REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy fiskus zakwestionuje koszty uzyskania przychodów

Ewa Matyszewska
Ewa Matyszewska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Aby poniesione wydatki podatnik mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, muszą mieć one związek z osiąganymi przychodami bądź ich zabezpieczeniem. Gdy takiego związku nie będzie, fiskus nie pozwoli danego wydatku uznać za koszt podatkowy.

Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Artykuł 23 ustawy o PIT to katalog wydatków, które nie mogą być kosztem podatkowym. Co zatem przy rozliczaniu kosztów jest najważniejsze? Związek przyczynowo-skutkowy między wydatkiem a przychodem.

REKLAMA

Autopromocja

PRZYKŁAD: ZWROT KOSZTÓW ZA DOJAZDY

Czy w zeznaniu podatkowym podatnik powinien odliczyć od przychodu koszty uzyskania przychodu, które zostały zwrócone przez powiatowy urząd pracy?

Wolny od podatku dochodowego jest zwrot kosztów przejazdu bezrobotnego do miejsca pracy lub miejsca odbywania stażu, szkolenia, badań lekarskich, do miejsca wykonywania prac społecznie użytecznych, zajęć z zakresu poradnictwa zawodowego lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy, oraz kosztów zakwaterowania bezrobotnego w miejscu pracy, odbywania stażu, szkolenia lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy, otrzymane na podstawie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Do obliczenia dochodu uzyskanego z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej koszty uzyskania przychodów są ustalone w ustawie kwotowo. Jednak jeżeli roczne koszty są niższe od wydatków na dojazd do zakładu lub zakładów pracy środkami transportu autobusowego, kolejowego, promowego lub komunikacji miejskiej, w rocznym rozliczeniu podatku koszty te mogą być przyjęte w wysokości wydatków faktycznie poniesionych, udokumentowanych wyłącznie imiennymi biletami okresowymi.

W związku z otrzymaniem zwrotu kosztów przejazdu do miejsca pracy podatnik w zeznaniu podatkowym nie może przyjąć kosztów faktycznie poniesionych. Nie przysługują mu również podwyższone koszty uzyskania przychodów. Przysługują mu natomiast koszty uzyskania określone kwotowo w ustawie o PIT ze stosunku pracy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Związek kosztu i przychodu

Tłumacząc przepisy o kosztach podatkowych, trzeba podkreślić, że wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, są kosztami uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z przychodami, w tym służą zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów.

Oznacza to, że aby określony wydatek został uznany za koszt uzyskania przychodów, podatnik musi wykazać nie tylko poniesienie tego wydatku, ale także istnienie zależności między tym wydatkiem a możliwością uzyskania przychodu z tego tytułu. W tym celu konieczne jest w szczególności wykazanie przez podatnika, na co dany wydatek został przez niego poniesiony, w wypadku wydatków na nabycie usług - jakie konkretnie świadczenia ze strony swojego kontrahenta podatnik uzyskał za przekazane mu świadczenie pieniężne.

REKLAMA

Zatem na podatniku jako osobie zainteresowanej ciąży obowiązek udokumentowania wydatków w sposób, który pozwoli na obiektywne ustalenie przesłanek pozwalających na zaliczenie danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów. Brak takiej dokumentacji to argument dla organów podatkowych do zakwestionowania zaliczenia danego wydatku do kosztów podatkowych. To z kolei spowoduje zwiększenie podstawy opodatkowania i konieczność zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami. Dodatkowo urząd będzie miał prawo nałożyć na podatnika kary wynikające z kodeksu karnego skarbowego.

Trzeba też pamiętać, że koszty uzyskania przychodu związane są zawsze z konkretnym źródłem przychodu i nie mogą pomniejszać przychodu uzyskanego z innego źródła, tym bardziej ze źródła będącego źródłem przychodu innego podatnika. Przykładowo, jeśli podatnik uzyskał przychód z pracy i jednocześnie prowadzi działalność gospodarczą, to koszty z firmy nie pomniejszą przychodów ze stosunku pracy.

Oczywiście niedopuszczalne są także sytuacje, w których podatnik uznaje za koszt podatkowy wydatki udokumentowane, ale faktycznie nie poniesione. Nie może mieć jakiegokolwiek związku z przychodem z działalności gospodarczej koszt, który nie został w ogóle poniesiony, a jego zarachowanie było nieuzasadnione. Na ten aspekt zwrócił uwagę m.in. NSA w wyroku z 5 grudnia 2006 r. (sygn. akt II FSK 1493/05; niepublikowany), w którym wyjaśnił, że faktura, która nie odzwierciedla rzeczywistości gospodarczej, tj. dokumentuje sprzedaż usługi, której nie wykonano, nie jest dokumentem, który pozwala zweryfikować związek wydatku z przychodem podatnika.

Racje podatnika i fiskusa

Nie każdy wydatek, nawet racjonalny z punktu widzenia podatnika i w jego ocenie niezbędny do funkcjonowania przedsiębiorstwa, spełnia równocześnie warunki uznania go za koszt uzyskania przychodu. Jeżeli ocena samej racjonalności wydatków z gospodarczego punktu widzenia nie należy do organów podatkowych, to mają one prawo badać i oceniać ich związek z przychodami. Jak wyjaśnił WSA w Warszawie w wyroku z 13 marca 2007 r. (sygn. akt III SA/Wa 2583/06; niepublikowany) zaliczenie określonego wydatku do kosztów uzyskania przychodów wymaga od podatnika wykazania bezpośredniego związku tego wydatku nie tylko z prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą, ale przede wszystkim wpływu, jakie jego poniesienie miało lub mogło mieć na wielkość osiągniętego w roku podatkowym przychodu.


PRZYKŁAD: SKŁADKI CZŁONKOWSKIE W KOSZTACH

Podatniczka świadczy usługi ultrasonograficzne. Lekarze świadczący usługi medyczne z zakresu ultrasonografii mają obowiązek opłacania składek na rzecz Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego. Czy można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu opłacone składki na rzecz Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego, wynikające z przynależności do tego towarzystwa?

Ustawa o PIT stanowi, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów składek na rzecz organizacji, do których przynależność podatnika nie jest obowiązkowa. A zatem, o ile przynależność podatnika do danej organizacji jest obowiązkowa, składki zapłacone na rzecz tej organizacji stanowią koszty uzyskania przychodów. Skoro przynależność do Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego dla lekarzy świadczących usługi medyczne z zakresu ultrasonografii jest obowiązkowa, to ponoszone przez podatników wydatki na opłacenie składek członkowskich na rzecz tego towarzystwa stanowią koszty uzyskania przychodów z prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej.

Ustawodawca, posługując się zwrotem: wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodu, przypisuje temu określeniu cechę świadomego, zamierzonego, przemyślanego i logicznego działania podatnika podporządkowanego osiągnięciu przychodów. Zwrot ten oznacza więc, że podatnik ma możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich wydatków pod tym warunkiem, że wykaże ich bezpośredni związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, a ich poniesienie ma lub może mieć bezpośredni wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. Uznanie za koszt także takich wydatków, których poniesienie może mieć bezpośredni wpływ, oznacza, że nie tylko skutek jest tu rozstrzygający, ale także uzasadnione oczekiwanie uzyskania przychodu. Zależność między poniesionymi w danym czasie kosztami a możliwością uzyskania w przyszłości z tego tytułu przychodu trzeba rozpatrywać na podstawie adekwatnego związku przyczynowego.

Jednak fakt, że to na podatniku ciąży obowiązek wykazania związku przyczynowego między wydatkiem a uzyskanym przychodem, nie powoduje, że ocena istnienia tego związku zawarta w uzasadnieniu rozstrzygnięć organów podatkowych może przekraczać granicę swobodnej oceny dowodów, a w ten sposób mieć charakter dowolny.

Warto dodać, że kwestia związku danego wydatku z przychodem, warunkująca uznanie tego wydatku za koszt uzyskania przychodu, jest elementem stanu faktycznego, a ustalenia faktyczne nie mogą być zwalczane zarzutem naruszenia prawa materialnego - wyjaśnił NSA w wyroku z 12 kwietnia 2007 r. (sygn. akt I FSK 379/06; niepublikowany).

PRZYKŁAD: KOSZTY W KSIĘDZE PODATKOWEJ

Kiedy należy w podatkowej księdze przychodów i rozchodów ujmować poniesione wydatki jako koszty uzyskania przychodów?

Gdy towar handlowy czy materiał podstawowy zostanie otrzymany wraz z dowodem zakupu, czyli najczęściej fakturą, wpisu w księdze podatkowej należy dokonać na podstawie faktury. Natomiast gdy towar czy materiał jest dostarczony przed otrzymaniem faktury potwierdzającej jego nabycie, należy sporządzić szczegółowy opis towaru lub materiału i na jego podstawie dokonać zapisu w podatkowej księdze. Podatnik może nie sporządzać opisu, jeżeli zakup został udokumentowany np. specyfikacją dostawcy. Opis lub specyfikacja muszą być przechowywane jako dowód zakupu, a następnie połączone z nadesłaną fakturą. Ewentualna różnica w stosunku do wartości podanej w fakturze powinna zostać wpisana do księgi w dniu otrzymania faktury. Natomiast, jeżeli podatnik najpierw otrzymał fakturę, a dopiero po pewnym czasie otrzymał zakupiony towar, to zakup ten również powinien zostać wpisany do księgi pod datą faktycznego otrzymania tego towaru.

Koszty pracownicze

Trochę inaczej niż przy rozliczaniu wydatków firmowych wygląda kwestia kosztów pracowniczych. Te bowiem są kwotowo określone w ustawie. W takiej też wysokości uwzględnia się je w zeznaniu rocznym.

Ważne!

Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu

USTALENIE KOSZTÓW PRZY DOCHODACH Z RÓŻNYCH ŹRÓDEŁ

Jeżeli podatnik ponosi koszty uzyskania przychodów ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu, oraz koszty związane z przychodami z innych źródeł, a nie jest możliwe ustalenie kosztów uzyskania przypadających na poszczególne źródła, koszty te ustala się w takim stosunku, w jakim pozostają przychody z tych źródeł w ogólnej kwocie przychodów.

EWA MATYSZEWSKA

ewa.matyszewska@infor.pl

Podstawa prawna

• Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
W którym banku można dostać 4%, 5% a nawet 8% na lokacie lub koncie oszczędnościowym pod koniec stycznia 2025 r. [ranking depozytów bankowych]

W styczniu 2025 r. nastąpiły zmiany w czołówce promocyjnych depozytów bankowych. Dwa banki przestały oferować 8% w skali roku. Ale inna instytucja postanowiła właśnie na początku 2025 r. taką ofertę udostępnić. Mimo licznych promocji lokat i rachunków oszczędnościowych widoczny jest trend stopniowego pogarszania się oferty depozytowej - już od 2 lat. Skutkiem tego - jak pokazują dane NBP - przeciętna lokata zakładana jest z oprocentowaniem mniejszym niż 4% w skali roku.

Obligacje skarbowe - luty 2025 r. Oprocentowanie do 6,80% w skali roku. Oferta obligacji nowych emisji

Ministerstwo Finansów w komunikacie z 27 stycznia 2025 r. przekazało informacje o oprocentowaniu i ofercie obligacji oszczędnościowych (detalicznych) Skarbu Państwa nowych emisji, które będą sprzedawane w lutym 20245 r. Oprocentowanie i marże tych obligacji nie zmienią się w porównaniu do oferowanych w styczniu br. Od 28 stycznia br. można nabywać nowe (lutowe) emisje obligacji skarbowych w drodze zamiany z niewielkim dyskontem. 

Nowe stawki podatku od środków transportowych w 2025 r. Kto i kiedy płaci ten podatek?

Przewoźnicy mogą odetchnąć z ulgą. Po sporych podwyżkach podatku od środków transportowych w 2024 roku, w obecnym 2025 r. ich poziom wzrósł tylko nieznacznie. Zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Finansów, w 2025 roku maksymalna stawka opłaty zwiększy się o niecałe 3 proc., podczas gdy w 2024 roku podwyżka wyniosła aż 15 proc.

Nowe przepisy dla firm transportowych od 2025 roku: polscy przewoźnicy mogą wynająć pojazd za granicą

Początek 2025 r. zapowiada zmiany wpływające na funkcjonowanie polskich firm transportowych. Jedną z nich jest nowelizacja ustawy o transporcie drogowym z 21 listopada 2024 r., zgodnie z którą polscy przewoźnicy od niedawna mogą wypożyczyć ciężarówkę zarejestrowaną za granicą. Rozwiązanie to może przynieść korzyści firmie transportowej i zwiększyć np. elastyczność operacyjną czy ograniczyć liczbę przestojów, ale ma też swoje ograniczenia. Jakie? Co ważniejsze, nieprzestrzeganie nowych regulacji niesie ryzyko dotkliwych kar finansowych dla przewoźników.

REKLAMA

Rewolucja w branży finansowej: Konferencja dla Biur Rachunkowych i Księgowych

W dynamicznie zmieniającym się świecie finansów, bycie na bieżąco z trendami i nowymi regulacjami to klucz do sukcesu. Dlatego już w marcu 2025 roku odbędzie się jedno z najważniejszych wydarzeń w branży – Konferencja dla Biur Rachunkowych i Księgowych – KONEL. To niepowtarzalna okazja, by poszerzyć wiedzę, nawiązać kontakty i zyskać przewagę konkurencyjną.

Urojona podmiotowość podatników - skutki. Błędne przekonanie, czy świadome oszustwo?

Czy można mieć urojenia podatkowe? Oczywiście tak i mogą z nich wynikać nawet realne w sensie prawnym zobowiązania podatkowe. Nie jest to również zjawisko na wskroś marginalne, bo owe urojenia wynikają z błędnego odczytania i zastosowania norm prawnych, przy czym ów błąd wcale nie musi być czymś nieuświadomionym – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Unijne rozporządzenie DORA już obowiązuje. Które firmy muszą stosować nowe przepisy od 17 stycznia 2025 r.?

Od 17 stycznia 2025 r. w Unii Europejskiej zaczęło obowiązywać Rozporządzenie DORA. Objęte nim podmioty finansowe miały 2 lata na dostosowanie się do nowych przepisów w zakresie zarządzania ryzykiem ICT. Na niespełna miesiąc przed ostatecznym terminem wdrożenia zmian Europejski Bank Centralny opublikował raport SREP (Supervisory Review and Evaluation Process) za 2024 rok, w którym ze wszystkich badanych aspektów związanych z działalnością banków to właśnie ryzyko operacyjne i teleinformatyczne uzyskało najgorsze średnie wyniki. Czy Rozporządzenie DORA zmieni coś w tym zakresie? Na to pytanie odpowiadają eksperci Linux Polska.

Transfer danych osobowych do Kanady – czy to bezpieczne? Co na to RODO?

Kanada to kraj, który kojarzy się nam z piękną przyrodą, syropem klonowym i piżamowym shoppingiem. Jednak z punktu widzenia RODO Kanada to „państwo trzecie” – miejsce, które nie podlega bezpośrednio unijnym regulacjom ochrony danych osobowych. Czy oznacza to, że przesyłanie danych na drugi brzeg Atlantyku jest ryzykowne?

REKLAMA

e-Urząd Skarbowy w Twoim telefonie! Nowa aplikacja zmienia sposób korzystania z usług skarbowych

Ministerstwo Finansów wprowadza rewolucję w dostępie do usług skarbowych. Aplikacja e-Urząd Skarbowy pozwala na szybkie i bezpieczne załatwianie spraw urzędowych. To dopiero początek – kolejne aktualizacje przyniosą jeszcze więcej funkcji!

W 2025 roku oprocentowanie lokat bankowych mocno spadnie. Jak zadbać o oszczędności?

Banki przewidują mocny spadek stóp procentowych. Przykładowo BNP Paribas prognozuje, że na koniec 2025 roku podstawowa stopa procentowa NBP spadnie do 4%, czyli obniży się aż o 1,75 p.p. Z kolei PKO BP zakłada, że stopy procentowe spadną do 3,5%-4% do końca 2026 r. Te oczekiwania już teraz wpływają na oprocentowanie lokat bankowych. Rankomat.pl zwraca uwagę, że średnie oprocentowanie lokat założonych w listopadzie (najnowsze dostępne dane NBP) wyniosło zaledwie 3,96% i w kolejnych miesiącach prawdopodobnie będzie dalej spadać. Między innymi dlatego w 2025 r. warto zmienić część swoich nawyków finansowych, do których przywykliśmy w ostatnich dwóch latach.

REKLAMA