Ewidencja funduszy własnych stowarzyszeń
Źródłami finansowania aktywów każdej jednostki są fundusze własne oraz fundusze obce (zobowiązania), które tworzą pasywa bilansu. Składnikami funduszy własnych w stowarzyszeniu są: fundusz statutowy, fundusz z aktualizacji wyceny oraz wynik finansowy netto za rok obrotowy.
Ustawa o rachunkowości w art. 36 ust. 1 stanowi, że kapitały (fundusze) własne ujmuje się w księgach rachunkowych z podziałem na ich rodzaje i według zasad określonych przepisami prawa, postanowieniami statutu lub umowy o utworzeniu jednostki. W przypadku funduszy własnych stowarzyszeń mają zastosowanie przepisy ustawy z 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach oraz postanowienia zawarte w statutach poszczególnych stowarzyszeń.
Prawo o stowarzyszeniach w art. 33 ust. 1 określa, że majątek stowarzyszenia powstaje ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z własnej działalności, dochodów z majątku stowarzyszenia oraz z ofiarności publicznej.
Źródłami finansowania aktywów każdej jednostki są fundusze własne oraz fundusze obce (zobowiązania), które tworzą pasywa bilansu.
W załączniku nr 1 (Bilans) do rozporządzenia Ministra Finansów z 15 listopada 2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek niebędących spółkami handlowymi, nieprowadzących działalności gospodarczej, w pasywach mamy wymienione następujące składniki funduszy własnych:
A. Fundusze własne
I. Fundusz statutowy
II. Fundusz z aktualizacji wyceny
III. Wynik finansowy netto za rok obrotowy
1. Nadwyżka przychodów nad kosztami (wielkość dodatnia)
2. Nadwyżka kosztów nad przychodami (wielkość ujemna)
Fundusz statutowy
Fundusz statutowy to fundusz podstawowy jednostki, tworzony na podstawie przepisów prawa i statutu jednostki, przeznaczony na finansowanie jej działalności statutowej.
Fundusz statutowy stowarzyszenia może zwiększać dodatnia różnica pomiędzy przychodami a kosztami jednostki, czyli dodatni wynik finansowy netto za poprzedni rok obrotowy.
UWAGA!
W stowarzyszeniu różnica pomiędzy przychodami a kosztami, ustalona w rachunku wyników, zwiększa – po zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego – odpowiednio przychody lub koszty w następnym roku obrotowym; różnicę dodatnią można zaliczyć na zwiększenie funduszu statutowego (§ 2 ust. 4 rozporządzenia Ministra Finansów z 15 listopada 2001 r.).
PRZYKŁAD 1
Zwiększenie funduszu statutowego stowarzyszenia
Uchwałą nr 5/2006 z dnia 11 kwietnia 2006 r. Zebrania Delegatów Stowarzyszenia X postanowiono zwiększyć fundusz statutowy stowarzyszenia o dodatnią różnicę pomiędzy przychodami a kosztami jednostki, osiągniętą w roku 2005, w kwocie 19 129 zł.
Ewidencja zwiększenia funduszu statutowego
• Wn konto 820 „Rozliczenie wyniku finansowego” 119 129 zł
• Ma konto 801 „Fundusz statutowy” 119 129 zł
PRZYKŁAD 2
Zwiększenie kosztów w następnym roku obrotowym o ustaloną w rachunku wyników różnicę pomiędzy kosztami a przychodami
Stowarzyszenie Y w roku 2005 uzyskało ujemną różnicę pomiędzy przychodami a kosztami działalności.
Uchwałą nr 6/2006 z dnia 30 kwietnia 2006 r. Zebrania Delegatów Stowarzyszenia Y postanowiono zwiększyć koszty roku obrotowego 2006 stowarzyszenia o ujemną różnicę pomiędzy przychodami a kosztami jednostki, osiągniętą w roku 2005, w kwocie 17 125 zł.
Ewidencja zwiększenia kosztów realizacji zadań statutowych
• Wn konto 722 „Koszty realizacji zadań statutowych” 17 125 zł
• Ma konto 820 „Rozliczenie wyniku finansowego” 17 125 zł
Otrzymane składki statutowe od członków stowarzyszenia zalicza się do przychodów jednostki.
PRZYKŁAD 3
Rozliczenie składek statutowych stowarzyszenia
Stowarzyszenie Z liczy 100 członków. Statut Stowarzyszenia przewiduje składki członkowskie w wysokości 1200 zł rocznie, płatne w terminach miesięcznych (12 miesięcy × 100 zł).
Ewidencja rozliczenia składek statutowych stowarzyszenia
1. Naliczenie miesięcznych składek członkowskich (100 członków × 100 zł) 10 000 zł
• Wn konto 250 „Rozrachunki z członkami stowarzyszenia” 10 000 zł
• Ma konto 721 „Przychody z działalności statutowej” 10 000 zł
2. WB – wpłata składek 10 000 zł
• Wn konto 131 „Rachunek bieżący” 10 000 zł
• Ma konto 250 „Rozrachunki z członkami stowarzyszenia” 10 000 zł
Fundusz z aktualizacji wyceny
Fundusz z aktualizacji wyceny może być tworzony w każdej jednostce, niezależnie od jej formy prawnej, także w stowarzyszeniu. Fundusz ten ujmuje skutki zmian wartości niektórych aktywów i pasywów.
UWAGA!
Wzrost wartości kapitału (funduszu) z aktualizacji wyceny jest przychodem kapitałowym niezrealizowanym.
Ewidencję zmian kapitału prowadzi się na koncie 803 „Fundusz z aktualizacji wyceny”.
Zwiększenia funduszu z aktualizacji wyceny są księgowane na stronie Ma konta 803 „Fundusz z aktualizacji wyceny”, a występują w związku z:
• aktualizacją wyceny środków trwałych, przeprowadzoną na podstawie odrębnych przepisów; zgodnie z art. 31 ust. 4 ustawy o rachunkowości (na fundusz z aktualizacji wyceny odnosi się powstałą na skutek aktualizacji wyceny różnicę wartości netto środków trwałych),
• przeszacowaniem inwestycji długoterminowych nie rzadziej niż na dzień bilansowy do poziomu ceny rynkowej lub wartości godziwej (art. 35 ust. 4 ustawy o rachunkowości),
• powstaniem dodatnich różnic kursowych dotyczących inwestycji długoterminowych wyrażonych w walutach obcych na dzień wyceny (art. 30 ust. 4 ustawy o rachunkowości),
• przeszacowaniem wartości instrumentu finansowego zakwalifikowanego do kapitałów własnych (art. 35a ust. 2 ustawy o rachunkowości),
• naliczeniem aktywów z tytułu podatku odroczonego od operacji ujmowanych na kapitałach własnych (art. 37 ust. 9 ustawy o rachunkowości),
• wyceną aktywów jednostki po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, w związku z zaniechaniem lub utratą zdolności do kontynuowania działalności (art. 29 ust. 2 ustawy o rachunkowości).
Zmniejszenia funduszu z aktualizacji wyceny są księgowane na stronie Wn konta 803 „Fundusz z aktualizacji wyceny”, a następują w wyniku:
• przeksięgowania przyrostu wartości netto wskutek aktualizacji wartości środka trwałego przy jego zbyciu (art. 31 ust. 4 ustawy o rachunkowości),
• odpisu z tytułu trwałej utraty wartości środka trwałego do kwoty jego aktualizacji (art. 32 ust. 5 ustawy o rachunkowości),
• odpisu z tytułu utraty wartości inwestycji długoterminowych, uprzednio przeszacowanych do poziomu cen rynkowych lub wartości godziwej – do kwoty aktualizacji (art. 35 ust. 4 ustawy o rachunkowości),
• ujemnych różnic kursowych, dotyczących inwestycji długoterminowych wyrażonych w walutach obcych (art. 30 ust. 4 ustawy o rachunkowości),
• odpisu w kwocie podwyższenia wartości ponad cenę zakupu (nabycia) inwestycji długoterminowych, w związku ze zbyciem inwestycji (art. 35 ust. 5 ustawy o rachunkowości),
• przekwalifikowania inwestycji długoterminowych do krótkoterminowych, odpis w kwocie podwyższenia wartości (art. 35 ust. 5 ustawy o rachunkowości),
• utworzenia rezerwy na podatek dochodowy, rozliczanej z kapitałem własnym (art. 37 ust. 9 ustawy o rachunkowości),
• utworzenia rezerwy w związku z zaniechaniem lub utratą zdolności do kontynuowania działalności (art. 29 ust. 2 ustawy o rachunkowości).
Konto 803 „Fundusz z aktualizacji wyceny” wykazuje saldo końcowe Ma, ujmowane w bilansie stowarzyszenia w pasywach, w pozycji A.II. Fundusz z aktualizacji wyceny.
Aktualizacja wartości środków trwałych
PRZYKŁAD 4
Stowarzyszenie R przeprowadziło aktualizację wyceny wartości początkowej i dotychczas dokonanych odpisów umorzeniowych zgodnie z art. 31 ust. 3 ustawy o rachunkowości. Aktualizacja wyceny nastąpiła na podstawie zarządzenia Ministra Finansów, ponieważ wskaźnik wzrostu cen nakładów inwestycyjnych w okresie trzech kwartałów w roku przekroczył 10%. Aktualizacja wyceny została przeprowadzona metodą szczegółową, polegającą na przeliczeniu wartości początkowej i dotychczasowego umorzenia poszczególnych środków trwałych za pomocą wskaźników przeliczeniowych.
Ewidencja aktualizacji wartości środków trwałych
Wzrost wartości początkowej środków trwałych w wyniku aktualizacji 76 000 zł
• Wn konto 011 „Środki trwałe” 76 000 zł
Wzrost wartości umorzenia 14 000 zł
• Ma konto 070 „Umorzenie środków trwałych” 14 000 zł
Wzrost wartości netto środków trwałych (76 000 zł – 14 000 zł) 62 000 zł
• Ma konto 803 „Fundusz z aktualizacji wyceny” 62 000 zł
Wynik finansowy netto za rok obrotowy
Wynik finansowy netto za rok obrotowy wykazywany w bilansie stowarzyszenia, sporządzanym według załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Finansów z 15 listopada 2001 r., jest ustalany w rachunku wyników.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Ujemne fundusze własne stowarzyszenia a ogłaszanie upadłości dłużnika
Na zakończenie rozważań na temat funduszy własnych stowarzyszenia należy zwrócić jeszcze uwagę na sytuację, która może zdarzyć się w danej jednostce, gdy zobowiązania przekroczą wartość jej majątku. Mamy wówczas do czynienia z wystąpieniem ujemnych funduszy własnych.
Ustawa z 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze zobowiązuje do ogłaszania upadłości w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny (art. 10). Dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań.
Dłużnika uważa się za niewypłacalnego także wtedy, gdy jego zobowiązania przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje (art. 11 ust. 2).
Przy sporządzaniu bilansu jednostki przyjmujemy następujące równanie:
Majątek jednostki (aktywa) = [Fundusze własne + Zobowiązania] (pasywa)
Jak można wywnioskować z powyższego równania, zobowiązania przekraczają wartość majątku jednostki w sytuacji, gdy fundusze własne osiągają wartość ujemną. Najczęściej zdarza się to wtedy, gdy wynik finansowy netto za rok obrotowy – nadwyżka kosztów nad przychodami (wielkość ujemna) – przekracza wartość funduszu statutowego. W takich okolicznościach majątek jednostki jest finansowany z zobowiązań.
Sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań nie przekracza trzech miesięcy, a suma niewykonanych zobowiązań nie przekracza 10% wartości bilansowej przedsiębiorstwa dłużnika (art. 12 ust. 1 ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze). Przepisu tego nie stosuje się, jeżeli niewykonanie zobowiązań ma charakter trwały albo gdy oddalenie wniosku może spowodować pokrzywdzenie wierzycieli.
Marianna Sobolewska
biegły rewident
Podstawy prawne
• ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 157, poz. 1119
• ustawa z 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach – j.t. Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 102, poz. 1055
• ustawa z 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze – Dz.U. Nr 60, poz. 535, ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 157, poz. 1119
• rozporządzenie Ministra Finansów z 15 listopada 2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek niebędących spółkami handlowymi, nieprowadzących działalności gospodarczej – Dz.U. Nr 137, poz. 1539; ost.zm. Dz.U. z 2003 r. Nr 11, poz. 117
Marianna Sobolewska
Reklama
Zaktualizuj swoją wiedzę z naszymi publikacjami i szkoleniami
Podatek PIT - część 2
Jak zdobyć Certyfikat:
- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat
1/10
Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
2 maja 2023 r. (wtorek)
4 maja 2023 r. (czwartek)
29 kwietnia 2023 r. (sobota)
Komentarze(0)
Pokaż: