Preferencje podatkowe dla emitentów i inwestorów na rynku kapitałowym

Obecnie rozpoczął się proces konsultacji publicznych, uzgodnień międzyresortowych oraz opiniowania projektu SRRK przez instytucje rynku finansowego.

Strategia Rozwoju Rynku Kapitałowego

Projekt Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego został przygotowany przez Ministerstwo Finansów we współpracy z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju (EBOR) i wyłonionym przez EBOR zespołem zewnętrznych konsultantów.

SRRK jest pierwszym szczegółowym planem rozwoju polskiego rynku kapitałowego. Obejmuje ona lata 2019—2023, a jej głównym celem jest istotne podniesienie konkurencyjności polskiego rynku kapitałowego. W SRRK wskazuje się 60 działań, które powinny zostać podjęte celem przezwyciężenia wskazywanych przez podmioty rynku barier i tym samym przyczynienia się do rozwoju polskiego rynku kapitałowego.

Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata

Polecamy: INFORLEX Księgowość i Kadry

Założeniem SRRK jest teza, że dobrze rozwinięty i efektywny rynek kapitałowy jest niezbędny dla:

- zapewnienia krajowym firmom szerokiego dostępu do finansowania ich działalności,

- zapewnienia obywatelom szerokiej oferty inwestowania oszczędności, zwłaszcza z myślą o emeryturze.

Rozwinięty rynek kapitałowy to konieczne uzupełnienie oferty banków.

Ogólny harmonogram SRRK przewiduje:

- do 2020 r. podjęcie działań zmierzających do realizacji celu poprawienia efektywności procedur administracyjnych w zakresie funkcjonowania podmiotów rynku kapitałowego, 

- do 2023 r. podjęcie działań skutkujących realizacją pozostałych celów szczegółowych, takich jak zwiększenie skali pozyskiwania kapitału przez polskie przedsiębiorstwa, zwiększenie płynności rynku, zwiększenie efektywności instytucji pośredniczących oraz wzrost poziomu oszczędności prywatnych.

Zachęty podatkowe dla emitentów i inwestorów

W SRRK odrębnym obszarem zagadnień są propozycje zachęt (preferencji) podatkowych dla uczestników rynku kapitałowego (emitentów i inwestorów) oraz dostosowania (usprawnienia) w zakresie administracji skarbowej dla emitentów.

Proponowane zachęty podatkowe mają na celu promowanie oszczędności, inwestycji długoterminowych, ciągłości działalności gospodarczej i przejrzystego obrotu, a także zwiększenie popularności IPO (pierwszej oferty publicznej - ang. Initial Public Offering).

Zachęty podatkowe dla emitentów

SRRK przewiduje działania na rzecz zwiększenia wartości pozyskanego kapitału i obniżenia jego kosztów dla publicznych emitentów, niezależnie od waluty emisji.

Euroobligacje - zwolnienie z podatku u źródła odsetek należnych z tytułu euroobligacji dopuszczonych do obrotu na rynkach regulowanych lub wielostronnych platformach obrotu (ASO) w Unii Europejskiej oraz wyeliminowanie barier dotyczących obowiązku przedstawiania certyfikatów rezydencji dla każdego posiadacza obligacji (zmiana ta została już wprowadzona ustawą z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw - Dz. U. poz. 2193) . Takie zwolnienie obniża koszt zaciągania długu przez emitentów obligacji innych niż denominowane w złotych i potencjalnie uczyni z Polski alternatywę dla innych jurysdykcji, w których nie obowiązuje podatek u źródła dla emisji euroobligacji. Dzięki temu polski emitent nie powinien ponosić wyższych kosztów w przypadku pozyskiwania kapitału w walucie obcej w porównaniu do kapitału pozyskiwanego w PLN.

Koszty IPO - proponowane jest wprowadzenie jasnych, wystandaryzowanych i prostych reguł dotyczących odliczeń podatkowych wszystkich kosztów IPO do wysokości 125 proc. poniesionych kosztów, w tym opłat sądowych, notarialnych, giełdowych i innych, które w obecnym stanie prawnym nie podlegają odliczeniu. Ulga podatkowa ma być połączona z maksymalnymi pułapami kosztów podlegających odliczeniu w celu uniknięcia sztucznego zawyżania kosztów doradztwa. Taka zmiana usunęłaby istniejącą obecnie niepewność co do tego, które koszty związane z dopuszczeniem do obrotu stanowią koszt uzyskania przychodu.

Programy akcji pracowniczych - zgodnie z postulatem SOR dotyczącym promowania korzystania z programów akcji pracowniczych, w SRRK przewiduje się zwolnienie zysków ze sprzedaży akcji pracowniczych (w tym programów motywacyjnych dla kadry kierowniczej) z podatku od zysków kapitałowych do określonej wysokości, pod warunkiem że akcje będą sprzedane dopiero po upływie wymaganego minimalnego okresu od ich przyznania.
Zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych byłoby dopuszczalne jedynie wtedy, gdy pracownik pozostaje w spółce, z zastrzeżeniem pewnych wyjątków (np. śmierci lub udokumentowanych trudności z powodu okoliczności medycznych). Na etapie implementacji zostanie określony roczny limit ulgi dla jednego podatnika oraz minimalny okres utrzymywania akcji lub udziałów, który uprawniałby do zwolnienia. Programy akcji pracowniczych mogą przyczynić się do osiągnięcia szybszego rozwoju spółki i wyższego wzrostu gospodarczego ogółem, ponieważ wprowadza motywację spójną z motywacją akcjonariuszy, przyczyniając się do wzrostu całkowitych wpływów podatkowych od emitentów (wyższy CIT, VAT, podatki związane z wynagrodzeniami, podatki od dywidend). Warto również podkreślić, że powyższa propozycja dotyczy wyłącznie programy oferujące rzeczywiste akcje, nie zaś opcje na akcje.

Obligacje rozwojowe - w celu poprawy płynności instrumentów finansowych dla finansowania inwestycji, Ministerstwo Finansów rozważy wprowadzenie preferencji podatkowych (np. zwolnienia) dla emisji obligacji rozwojowych.

Zachęty podatkowe dla inwestorów

Kompensacja zysków kapitałowych i strat - projekt SRRK postuluje stworzenie możliwości kompensacji strat kapitałowych poniesionych w związku z inwestycjami w jedne instrumenty finansowe zyskami z innych instrumentów finansowych (w szczególności z jednostek uczestnictwa w otwartych funduszach inwestycyjnych). W tym celu proponuje się rozważenie wprowadzenia limitu rozliczania strat, na przykład na okres 5 lat.
Produkty spekulacyjne, np. CFD (kontrakt na różnice kursowe - ang. contract for difference), kryptowaluty, nie powinny być objęte prawem do kompensacji. Istniejącą aktualnie możliwość kompensowania strat na produktach spekulacyjnych należałoby ograniczyć lub usunąć, gdyż aktualnie obowiązujące prawodawstwo postrzegane jest przez inwestorów jako niesprawiedliwe, promuje transakcje spekulacyjne i nie wspiera inwestycji w realną gospodarkę.

Obniżenie opodatkowania dywidendy - w projekcie SRRK rekomenduje się obniżenie podatku od dywidendy z poziomu 19% do 9% dla zysków od inwestycji kapitałowych utrzymywanych przez okres dłuższy niż 36 miesięcy dla wszystkich inwestorów. Ma to służyć przyciągnięciu zarówno lokalnych jak i zagranicznych inwestorów oraz emitentów do polskiego rynku kapitałowego. Podczas fazy implementacyjnej Strategii zostanie określony limit kwotowy uprawniający do stosowania obniżki podatku.

Opodatkowanie odsetek od obligacji - projekt SRRK zakłada zmianę obowiązującego sposobu opodatkowania odsetek od obligacji, w sposób który zapewni analogiczny poziom opodatkowania niezależnie od tego, czy inwestor nabywa obligacje na rynku pierwotnym czy wtórnym.

Zwolnienie z podatku od niektórych instytucji finansowych

Analizy przeprowadzone podczas tworzenia projektu SRRK wykazały, że podatek od niektórych instytucji finansowych w obecnym kształcie może:

• zniekształcać ceny na krajowym rynku obligacji sprzedawanych/skupowanych w transakcjach bezwarunkowych, szczególnie na przełomie miesiąca, 
• przyczyniać się do zdobycia przez zagraniczne banki przewagi konkurencyjnej (cenowej) względem banków krajowych i zmuszać je do pokrycia pozycji krótkich, zmieniając w nienaturalny sposób ich strategie handlowe na korzyść zagranicznych podmiotów.

W związku z powyższym, proponuje się zwolnienie z tego podatku środków otrzymanych w wyniku transakcji repo pod warunkiem, że transakcje te zostaną:

• przeprowadzone na unijnym rynku regulowanym lub ASO (alternatywny system obrotu),
• rozliczone za pośrednictwem CCP (kontrahenta centralnego - ang. central counterparty) działającego na podstawie przepisów rozporządzenia EMIR (przy założeniu, że CCP uzyska rozszerzenie licencji - dla rozliczania transakcji repo w ASO - w ciągu jednego roku od wdrożenia SRRK.
• zakontraktowane w oparciu o standardową dokumentację GMRA.

(EMIR - Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, kontrahentów centralnych i repozytoriów transakcji - ang. European Market Infrastructure Regulation)

Wprowadzenie takiego zwolnienia powinno pomóc w rozwoju rynku repo dla transakcji z terminem rozliczenia powyżej 1 tygodnia i ograniczyć spready. Zwolnienie to nie powinno mieć zastosowania do transakcji typu buysell-back. W miarę postępu wdrażania SRRK, należy rozważyć, czy inne klasy aktywów promowane w ramach SRRK, takie jak obligacje rozwojowe, będące przedmiotem transakcji repo, również nie powinny zostać zwolnione z podatku od niektórych instytucji finansowych.

Usprawnienia w zakresie administracji skarbowej i inne zmiany podatkowe

W celu minimalizowania kosztów ogólnych związanych z zapewnieniem przestrzegania obowiązku podatkowego i poborem podatków, w SRRK przewiduje się następujące propozycje.

Usprawnienia w zakresie administracji skarbowej dla spółek notowanych na giełdzie i pozostałych uczestników rynku - postulowana jest centralizacja procesów obsługi skarbowej w wyspecjalizowanych urzędach skarbowych dla emitentów w celu zapewnienia spójnej i jednolitej obsługi tych podmiotów.

Inne zmiany w systemie skarbowym - proponowane jest usunięcie różnic w traktowaniu podatkowym obligacji wyemitowanych przed i po 2015 r. dla podmiotów prowadzących rachunki papierów wartościowych i rachunki zbiorcze w celu zapewnienia administracyjnej wydajności.

Projekt Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego