Wprowadzenie dochodów własnych jednostek budżetowych przez ustawę o finansach publicznych wywołało wiele kontrowersji. Zmienione przepisy rodziły problemy interpretacyjne.
Pojawiły się dwa odmienne poglądy w kwestii procedury tworzenia rachunku dochodów własnych z art. 22 ust. 1 w samorządowych jednostkach budżetowych.
Tylko uchwała
Część specjalistów twierdziła, że w przypadku samorządowych jednostek budżetowych kierownik jednostki budżetowej nie może otwierać rachunków dochodów własnych ze spadków, zapisów i darowizn, ponieważ najpierw organ stanowiący musi wyrazić na to zgodę.
Według nich dopiero uchwała organu stanowiącego jst ma wskazać na jednostki budżetowe, które utworzą odrębny rachunek bankowy dochodów własnych oraz określić źródła tych dochodów. Zgodnie z interpretacją art. 22 dokonaną przez tych specjalistów, samorządowe jednostki budżetowe mogą otworzyć wyodrębniony rachunek bankowy dochodów własnych dopiero wówczas, gdy zostaną wymienione w uchwale organu stanowiącego jst.
W uchwale miało być również określone przeznaczenie dochodów własnych samorządowych jednostek budżetowych, czyli organ stanowiący miał decydować o utworzeniu i przeznaczeniu dochodów własnych w samorządowych jednostkach budżetowych.
Kierownik jednostki decydentem
Zgodnie z drugim poglądem istniejącym w tym zakresie w przypadku samorządowych jednostek budżetowych decyzję o utworzeniu rachunku dochodów własnych jednostki budżetowej podejmują kierownicy jednostek budżetowych – jeżeli dochody będą pochodziły z tytułu opłat za udostępnianie dokumentacji przetargowej, spadków, zapisów i darowizn w postaci pieniężnej oraz odszkodowań i wpłat za utracone lub uszkodzone mienie oddane jednostce budżetowej w zarząd bądź w użytkowanie.
Ponadto samorządowe jednostki mogą gromadzić na rachunku dochodów własnych dochody określone w uchwale przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, czyli w samorządowych jednostkach budżetowych, dodatkowe źródła dochodów własnych, które – poza wymienionymi w art. 22 ust. 1 – uchwala organ stanowiący.
Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego uchwalając uchwałę, ustala źródła dochodów własnych oraz ich przeznaczenie, a także wskazuje jednostki budżetowe, które utworzą rachunek dochodów własnych.
Uchwały mogą także ustalać wysokość wpłaty do budżetu jednostki samorządu terytorialnego nadwyżki środków obrotowych ustalonej na dzień 31 grudnia.
ZAPAMIĘTAJ!
Jeżeli kierownik jednostki budżetowej utworzył rachunek dochodów własnych ze źródeł ustawowych, a rada wskazała tę jednostkę w uchwale, to dochody z ustawy i z uchwały są gromadzone na tym samym rachunku bankowym.
Kierownicy samorządowych jednostek budżetowych, gromadzących dochody ze źródeł wymienionych w art. 22 ust. 1 ustawy oraz gromadzących dochody ze źródeł określonych w uchwale organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, opracowują odrębnie dla każdego ze źródeł tych dochodów plany finansowe.
Plany finansowe dochodów własnych i wydatków nimi finansowanych opracowuje się na okres, w którym dochody te będą wydatkowane, z uwzględnieniem rozliczeń z budżetem w szczegółowości: dział, rozdział i paragraf.
Rozliczenia z budżetem jednostki samorządu terytorialnego są planowane w dziale i rozdziale właściwym dla rodzaju działalności określonej w przepisach o klasyfikacji dochodów i wydatków budżetowych.
Samorządowa jednostka budżetowa dokonuje wpłaty na rachunek dochodów budżetu jednostki samorządu terytorialnego nadwyżki środków obrotowych, ustalonej na 31 grudnia, zgodnie z uchwałą organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, w terminie do 5 lutego roku następującego po roku budżetowym.
Interpretacja Ministerstwa Finansów
Poniżej zamieszczamy pismo z 29 września 2006 r. Sekretarza Stanu w Ministerstwie Finansów (sygn. ST1-4834-1044/06), które wyjaśnia wątpliwości związane ze stosowaniem niektórych przepisów z zakresu finansów publicznych, m.in. tworzenia rachunku dochodów własnych.
Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o finansach publicznych z 30 czerwca 2005 r. jednostki budżetowe uzyskujące dochody z:
– opłat za udostępnianie dokumentacji przetargowej;
– spadków, zapisów i darowizn w postaci pieniężnej na rzecz jednostki budżetowej;
– odszkodowań i wpłat za utracone lub uszkodzone mienie będące w zarządzie bądź użytkowaniu jednostki budżetowej
mogą je gromadzić na wydzielonym rachunku dochodów własnych.
O gromadzeniu dochodów z ww. źródeł decyduje kierownik jednostki budżetowej podejmując decyzje o utworzeniu wydzielonego rachunku dochodów własnych (art. 22 ust. 5).
Stosownie do art. 22 ust. 6 ww. ustawy, dochody własne jednostka budżetowa przeznacza na:
– sfinansowanie wydatków bieżących i inwestycyjnych związanych z uzyskiwaniem dochodów z tytułu opłat za udostępnienie dokumentacji przetargowej;
– cele wskazane przez darczyńcę;
– remont lub odtworzenie utraconego lub uszkodzonego mienia w przypadku uzyskiwania dochodów z tytułu odszkodowań i wpłat za utracone lub uszkodzone mienie będące w zarządzie bądź użytkowaniu jednostki budżetowej.
Ponadto – w myśl art. 22 ust. 3 ustawy o finansach publicznych – samorządowe jednostki budżetowe mogą równie gromadzić na rachunku dochodów własnych dochody określone w uchwale organu stanowiącego. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego uchwalając uchwałę, o której mowa w art. 22 ust. 3, ustala źródła dochodów własnych oraz ich przeznaczenie, a także wskazuje jednostki budżetowe, które utworzą rachunek dochodów własnych. Uchwały mogą także ustalać wysokość wpłaty do budżetu jednostki samorządu terytorialnego nadwyżki środków obrotowych ustalonej na dzień 31 grudnia (art. 22 ust. 4).
Biorąc pod uwagę treść przywołanych przepisów, podkreślić należy, iż decyzje o utworzeniu rachunku dochodów własnych z dochodów wymienionych w art. 22 ust. 1 ustawy podejmują samodzielnie kierownicy jednostek budżetowych. Wskazanie jednostek, przy których utworzone zostaną rachunki dochodów własnych – o czym stanowi art. 22 ust. 4 ustawy – może dotyczyć tylko przypadków, w których rada podejmuje decyzje o utworzeniu rachunku dochodów własnych. Nie odnosi się ono zatem do jednostek prowadzących rachunek dochodów własnych ze źródeł wymienionych w art. 22 ust. 1 ustawy.
Nowe rozporządzenie Ministra Finansów z 28 lipca 2006 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych wyjaśniło wątpliwości ze stosowaniem kont zespołu 7 przy ujmowaniu dochodów własnych. Obecnie w porównaniu do poprzednio obowiązującego rozporządzenia wprowadzono zapis, że na kontach zespołu 7 ujmuje się również przychody realizowane przez jednostki budżetowe w ramach dochodów własnych.
PODSTAWY PRAWNE
• Ustawa z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 249, poz. 2104; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 170, poz. 1218)
• Rozporządzenie Ministra Finansów z 28 lipca 2006 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych (Dz.U. Nr 142, poz. 1020)
