.

Wymienione przestępstwa podlegają karze grzywny lub karze pozbawienia wolności do lat 2 albo obu tym karom łącznie.

W art. 79 ustawy o rachunkowości wymieniono inne wykroczenia:

1) niepoddawanie sprawozdania finansowego badaniu przez biegłego rewidenta,

2) nieudzielanie lub udzielania niezgodnych ze stanem faktycznym informacji, wyjaśnień, oświadczeń biegłemu rewidentowi albo niedopuszczania go do pełnienia obowiązków,

3) niezłożenie sprawozdania finansowego do ogłoszenia,

4) nieskładanie sprawozdania finansowego lub sprawozdania z działalności we właściwym rejestrze sądowym,

5) nieudostępnianie sprawozdania finansowego i innych dokumentów, o których mowa w art. 68, prowadzenia działalności usługowej w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych bez wymaganych uprawnień,

6) prowadzenie działalności usługowej w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych lub wykonywania czynności doradztwa podatkowego – bez spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC.

Powyższe działania podlegają grzywnie albo karze ograniczenia wolności.

Kary zawarte w Kodeksie karnym

Odpowiedzialność biura rachunkowego za błędy w rozliczeniach

Kodeks karny zawiera szczegółowy zapis dotyczący wymiaru kary. Art. 33 zawiera ustalenia odnośnie wysokości wymierzanej grzywny. Przepis ten stanowi, że grzywnę wymierza się w stawkach dziennych, określając liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki dziennej. Liczba stawek wynosi od 10 do 540, natomiast wysokość stawki dziennej ustala sąd na podstawie dochodów sprawcy, przy czym wartość stawki dziennej nie może być niższa niż 10 zł ani wyższa niż 2000zł. W związku z tym minimalna kwota grzywny wynosi 100zł.

Przepisy podatkowe

Przepisy ordynacji podatkowej mówią, że osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, będące płatnikami lub inkasentami, są obowiązane wyznaczyć osoby, do których obowiązków należy obliczanie i pobieranie podatków oraz terminowe wpłacanie organowi podatkowemu pobranych kwot. Jednostki mają także obowiązek podać właściwemu organowi podatkowemu imiona, nazwiska i adresy tych osób. Wyznaczona osoba wykonuje powierzonej jej czynności osobiście lub zlecając ich wykonanie innym osobom (wówczas kontrolując jedynie realizację zadań). Nie odpowiada ona jednak za zobowiązania podatkowe podmiotu, którego sprawami się zajmuje, jednak w razie niewypełnienia przyjętych obowiązków musi się liczyć z odpowiedzialnością na podstawie przepisów Kodeksu karnego skarbowego. Za przestępstwa skarbowe odpowiada zarówno sprawca, jak i osoba, która na podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się sprawami gospodarczymi. W przypadku, gdy formalnie nie wyznaczono osoby do dokonywania konkretnych czynności, to odpowiedzialność karnoskarbową ponosić będą osoby zasiadające we władzach zarządczych jednostki.

Za przestępstwa skarbowe również grozi kara grzywny, a w szczególnych przypadkach nawet kara pozbawienia wolności. Podobnie jak w przypadku kodeksu karnego to sąd określa ilość stawek i wysokość jednej stawki dziennej. Zgodnie z przepisami Kodeksu karnego skarbowego stawka dzienna nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia, ani też przekraczać jej czterystukrotności.

Odpowiedzialność prawna na podstawie przepisów ubezpieczeniowych

Zgodnie z przepisami ustaw dotyczących ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego niedopełnienie obowiązków płatnika składek podlega karze grzywny. Art. 98 ustawy o ubezpieczeniu społecznym wymienia wykroczenia, jakich popełnienie podlega karze grzywny do 5000 zł. Grzywna grozi osobie, która:

1) nie dopełnia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w przewidzianym przepisami terminie,

2) nie zgłasza wymaganych ustawą danych lub zgłasza nieprawdziwe dane albo udziela w tych sprawach nieprawdziwych wyjaśnień lub odmawia ich udzielenia,

3) udaremnia lub utrudnia przeprowadzenie kontroli,

4) nie dopełnia obowiązku wypłacania świadczeń z ubezpieczeń społecznych i zasiłków finansowanych z budżetu państwa albo wypłaca je nienależnie,

5) nie prowadzi dokumentacji związanej z obliczaniem składek oraz z wypłatą świadczeń z ubezpieczeń społecznych,

6) nie dopełnia obowiązku przesyłania deklaracji rozliczeniowych oraz imiennych raportów miesięcznych w przewidzianym terminie,

7) nie stwierdza nieprawidłowości w imiennym raporcie miesięcznym w terminie do 30 kwietnia następnego roku kalendarzowego,

8) nie dopełnia obowiązku przekazywania dokumentów związanych z ubezpieczeniami społecznymi i ubezpieczeniem zdrowotnym w formie określonej w przepisach,

Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną pracodawcy

Księgowi pracujący w ramach umowy o pracę odpowiadają przed pracodawcą, zgodnie z art. 114 kodeksu pracy, w przypadku gdy w wyniku ich zawinionego niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych pracodawca poniesie szkodę. Pracownik ponosi wówczas odpowiedzialność materialną w granicach poniesionej straty. Gdyby do szkody doszło w wyniku działania nieumyślnego, odpowiedzialność pracownika jest ograniczona do wysokości trzykrotnego miesięcznego wynagrodzenia pracownika z dnia wyrządzenia szkody. Z zapisów art. 117 kodeksu pracy wynika także, że osoba zajmująca się sprawami księgowo-podatkowymi, która pracuje pod nadzorem osoby uprawnionej, to osoba uprawniona ponosi odpowiedzialność w razie niedostatecznego nadzoru lub jego braku.

Odpowiedzialność karna za prowadzenie ksiąg rachunkowych

Przekroczenie planu wydatków w ewidencji księgowej

Główny księgowy, któremu kierownik jednostki powierzył na piśmie obowiązki z zakresu gospodarki finansowej jednostki, odpowiada za sytuację powstałą w jednostce, w tym za prowadzenie rachunkowości oraz dokonywanie wstępnej kontroli zgodności operacji finansowych i gospodarczych z planem finansowym. W związku z tym główny księgowy powinien:

 1) kontrolować wszystkie dokumenty źródłowe, będące podstawą wypłat ze środków publicznych przed zleceniem ich realizacji pod kątem ich zgodności z planem finansowym,

2) w przypadku dokumentów budzących wątpliwości zażądać złożenia wyjaśnień od pracowników merytorycznych,

3) odmówić podpisania dokumentów, których realizacja spowodowałaby przekroczenie planu finansowego, zawiadamiając o tym fakcie na piśmie dyrektora,

4) wnioskować do dyrektora o określenie trybu, w jakim mają być sprawdzane dowody księgowe pod względem merytorycznym i w jakim fakt dokonania tej kontroli ma być dokumentowany – jeśli odpowiednich postanowień nie zawierają przepisy wewnętrzne jednostki.

Za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, w myśl art. 18b ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych uznaje się niedokonanie lub nienależyte dokonanie wstępnej kontroli zgodności operacji gospodarczej lub finansowej z planem finansowym lub kompletności i rzetelności dokumentów dotyczących takiej operacji. Jest to istotne, gdy miało wpływ na dokonanie wydatku powodującego przekroczenie kwoty wydatków ustalonej w planie finansowym jednostki sektora finansów publicznych lub zaciągnięcie zobowiązania niemieszczącego się w planie finansowym jednostki sektora finansów publicznych.

Podyskutuj o tym na naszym FORUM


Podstawa prawna

Przepisy ustawy o rachunkowości,  Ordynacji podatkowej, Kodeksu karnego skarbowego, ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i ustawy regulującej powszechne ubezpieczenie zdrowotne, Kodeksu pracy, Kodeksu karnego.


Autor: Marta Przyborowska

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Podatek PIT - część 2
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
2 maja 2023 r. (wtorek)
4 maja 2023 r. (czwartek)
29 kwietnia 2023 r. (sobota)
Następne
Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wiza Vander Elst: Pozwala polskim firmom delegować do Niemiec pracowników spoza UE

Wiza Vander Elst to specjalne rozwiązanie umożliwiające polskim firmom delegowanie pracowników z Ukrainy i innych państw spoza Unii Europejskiej, zatrudnionych legalnie w Polsce, do pracy w Niemczech. Dzięki tej wizie możliwe jest wykonywanie pracy w Niemczech bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę. Aby jednak uzyskać wizę, polska firma musi przedstawić dowody na legalność zatrudnienia pracownika w Polsce oraz posiadanie przez niego ważnego zezwolenia na pracę. Wiza Vander Elst obowiązuje tylko przez czas trwania konkretnego kontraktu, jednak nie dłużej niż przez 90 dni w roku kalendarzowym.

Zakład podatkowy w Niemczech dla podatku dochodowego od pracowników. Kiedy powstaje i jak uniknąć tego podatku?

Od dłuższego czasu niemieckie urzędy skarbowe wzywają polskie firmy, które wykonują prace w Niemczech, do odprowadzania podatku dochodowego od pracowników, nawet jeśli przebywają oni w Niemczech krócej niż 183 dni w danym 12-miesięcznym okresie. Dotyczy to sytuacji, gdy firma prowadzi w jednym miejscu prace budowlane powyżej 6 miesięcy, nie posiada biura ani zatrudnionego w Niemczech przedstawiciela handlowego (tzw. zakład podatkowy dla celów podatku dochodowego od przedsiębiorstwa, Einkommensteuerliche Betriebsstätte).

Zwolnienie ze składek ZUS na 1 miesiąc. Wniosek w listopadzie - ulga w grudniu. Jak i gdzie złożyć wniosek?

W 2024 roku z tzw. wakacji składkowych można skorzystać jedynie w grudniu. Ale aby uzyskać zwolnienie ze składek ZUS za grudzień, wniosek trzeba złożyć w listopadzie. Jeśli przedsiębiorca spóźni się i wniosek złoży w grudniu, zwolnienie dotyczyć będzie stycznia 2025 r.

ZUS: 48,2 tys. wniosków o wakacje składkowe od 1 października 2024 r. Kto może złożyć wniosek? Jak złożyć wniosek o wakacje składowe?

ZUS: 48,2 tys. wniosków o wakacje składkowe od 1 października. Kto może złożyć wniosek? Jak złożyć wniosek o wakacje składowe? 1 października Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpoczął zbieranie wniosków o wakacje składkowe.

REKLAMA

Księgowy jako doradca strategiczny – ewolucja zawodu w erze cyfrowej

Badanie fillup k24 „Księgowi jako kluczowi doradcy klienta? Rola, wyzwania i rozwój zawodu okiem księgowych i przedsiębiorców” pokazuje, że przedsiębiorcy chcą widzieć w księgowym osobę, która doradzi, zrozumie ich, pomoże podjąć strategiczne decyzje, a nie tylko wprowadzi dane – mówi Monika Piątkowska, doradca podatkowy fillup. 

Stawka podatku leśnego na 2025 r. Kto zapłaci i ile? Kto będzie zwolniony?

Podatek leśny obejmuje grunty leśne z wyjątkiem lasów wykorzystywanych na działalność inną niż leśna. W 2025 roku stawka podatku wynosi 61,02 zł za hektar, obliczona na podstawie średniej ceny sprzedaży drewna. Dowiedz się, kto jest zobowiązany do płacenia podatku leśnego i jakie przysługują zwolnienia.

E-faktura od 2026 r.: co oznacza KSeF dla dużych i małych przedsiębiorców?

Od 2026 roku Krajowy System e-Faktur (KSeF) stanie się obowiązkowy dla wszystkich firm, z pewnymi udogodnieniami dla najmniejszych przedsiębiorców. Michał Sosnowski, Business Development Director w Exorigo-Upos, wyjaśnia, jakie zmiany czekają przedsiębiorstwa oraz z czym wiąże się możliwość stosowania trybu offline.

Prof. Modzelewski: nie będzie faktur ustrukturyzowanych w 2026 roku. Dlaczego?

Niedawno dowiedzieliśmy się oficjalnie, że odroczony do dnia 1 lutego 2026 r. termin wprowadzenia powszechnego obowiązku wystawiania tzw. faktur ustrukturyzowanych nie będzie już odraczany, mimo że nie powstał jeszcze nawet projekt zasadniczej przebudowy tej koncepcji, co zapowiedział oficjalnie minister finansów. 

REKLAMA

Od strażnika faktur do doradcy biznesowego. Tak zmienić się musi rola księgowego w cyfrowym świecie finansów

Branżę usług księgowych czeka wielka rewolucja, a jej pierwsze sygnały już widać. Obecnie księgowy koncentruje się na porządkowaniu faktur, wpisywaniu ich do systemu księgowego, rozliczaniu należności firm, sprawdzaniu i analizowaniu rachunków oraz innych danych księgowych, a następnie wyliczaniu podatków i sporządzaniu raportów. Wcześniej przedstawiciele tego zawodu postrzegani byli jako “strażnicy faktur”, co oznaczało, że kontrolowali tylko formalny aspekt dokumentacji. Obecnie oczekuje się od nich opieki nad całym obszarem związanym z finansami. Czy cyfryzacja wpłynie na konieczność zmiany kompetencji księgowych? Czy zmieni się postrzeganie tego zawodu?

Od piątku rusza nabór wniosków o wakacje składkowe od ZUS. Gdzie złożyć wniosek? Kto może wystąpić o zwolnienie ze składek na ubezpieczenie społeczne za grudzień?

Od piątku rusza nabór wniosków o wakacje składkowe od ZUS. Gdzie złożyć wniosek? Kto może wystąpić o zwolnienie ze składek na ubezpieczenie społeczne za grudzień? Jakie należy spełniać warunki, by uzyskać zwolnienie?

REKLAMA