REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak rozumieć pojęcie "optymalizacja podatkowa"

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Optymalizacja podatkowa potocznie rozumiana jest jako oszczędzanie na podatkach. Podatnicy stosujący optymalizację podatkową mogą narazić się na zarzuty organów podatkowych co do próby zaniżania zobowiązań podatkowych. Jeżeli jednak optymalizacja będzie dokonywana zgodnie z literą prawa, to żaden z podatników nie poniesie negatywnych konsekwencji swojego postępowania. Może tylko zyskać na zmniejszeniu wysokości płaconych podatków.

W praktyce optymalizacja podatkowa może przybrać postać nielegalnego lub legalnego działania w formie np. odpowiednio uchylania się od opodatkowania lub jego unikania. Czasami wyróżnia się jeszcze jedną formę optymalizacji, tzw. tax flight, co w dosłownym tłumaczeniu brzmi: ucieczka podatku. Polega ona na przenoszeniu działalności gospodarczej do innego kraju wyłącznie w celu zmniejszenia obciążeń podatkowych.

Unikanie opodatkowania jest legalne

Przykładem unikania opodatkowania może być zmiana formy opodatkowania w podatku dochodowym od osób fizycznych i przejście z zasad ogólnych i progresywnej skali podatkowej na podatek liniowy. Inną formą unikania opodatkowania może być korzystanie z ulg czy zwolnień podatkowych.
Uchylanie się od opodatkowania jest nielegalne

Podstawowe typy oszustw podatkowych to:
 I. Zatajenie materialne przedmiotów podlegających opodatkowaniu.
  Zatajenie materialne jest możliwe we wszystkich podatkach. Polega ono m.in. na nieewidencjonowaniu całości przychodów ze sprzedaży towarów lub usług, stosowanie nieprawidłowych stawek ryczałtu ewidencjonowanego itd.
II. Zatajenie rachunkowe, czyli sporządzanie tzw. podwójnej księgowości - jednej dla celów podatkowych, drugiej odzwierciedlającej rzeczywiste operacje. Zatajenie rachunkowe reguluje art. 193 Ordynacji podatkowej, który stanowi, że księgi podatkowe prowadzone rzetelnie i w sposób niewadliwy stanowią dowód tego, co wynika z zawartych w nich zapisów. Księgi podatkowe uważa się za rzetelne, jeżeli dokonywane w nich zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty.
III. Zatajenie prawne, czyli upozorowanie czynności prawnej.

O ostatnim typie zatajenia jest mowa w art. 199a Ordynacji podatkowej, który stanowi, że organ podatkowy, dokonując ustalenia treści czynności prawnej, uwzględnia zgodny zamiar stron i cel czynności, a nie tylko dosłowne brzmienie oświadczeń woli złożonych przez strony czynności. Jeżeli pod pozorem jednej czynności prawnej dokonano innej czynności prawnej, skutki podatkowe wywodzi się z tej ukrytej czynności prawnej. Organy podatkowe nie mają uprawnień do stwierdzania istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego, jeżeli z dowodów zgromadzonych w toku postępowania - w szczególności z zeznań strony, chyba że strona odmawia składania zeznań - wynikają wątpliwości co do jego istnienia lub nieistnienia. Właściwe do tego są wyłącznie sądy powszechne.
 

Uchylanie się od opodatkowania i unikanie opodatkowania było niejednokrotnie przedmiotem orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego i sądów.
W wyroku z 11 maja 2004 r., sygn. akt K 4/03 OTK-A 2004/5/41, Trybunał Konstytucyjny zauważył:
Trzeba przy tym podkreślić konieczność jednoznacznego rozgraniczenia dwojakiego rodzaju sytuacji. Jeden rodzaj to sytuacje, które opatrzyć można mianem „unikania opodatkowania”, drugi zaś to sytuacje mieszczące się w kategorii „uchylania się od opodatkowania”. Nie podejmując w tym miejscu (zbędnych dla zasadniczego toku rozumowania) rozważań na temat rozbieżności definicyjnych prezentowanych w tym zakresie w doktrynie prawa podatkowego, przyjąć można, że o ile z unikaniem opodatkowania mamy do czynienia w przypadku podjęcia przez podatnika czynności prawnej zgodnej z prawem, o tyle uchylanie się od opodatkowania mieści w sobie element nielegalności, wiążący się z naruszeniem obowiązujących norm prawnych. Tym samym tylko w przypadku unikania opodatkowania rozważać można problem wyznaczania przez prawodawcę granic swobody podatnika w podejmowaniu tego rodzaju - podkreślić należy raz jeszcze - legalnych działań.
 

Trybunał Konstytucyjny w zacytowanym orzeczeniu jednoznacznie opowiedział się za legalnością unikania opodatkowania i dopóki działanie podatnika nie przerodzi się w uchylanie się od opodatkowania, dopóty nie może on ponosić z tego tytułu żadnych negatywnych konsekwencji prawnych.
Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 29 maja 2002 r., sygn. akt III SA 2602/00, stwierdził, że:
(...) w prawie podatkowym nie istnieje generalna zasada nakładająca na podatnika obowiązek działania dla powstania zobowiązania w najwyższej możliwej wysokości. Cel fiskalny określony jest przez ustawę, która musi jednoznacznie wskazywać podmiot, przedmiot i ulgi podatkowe, a nie przez podatnika.

Przepisy prawa podatkowego nie zawierają norm nakazujących określone zachowania ani norm zakazujących takich działań, lecz jedynie normy określające konsekwencje zachowań podatnika na gruncie tego prawa.

Podatnicy w celu ochrony swoich interesów przed fiskusem mogą zwracać się do organów podatkowych z wnioskami o wydanie interpretacji, czy ich działanie nie będzie potraktowane jako uchylanie się od opodatkowania. Do 30 czerwca 2007 r. organy podatkowe I instancji na pisemny wniosek podatnika są obowiązane udzielić pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w jego indywidualnej sprawie. W związku z nowelizacją ustawy - Ordynacja podatkowa od 1 lipca 2007 r. organem upoważnionym do wydawania interpretacji podatkowych w indywidualnych sprawach będzie Minister Finansów.

Ponadto wnioski w tej sprawie zostaną objęte opłatą w wysokości 75 zł, którą należy wpłacić w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku.

- art. 14a § 1-5, art. 14b § 1-7, art. 193 § 1 i 2, art. 199a § 1-3 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - j.t. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 225, poz. 1635
 

Leszek Syguła
ekspert w zakresie podatków dochodowych,
prawnik, doktorant Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu
Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Cypr staje się rajem dla polskich emigrantów. Skarbówka potwierdza korzystne zasady ryczałtu od przychodów zagranicznych

Przełom w interpretacji Krajowej Informacji Skarbowej! Fiskus potwierdził, że osoby przenoszące rezydencję podatkową do Polski mogą objąć ryczałtem wszystkie swoje przychody zagraniczne – od dywidend i kryptowalut po nieruchomości. Dla zamożnych reemigrantów to szansa na ogromne oszczędności i najkorzystniejsze warunki podatkowe w historii.

KSeF pomoże uszczelnić budżet. MF liczy na 18,7 mld zł wpływów w 2026 roku

Dzięki zmianom w podatkach i uszczelnieniu systemu za pomocą KSeF, Polska może w 2026 roku zyskać nawet 18,7 mld zł. Wśród planowanych działań są m.in. podwyżki CIT dla banków, wyższe stawki VAT i akcyzy oraz ograniczenie liczby osób nielegalnie zatrudnionych w budownictwie.

Samochód osobowy w firmie - zmiany w limitach od 1 stycznia 2026 r. Co z samochodami zakupionymi do końca 2025 roku?

Zmiany w prawie podatkowym potrafią zaskakiwać. Szczególnie wtedy, gdy istotne przepisy wprowadzane są niejako „tylnymi drzwiami”. Tym razem mamy do czynienia z modyfikacją, która znacząco wpłynie na sposób rozliczania kosztów związanych z nabyciem samochodów osobowych.

Rezerwa finansowa w firmie to nie luksus - to konieczność. Jak wyliczyć i budować rezerwę na nagłe sytuacje

Wielu właścicieli firm mówi: „Nie mam z czego odkładać, wszystko idzie na bieżące wydatki.” Inni: „Jak będą wolne środki, to coś odłożę.” Problem w tym, że te wolne środki rzadko kiedy się pojawiają. Albo jeśli już są – szybko znikają. A potem przychodzi miesiąc bez wpłat od klientów, niespodziewany wydatek albo gorszy sezon. I nagle z dnia na dzień zaczyna brakować nie tylko pieniędzy, ale też spokoju, decyzyjności, kontroli. To nie pech. To brak bufora.

REKLAMA

100 dni do KSeF – co się zmieni już od lutego 2026 roku?

Już od 1 lutego 2026 r. duże firmy będą wystawiać wyłącznie e‑faktury w KSeF, a wszyscy podatnicy będą je odbierać elektronicznie. Od kwietnia obowiązek rozszerzy się na pozostałych przedsiębiorców, wprowadzając jednolity, ustandaryzowany obieg faktur i koniec papierowych dokumentów.

Skarbówka potwierdza: darowizny od rodzeństwa zwolnione z podatku nawet przy wspólności majątkowej

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, że darowizny pieniężne od rodzeństwa są zwolnione z podatku, nawet jeśli darczyńcy mają wspólność majątkową. Kluczowe jest jedynie terminowe zgłoszenie darowizny i udokumentowanie przelewu. To dobra wiadomość dla wszystkich, którzy otrzymują wsparcie finansowe od bliskich.

Nowa opłata cukrowa uderzy w małe firmy? Minister ostrzega przed katastrofą dla MŚP

Minister Agnieszka Majewska, Rzecznik MŚP, ostrzega przed skutkami nowelizacji „podatku cukrowego”. Zwraca uwagę, że projekt zmian w ustawie o zdrowiu publicznym przygotowany przez Ministerstwo Finansów może nadmiernie obciążyć najmniejsze firmy. Nowe przepisy dotyczące opłaty cukrowej mają – wbrew intencjom resortu – rozszerzyć obowiązki sprawozdawcze i podatkowe także na mikro i małych przedsiębiorców.

Najważniejsze zmiany przepisów dla firm 2025/2026. Jakie nowe obowiązki i wyzwania dla biznesu?

Trzeci kwartał 2025 roku przyniósł przedsiębiorcom aż 13 istotnych zmian regulacyjnych. Powszechne oburzenie przedsiębiorców wzbudza jednak krótsze od obiecywanego 6-miesięcznego vacatio legis. Z jednej strony postępuje cyfryzacja i deregulacja procesów, z drugiej – rosną obciążenia fiskalne i kontrolne. Z najnowszego Barometru TMF Group obejmującego trzeci kwartał 2025 roku wynika, że równowaga między ułatwieniami a restrykcjami została zachwiana kosztem zmian wymagających dla prowadzenia biznesu.

REKLAMA

Jak uwierzytelnić się w KSeF? Pieczęć elektroniczna to jedna z metod [zgłoszenie: ZAW-FA, API KSeF 2.0 lub przy użyciu Aplikacji Podatnika KSeF]

Aby korzystać z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF), nie trzeba zakładać konta, ale konieczne jest potwierdzenie tożsamości i uprawnień. Jednym z bezpiecznych sposobów uwierzytelnienia – szczególnie dla spółek i innych podmiotów niebędących osobami fizycznymi – jest kwalifikowana pieczęć elektroniczna. Sprawdź, jak działa i jak jej użyć w KSeF.

Faktury korygujące w KSeF: Jak powinny być wystawiane od lutego 2026 roku?

Pytanie dotyczy zawartości pliku xml, za pomocą którego będzie wczytywana do KSeF faktura korygująca. Czy w związku ze zmianą struktury logicznej FA(3) w przypadku faktur korygujących podstawę opodatkowania i podatek będzie niezbędne zawarcie w pliku xml wartości „przed korektą” i „po korekcie”? Jeżeli będzie możliwy import na podstawie samej różnicy faktury korygującej (co wynikałoby z zamieszczonego na stronie MF pliku FA_3_Przykład_3 (Przykładowe pliki dla struktury logicznej e-Faktury FA(3)), to czy ta możliwość obejmuje fakturę korygującą do faktury pierwotnej już wcześniej skorygowanej (ponowną korektę)?

REKLAMA