REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy należy tworzyć rezerwę na odprawy emerytalne

Teresa Fołta
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Od 1 stycznia 2009 r. obowiązuje uzupełniony przepis dotyczący rezerw. Stosownie do art. 39 ust. 2 ustawy o rachunkowości jednostki dokonują biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających na bieżący okres sprawozdawczy, wynikających m.in. z przyszłych świadczeń na rzecz pracowników (np. nagród jubileuszowych, odpraw emerytalnych).

Zasady szacowania wysokości, sposób rozliczania i ewidencji w księgach rachunkowych rezerw i rozliczeń międzyokresowych biernych powinny być opisane i przyjęte przez kierownika jednostki w polityce rachunkowości stosowanej przez tę jednostkę.

REKLAMA

Autopromocja

Przy określaniu zasad szacowania kwoty przyszłych zobowiązań spółka, zgodnie z przepisami art. 10 ust. 3 ustawy o rachunkowości, może stosować odpowiednie postanowienia Krajowego Standardu Rachunkowości nr 6 „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe”.

Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów z tytułu przyszłych świadczeń na rzecz pracowników są dokonywane w szczególności z tytułu:

•  niewykorzystanych urlopów,

•  odpraw emerytalnych i rentowych,

Dalszy ciąg materiału pod wideo

•  nagród jubileuszowych.

Nagrody jubileuszowe i odprawy emerytalne to długoterminowe świadczenia pracownicze zależne od stażu pracy.

W rozumieniu KSR nr 6 pracownicy nabywają prawo do świadczeń emerytalnych przez cały okres zatrudnienia ich w jednostce. W związku z tym powstanie zobowiązanie jednostki w stosunku do pracowników w przyszłości. Bierne rozliczenia międzyokresowe z tego tytułu powinny być ustalone w wiarygodnie oszacowanej wartości. Należy je tworzyć w ciężar kosztów bezpośrednio związanych z działalnością operacyjną w bieżącym okresie.

Wypełnij formularz - Rezerwy aktuarialne

Rzetelny szacunek powinien nastąpić na drodze osądu dokonanego przez kierownictwo jednostki. Podstawą wyceny rezerw na przyszłe świadczenia pracownicze są przepisy prawa pracy i układu zbiorowego obowiązującego w jednostce. Zalecaną metodą szacowania rezerwy na te świadczenia jest wycena aktuarialna, która zawiera wiele założeń dotyczących warunków makroekonomicznych oraz rotacji pracowników, ryzyka śmierci i innych.

Jednostka nie rzadziej niż na dzień bilansowy dokonuje wyceny biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów w uzasadnionej, wiarygodnie oszacowanej wartości. Kwota rezerwy dotycząca przyszłych szacowanych zobowiązań powinna odzwierciedlać ich wartość bieżącą, czyli powinna być zdyskontowana. Do dyskontowania należy stosować stopę dyskontową ustaloną na podstawie rynkowych stóp zwrotu z wysoko ocenianych obligacji przedsiębiorstw lub rynkowych stóp zwrotu z obligacji skarbowych. Wybór zależy od jednostki i powinien być opisany w przyjętych zasadach rachunkowości. Uwzględnienie zmiany wartości pieniądza w czasie wymaga obliczenia współczynnika dyskontującego według wzoru:

gdzie:

dn - współczynnik dyskontujący dla roku n,

r - przyjęta stopa procentowa,

n - liczba lat.

Nie rzadziej niż na dzień bilansowy jednostka powinna weryfikować zasadność i wysokość kwoty utworzonej rezerwy. W przypadku ustania przyczyn stanowiących podstawę tworzenia rezerwy (np. rozwiązanie z pracownikiem umowy o pracę, wypłata nagrody jubileuszowej) jednostka powinna rozwiązać lub wykorzystać rezerwy wynikające z tych okoliczności.

Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów z tytułu przyszłych świadczeń na rzecz pracowników spółka wykazuje w pasywach bilansu w pozycji B.I.2. „Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne”. Takie podejście wynika z art. 39 ust. 2a. Zgodnie z nim rozliczenia międzyokresowe bierne tworzone z tytułu obowiązku wykonania przyszłych świadczeń na rzecz pracowników, w tym na odprawy emerytalne, należy wykazać w bilansie jako rezerwy na zobowiązania, w podziale na:

•  długoterminowe, czyli te, których przewidywany termin wykorzystania jest dłuższy niż 12 miesięcy od dnia bilansowego,

•  krótkoterminowe, czyli te, których przewidywany termin wykorzystania jest krótszy niż 12 miesięcy od dnia bilansowego.

W poz. 1.8 dodatkowych informacji i objaśnień jednostka powinna ujawnić stan rezerw oraz cel ich utworzenia na początek roku obrotowego, zwiększenia, wykorzystanie, rozwiązanie i stan na koniec roku obrotowego.

W KSR nr 6 (przykład nr 8) zaprezentowano sposób ustalania, ewidencji i prezentacji w sprawozdaniu finansowym biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów z tytułu odpraw emerytalnych. W przykładzie tym zastosowano wiele założeń, które jednostka musi zastąpić danymi rzeczywistymi.

Do ustalenia rezerw potrzebne są informacje na temat:

• wysokości odpraw (np. 200% wynagrodzenia) - powinna wynikać z zakładowego regulaminu,

•  prawdopodobieństwa zatrudnienia pracownika w tej jednostce do roku, kiedy odprawa emerytalna musi być wypłacona - rotacja pracowników,

•  stopy dyskonta (zależy od warunków rynkowych, danych ekonomicznych, prognoz makroekonomicznych) - prognozowana inflacja,

•  miesięcznego wynagrodzenia pracownika w roku bieżącym,

•  planowanego rocznego wzrostu płac,

•  warunków, które mogą mieć wpływ na wysokość ostatecznej kwoty odprawy (planowane zwolnienia, zmiany warunków wynagradzania).

W praktyce wyliczenie odpraw emerytalny nie może nastąpić na podstawie założeń. Rezerwy muszą być wiarygodnie oszacowane, więc ich wysokości nie można ustalić bez wyliczeń aktuarialnych. Dlatego należy zwrócić się w tej sprawie do odpowiednich doradców.

 

W zależności od zajmowanego przez pracownika stanowiska kwotami odpisu mogą być obciążane różne konta układu kalkulacyjnego (w wariancie kalkulacyjnym) lub konto „Rozliczenie kosztów” (w wariancie porównawczym). W podobny sposób należy oszacować kwotę rezerwy na nagrody jubileuszowe, który zaprezentowano w przykładzie nr 16 KSR nr 6.

Przykład

REKLAMA

W spółce zatrudnionych jest 15 osób o różnym stażu pracy. Na podstawie postanowień zakładowego układu zbiorowego pracownikom wypłacane są nagrody jubileuszowe oraz odprawy emerytalne. Takie wypłaty będą następować w okresie od jednego roku do 40 lat, jeżeli będą pracować ci sami pracownicy. W planie na rok 2009 wydatki na tego rodzaju świadczenia zostały uwzględnione. Sprawozdanie finansowe spółki podlega badaniu przez biegłego rewidenta. Zgodnie z przepisami art. 39 ust. 2 i 2a ustawy o rachunkowości spółka powinna oszacować i wykazać w sprawozdaniu finansowym rezerwy na przyszłe zobowiązania na świadczenia pracownicze. Spółka nie planuje tworzenia rezerw długookresowych. W jaki sposób należy oszacować kwotę rezerwy na zobowiązania z tytułu świadczeń pracowniczych, aby poprawnie zastosować przepisy ustawy o rachunkowości?

Szacowanie kwot rezerw z tytułu odpraw emerytalnych nie zależy od tego, czy jednostka podlega badaniu przez biegłego rewidenta. Kodeks pracy przewiduje odprawy emerytalne w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia, ponadto zakładowy regulamin pracy może określić wyższe odprawy emerytalne dla pracowników. Biorąc pod uwagę czynniki wewnętrzne (wiek, rotacja pracowników, wysokość wynagrodzeń) i zewnętrzne (stopa inflacji, prognozy makroekonomiczne), należy oszacować wartość bieżącą wypłat emerytalnych na dzień bilansowy. Może to zrobić zewnętrzna firma oferująca wyliczenie aktuarialne lub zatrudniony pracownik, który takich wyliczeń potrafi dokonać (np. jest aktuariuszem). Wyliczenie takich rezerw, szczególnie w obecnych czasach nieprzewidywalnych zmian rynkowych, jest bardzo trudne. Tworzone rezerwy z kolei co roku powinny być weryfikowane. Jeżeli ich wysokość okaże się za niska w świetle bieżących zmian na rynku, wtedy należy je uzupełnić.

Oczywiście 40 lat to dosyć daleki termin. Jednak rezerwę na odprawy emerytalne należy ustalić nie dla pojedynczego pracownika, tylko dla zbioru obecnych pracowników. W wyliczeniach aktuarialnych prawdopodobieństwo, że pracownik za 40 lat będzie pracował w danej firmie, jest bardzo niskie. Dlatego wpływ takich pracowników na wysokość rezerw jest znikomy. Jeśli w firmie dominują pracownicy w wieku 50-55 lat, którzy przejdą na emeryturę w ciągu najbliższych lat, wówczas prawdopodobieństwo powstania zobowiązania z tytułu odpraw emerytalnych jest wysokie, co odpowiednio uwzględnia się przy wyliczeniach aktuarialnych.

Co należy rozumieć przez niewykorzystany urlop

Niewykorzystany urlop to urlop za dany rok kalendarzowy i lata poprzednie, niewykorzystany przez pracownika do 31 grudnia, z uwzględnieniem stanu na dzień bilansowy, w przypadku gdy rok obrotowy jest różny od kalendarzowego.

UWAGA

Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów należy tworzyć na niewykorzystane urlopy przede wszystkim pracowników produkcyjnych, pobierających wynagrodzenie uzależnione od efektów pracy (np. akordowe). Umożliwia to właściwe odniesienie kosztów do okresu, w którym jednostka faktycznie uzyskuje efekty pracy pracowników.

UWAGA

Tworzenie krótkoterminowych RMK biernych nie wymaga wyliczeń aktuarialnych.

UWAGA

Wyceny rezerwy należy dokonać przed uwzględnieniem podatku dochodowego. Konsekwencje podatkowe utworzenia rezerwy i ich zmiany należy ustalić, posiłkując się postanowieniami KSR nr 2 „Podatek dochodowy”. Także stopa dyskonta powinna być ustalona przed opodatkowaniem.

•  art. 39 ust. 2, ust. 2a ustawy z 29 września 2000 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 223, poz. 1466

•  KSR nr 6 „Rezerwy, rozliczenia międzyokresowe kosztów biernych, zobowiązania warunkowe”

Teresa Fołta

biegły rewident

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ordynacja podatkowa - liczne zmiany od 2026 r. Przedawnienie, zapłata podatku, zwrot nadpłaty, MDR i kilkadziesiąt innych nowości w projekcie nowelizacji

W dniu 28 marca 2025 r. opublikowany został projekt bardzo obszernej nowelizacji Ordynacji podatkowej i kilkunastu innych ustaw. Zmiany są bardzo liczne i mają wejść w życie 1 stycznia 2026 r. Ministerstwo Finansów informuje, że celem tej nowelizacji jest poprawa relacji między podatnikami i organami podatkowymi, zwiększenie efektywności działania organów podatkowych oraz doprecyzowanie przepisów, których stosowanie budzi wątpliwości. Zobaczmy jakie zmiany czekają podatników od początku przyszłego roku.

Obowiązkowe e-Doręczenia od 1 kwietnia 2025 r. dla firm zarejestrowanych w KRS. Jak założyć skrzynkę i aktywować Adres do Doręczeń Elektronicznych (ADE)

W komunikacie z 27 marca 2025 r. Poczta Polska przypomina o nadchodzącym terminie: 1 kwietnia 2025 r., kiedy to obowiązek korzystania z systemu e-Doręczeń zostanie rozszerzony na przedsiębiorstwa zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym przed początkiem bieżącego roku.

Ekologiczne opakowania w e-handlu - ogromne wyzwanie dla logistyki

Europejski klient e-commerce ma sprzeczne oczekiwania wobec opakowań, w których dostarczane są jego zamówienia. Domaga się ekologicznych rozwiązań, ale rzadko zrezygnuje z zakupu, jeśli nie otrzyma alternatywy zrównoważonej klimatycznie. Nie chce też płacić za spełnienie postulatów środowiskowych, a długa lista rozbieżności generuje ogromne wyzwania po stronie sprzedawców i logistyki. Ekologiczna rewolucja nie jest tania, dodatkowo nowe unijne przepisy wymuszają daleko idące zmiany w procesie realizacji zamówień.

Praca w KAS - rekrutacja 2025. Gdzie szukać ogłoszeń?

Praca w KAS a rekrutacja w 2025 roku. Jakie zadania ma Krajowa Administracja Państwowa? Kto może pracować w KAS? Gdzie szukać ogłoszeń? Jakie są wymagania są w trakcie rekrutacji w 2025 roku?

REKLAMA

Roczne zeznanie podatkowe CIT tylko do 31 marca. Jak złożyć CIT-8

Ministerstwo Finansów i Krajowa Administracja Skarbowa przypominają, że 31 marca 2025 r. upływa termin złożenia zeznania CIT-8 za 2024 rok dla tych podatników, których rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym. CIT-8 można złożyć także elektronicznie w serwisie e-Urząd Skarbowy bez konieczności posiadania podpisu kwalifikowanego.

PKPiR 2026: będzie 15 poważnych zmian i nowe rozporządzenie od 1 stycznia. Terminy wpisów, dodatkowe kolumny do KSeF, dowody księgowe i inne nowości

Minister Finansów przygotował projekt nowego rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (pkpir). Nowe przepisy zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. Sprawdziliśmy co się zmieni w zasadach prowadzenia pkpir w porównaniu do obecnego stanu prawnego.

Odpisy amortyzacyjne spółek nieruchomościowych

Najnowsze orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) przynoszą istotne zmiany dla spółek nieruchomościowych w zakresie możliwości rozpoznawania odpisów amortyzacyjnych w kosztach podatkowych. W styczniu tego roku NSA w kilku wyrokach (sygn. II FSK 788/23, II FSK 789/23, II FSK 987/23, II FSK 1086/23, II FSK 1652/23) potwierdził korzystne dla podatników stanowisko wojewódzkich sądów administracyjnych (WSA).

CIT estoński a optymalizacja podatkowa. Czy to się opłaca?

Przedsiębiorcy coraz częściej poszukują skutecznych sposobów na obniżenie obciążeń podatkowych. Jednym z rozwiązań, które zyskuje na popularności, jest estoński CIT. Czy rzeczywiście ta forma opodatkowania przynosi realne korzyści? Przyjrzyjmy się, na czym polega ten model, kto może z niego skorzystać i jakie są jego zalety oraz wady dla polskich przedsiębiorstw.

REKLAMA

Składka zdrowotna w 2026 roku – będzie ewolucja czy rewolucja?

Planowane na 2026 rok zmiany w składce zdrowotnej dla przedsiębiorców stanowią jeden z najbardziej dyskutowanych tematów w sferze podatkowej, mimo iż sama składka podatkiem nie jest. Tak jak każda kwestia dotycząca finansów osobistych a równocześnie publicznych, wywołuje liczne pytania zarówno wśród prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, jak i wśród polityków, gdzie widoczne są wyraźne podziały.

Podatnik już nie będzie karany za przypadkowe błędy, nie będzie udowadniał niewinności

Szef rządu Donald Tusk poinformował, że za niecelowe, przypadkowe błędy nie będzie się już karać podatnika. Teraz to urząd skarbowy będzie musiał udowadniać jak jest.

REKLAMA