REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak rozumieć pojęcie "optymalizacja podatkowa"

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Optymalizacja podatkowa potocznie rozumiana jest jako oszczędzanie na podatkach. Podatnicy stosujący optymalizację podatkową mogą narazić się na zarzuty organów podatkowych co do próby zaniżania zobowiązań podatkowych. Jeżeli jednak optymalizacja będzie dokonywana zgodnie z literą prawa, to żaden z podatników nie poniesie negatywnych konsekwencji swojego postępowania. Może tylko zyskać na zmniejszeniu wysokości płaconych podatków.

W praktyce optymalizacja podatkowa może przybrać postać nielegalnego lub legalnego działania w formie np. odpowiednio uchylania się od opodatkowania lub jego unikania. Czasami wyróżnia się jeszcze jedną formę optymalizacji, tzw. tax flight, co w dosłownym tłumaczeniu brzmi: ucieczka podatku. Polega ona na przenoszeniu działalności gospodarczej do innego kraju wyłącznie w celu zmniejszenia obciążeń podatkowych.

Unikanie opodatkowania jest legalne

Przykładem unikania opodatkowania może być zmiana formy opodatkowania w podatku dochodowym od osób fizycznych i przejście z zasad ogólnych i progresywnej skali podatkowej na podatek liniowy. Inną formą unikania opodatkowania może być korzystanie z ulg czy zwolnień podatkowych.
Uchylanie się od opodatkowania jest nielegalne

Podstawowe typy oszustw podatkowych to:
 I. Zatajenie materialne przedmiotów podlegających opodatkowaniu.
  Zatajenie materialne jest możliwe we wszystkich podatkach. Polega ono m.in. na nieewidencjonowaniu całości przychodów ze sprzedaży towarów lub usług, stosowanie nieprawidłowych stawek ryczałtu ewidencjonowanego itd.
II. Zatajenie rachunkowe, czyli sporządzanie tzw. podwójnej księgowości - jednej dla celów podatkowych, drugiej odzwierciedlającej rzeczywiste operacje. Zatajenie rachunkowe reguluje art. 193 Ordynacji podatkowej, który stanowi, że księgi podatkowe prowadzone rzetelnie i w sposób niewadliwy stanowią dowód tego, co wynika z zawartych w nich zapisów. Księgi podatkowe uważa się za rzetelne, jeżeli dokonywane w nich zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty.
III. Zatajenie prawne, czyli upozorowanie czynności prawnej.

O ostatnim typie zatajenia jest mowa w art. 199a Ordynacji podatkowej, który stanowi, że organ podatkowy, dokonując ustalenia treści czynności prawnej, uwzględnia zgodny zamiar stron i cel czynności, a nie tylko dosłowne brzmienie oświadczeń woli złożonych przez strony czynności. Jeżeli pod pozorem jednej czynności prawnej dokonano innej czynności prawnej, skutki podatkowe wywodzi się z tej ukrytej czynności prawnej. Organy podatkowe nie mają uprawnień do stwierdzania istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego, jeżeli z dowodów zgromadzonych w toku postępowania - w szczególności z zeznań strony, chyba że strona odmawia składania zeznań - wynikają wątpliwości co do jego istnienia lub nieistnienia. Właściwe do tego są wyłącznie sądy powszechne.
 

Uchylanie się od opodatkowania i unikanie opodatkowania było niejednokrotnie przedmiotem orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego i sądów.
W wyroku z 11 maja 2004 r., sygn. akt K 4/03 OTK-A 2004/5/41, Trybunał Konstytucyjny zauważył:
Trzeba przy tym podkreślić konieczność jednoznacznego rozgraniczenia dwojakiego rodzaju sytuacji. Jeden rodzaj to sytuacje, które opatrzyć można mianem „unikania opodatkowania”, drugi zaś to sytuacje mieszczące się w kategorii „uchylania się od opodatkowania”. Nie podejmując w tym miejscu (zbędnych dla zasadniczego toku rozumowania) rozważań na temat rozbieżności definicyjnych prezentowanych w tym zakresie w doktrynie prawa podatkowego, przyjąć można, że o ile z unikaniem opodatkowania mamy do czynienia w przypadku podjęcia przez podatnika czynności prawnej zgodnej z prawem, o tyle uchylanie się od opodatkowania mieści w sobie element nielegalności, wiążący się z naruszeniem obowiązujących norm prawnych. Tym samym tylko w przypadku unikania opodatkowania rozważać można problem wyznaczania przez prawodawcę granic swobody podatnika w podejmowaniu tego rodzaju - podkreślić należy raz jeszcze - legalnych działań.
 

Trybunał Konstytucyjny w zacytowanym orzeczeniu jednoznacznie opowiedział się za legalnością unikania opodatkowania i dopóki działanie podatnika nie przerodzi się w uchylanie się od opodatkowania, dopóty nie może on ponosić z tego tytułu żadnych negatywnych konsekwencji prawnych.
Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 29 maja 2002 r., sygn. akt III SA 2602/00, stwierdził, że:
(...) w prawie podatkowym nie istnieje generalna zasada nakładająca na podatnika obowiązek działania dla powstania zobowiązania w najwyższej możliwej wysokości. Cel fiskalny określony jest przez ustawę, która musi jednoznacznie wskazywać podmiot, przedmiot i ulgi podatkowe, a nie przez podatnika.

Przepisy prawa podatkowego nie zawierają norm nakazujących określone zachowania ani norm zakazujących takich działań, lecz jedynie normy określające konsekwencje zachowań podatnika na gruncie tego prawa.

Podatnicy w celu ochrony swoich interesów przed fiskusem mogą zwracać się do organów podatkowych z wnioskami o wydanie interpretacji, czy ich działanie nie będzie potraktowane jako uchylanie się od opodatkowania. Do 30 czerwca 2007 r. organy podatkowe I instancji na pisemny wniosek podatnika są obowiązane udzielić pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w jego indywidualnej sprawie. W związku z nowelizacją ustawy - Ordynacja podatkowa od 1 lipca 2007 r. organem upoważnionym do wydawania interpretacji podatkowych w indywidualnych sprawach będzie Minister Finansów.

Ponadto wnioski w tej sprawie zostaną objęte opłatą w wysokości 75 zł, którą należy wpłacić w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku.

- art. 14a § 1-5, art. 14b § 1-7, art. 193 § 1 i 2, art. 199a § 1-3 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - j.t. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 225, poz. 1635
 

Leszek Syguła
ekspert w zakresie podatków dochodowych,
prawnik, doktorant Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu
Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
"Podatek" (opłata) od psa w 2026 roku. Każda gmina ustala samodzielnie - nie więcej niż 186,29 zł rocznie. Kto nie musi płacić tej opłaty?

Najczęściej mówi się potocznie: „podatek od psa”. Ale tak naprawdę to opłata lokalna: "opłata od posiadania psów" pobierana przez gminy. Na szczęście nie wszystkie gminy się na to decydują. Bo opłata właśnie tym się różni od podatku, że może ale nie musi być wprowadzona na terenie danej gminy. Ile wynosi opłata od psa w 2026 roku? Kto musi ją płacić a kto jest zwolniony? Do kiedy trzeba wnosić tę opłatę do gminy? Wyjaśniamy.

Podatki i opłaty lokalne w 2026 roku: Minister Finansów ustalił stawki maksymalne

Od 1 stycznia 2026 r. wzrosną (jak prawie każdego roku) o wskaźnik inflacji (tym razem o ok. 4,5%) maksymalne stawki podatków i opłat lokalnych. Minister Finansów wydał już coroczne obwieszczenie w tej kwestii. Zatem w 2026 roku możemy liczyć się z zauważalnie wyższymi stawkami podatku od nieruchomości, podatku od środków transportowych i opłat lokalnych (targowej, miejscowej, uzdrowiskowej, reklamowej, od posiadania psów) - oczywiście w tych gminach, których rady podejmą stosowne uchwały do końca 2025 roku.

Zasadzka legislacyjna na fundacje rodzinne. Krytyczna analiza projektu nowelizacji ustawy o CIT z dnia 29 sierpnia 2025 r.

"Niczyje zdrowie, wolność ani mienie nie są bezpieczne, kiedy obraduje parlament" - ostrzega sentencja często błędnie przypisywana Markowi Twainowi, której rzeczywistym autorem jest Gideon J. Tucker, dziewiętnastowieczny amerykański prawnik i sędzia Sądu Najwyższego stanu Nowy Jork. Ta gorzka refleksja, wypowiedziana w 1866 roku w kontekście chaotycznego procesu legislacyjnego w Albany, nabiera szczególnej aktualności w obliczu współczesnych praktyk legislacyjnych.

Tryby wystawiania faktur w KSeF – jak i kiedy z nich korzystać?

Od 2026 roku KSeF stanie się obowiązkowy dla wszystkich przedsiębiorców, a sposób wystawiania faktur zmieni się na zawsze. System przewiduje różne tryby – online, offline24, awaryjny – aby zapewnić firmom ciągłość działania w każdych warunkach. Dzięki temu nawet brak internetu czy awaria serwerów nie zatrzyma procesu fakturowania.

REKLAMA

Nowe limity podatkowe na 2026 rok - co musisz wiedzieć już dziś? Wyliczenia i konsekwencje

Rok 2026 przyniesie przedsiębiorcom realne zmiany – limity podatkowe zostaną obniżone w wyniku przeliczenia według niższego kursu euro. Granica przychodów dla małego podatnika spadnie do 8 517 000 zł, a limit jednorazowej amortyzacji do 212 930 zł. To pozornie drobna korekta, która w praktyce może zdecydować o utracie ulg, uproszczeń i korzystnych form rozliczeń.

Samofakturowanie w KSeF – jakie warunki trzeba spełnić i jak przebiega cały proces?

Samofakturowanie pozwala nabywcy wystawiać faktury w imieniu sprzedawcy, zgodnie z obowiązującymi przepisami. Dowiedz się, jakie warunki trzeba spełnić i jak przebiega cały proces w systemie KSeF.

SmartKSeF – jak bezpiecznie wystawiać e-faktury

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) zmienia sposób dokumentowania transakcji w Polsce. Od 2026 r. e-faktura stanie się obowiązkowa, a przedsiębiorcy muszą przygotować się na różne scenariusze działania systemu. W praktyce oznacza to, że kluczowe staje się korzystanie z rozwiązań, które automatyzują proces i minimalizują ryzyka. Jednym z nich jest SmartKSeF – narzędzie wspierające firmy w bezpiecznym i zgodnym z prawem wystawianiu faktur ustrukturyzowanych.

Integracja KSeF z PEF, czyli faktury w zamówieniach publicznych. Wyjaśnienia MF

Od 1 lutego 2026 r. wchodzi w życie pełna integracja Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) z Platformą Elektronicznego Fakturowania (PEF). Zmiany te obejmą m.in. zamówienia publiczne, a także relacje B2G (Business-to-Government). Oznacza to, że przedsiębiorcy realizujący kontrakty z administracją publiczną będą zobowiązani do wystawiania faktur ustrukturyzowanych w KSeF. Ministerstwo Finansów w Podręczniku KSeF 2.0 wyjaśnia, jakie zasady będą obowiązywać i jakie rodzaje faktur z PEF będą przyjmowane w KSeF.

REKLAMA

Testy otwarte API KSeF 2.0 właśnie ruszyły – sprawdź, co zmienia się w systemie e-Faktur, dlaczego integracja jest konieczna i jakie etapy czekają podatników w najbliższych miesiącach

30 września Ministerstwo Finansów uruchomiło testy otwarte API KSeF 2.0, które pozwalają sprawdzić, jak systemy finansowo-księgowe współpracują z nową wersją Krajowego Systemu e-Faktur. To kluczowy etap przygotowań do obowiązkowego wdrożenia KSeF 2.0, który już od lutego 2025 roku stanie się codziennością przedsiębiorców i księgowych.

Miliony do odzyskania! Spółki Skarbu Państwa mogą uniknąć podatku PCC dzięki zasadzie stand-still

Wyrok WSA w Gdańsku otwiera drogę spółkom pośrednio kontrolowanym przez Skarb Państwa do zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych przy strategicznych operacjach kapitałowych. Choć decyzja nie jest jeszcze prawomocna, firmy mogą liczyć na milionowe oszczędności i odzyskanie wcześniej pobranych podatków.

REKLAMA