REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Biegli mogliby nie płacić VAT

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Łukasz Zalewski
Łukasz Zalewski

REKLAMA

Resort finansów nie zgadza się, aby biegli sądowi byli zwolnieni z płacenia podatku. Zdaniem Sądu Najwyższego wynagrodzenia powinny być wypłacane bez VAT. Niektórzy sędziowie przyznają jednak należne kwoty powiększone o podatek.


Nie ustają spory wokół opodatkowania podatkiem od towarów i usług wynagrodzeń wypłacanych biegłym sądowym, i to mimo licznych orzeczeń sądowych oraz interpretacji urzędów skarbowych w tej sprawie. Najbardziej zainteresowane całą sprawą Ministerstwo Finansów nadal milczy, a biegli i sądy nie mają do końca pewności, jak postępować. W sprawie nie pomagają również interwencje Ministerstwa Sprawiedliwości, które przygotowało projekt nowych przepisów. Narastający konflikt odbija się coraz bardziej na pracy sądów i na finansach biegłych.


Nie stosują orzeczenia


Poszczególni sędziowie czy składy orzekające sądów powszechnych przyznają VAT biegłym sądowym i tłumaczom, prowadzącym działalność gospodarczą, mimo że Sąd Najwyższy stwierdził, że sąd przyznaje biegłemu będącemu podatnikiem w zakresie podatku od towarów i usług wynagrodzenie bez uwzględnienia VAT (III CZP 127/06). Co to oznacza w praktyce? Biegli, którym sądy nie przyznają wynagrodzenia z VAT, muszą podatek zapłacić z własnej kieszeni. W praktyce może zatem okazać się, że biegły występujący przed sądem, np. w Warszawie, otrzyma wynagrodzenie bez VAT, a biegły w Biłgoraju takie samo wynagrodzenie powiększone o 22 proc. podatek od towarów i usług. Czas zatem ujednolicić praktykę. Trzeba jednak zacząć od rozstrzygnięcia podstawowej kwestii dotyczącej tego, czy biegli w ogóle powinni VAT płacić.


Fiskus się myli


Zdaniem dużej części ekspertów podatkowych biegli w ogóle nie powinni płacić tego podatku.


Podstawą prawną podawaną przez urzędy skarbowe przy opodatkowaniu usług biegłych jest art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.) oraz rozporządzenia ministra finansów z 27 kwietnia 2004 r. (Dz.U. nr 97, poz. 970) i z 25 maja 2005 r. (Dz.U. nr 95, poz. 797).


Jak twierdzą eksperci podatkowi, rozporządzenia te budzą zastrzeżenia. Chodzi głównie o to, że traktują biegłych sądowych jako świadczących usługi na zlecenie sądów lub prokuratur. Tymczasem biegli i tłumacze nie podejmują swoich czynności na podstawie zlecenia, ale na mocy postanowienia sądu. Ponadto nie mogą pod sankcjami karnymi (grzywna lub nawet więzienie) odmówić przeprowadzenia badań lub wydania opinii. Traktowani są natomiast jako osobowe źródła dowodowe. Co więcej, podstawą prawną do wyłączenia czynności biegłych i tłumaczy powinien być art. 6 ust. 2 ustawy o VAT, który stanowi, że przepisów ustawy nie stosuje się m.in. do czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.


Zdaniem prof. Ryszarda Jaworskiego z Katedry Kryminalistyki Uniwersytetu Wrocławskiego reguły wykładni systemowej nakazują w pierwszej kolejności brać pod uwagę art. 6, a nie 15 ustawy. Jak powiedział GP, biegli sądowi i tłumacze nie powinni więc płacić VAT, ponieważ działają na polecenie sądu, a nie jako strona umowy.


- Biegły sądowy działa w ramach wymiaru sprawiedliwości. Postanowienie o powołaniu biegłego to po prostu nakaz. Jeśli biegły go nie wypełni, sąd może pozbawić go wynagrodzenia czy wymierzyć grzywnę do zapłaty. Jest to zatem zupełnie inna sfera działalności niż ta, której dotyczy ustawa o VAT - powiedział prof. Ryszard Jaworski.


Powołuje się on również na przepisy kodeksu cywilnego. Zgodnie z nim, z umową mamy do czynienia wtedy, gdy łącznie spełnione są takie elementy, jak: swoboda podmiotów do zawarcia umowy, równorzędność podmiotów, wzajemność świadczeń, termin wykonania i inne. Jak dowodzi nasz rozmówca, w przypadku świadczenia czynności biegłego na rzecz sądu nie jest spełniony żaden z tych elementów, a zatem nie jest to umowa.


- Jeżeli biegły sądowy wykonywałby ekspertyzę, opinię prywatną, to do takiej opinii powinien być doliczony VAT. Ale jeśli biegłego powołuje sędzia lub prokurator, to mamy tu do czynienia z działaniem władczym państwa. Podobnie jak w przypadku adwokatów, którzy występują jako obrońcy z urzędu - stwierdził prof. Ryszard Jaworski.


Dodał, że stosunek między sądem a biegłym sądowym, tłumaczem lub obrońcą z urzędu jest więc stosunkiem publicznoprawnym. Takiej samej kwalifikacji dokonał Sąd Najwyższy we wspomnianym już wyroku. W uzasadnieniu sąd zaznaczył, że źródłem powołania biegłego nie jest stosunek cywilnoprawny dwóch równoprawnych podmiotów, lecz jest to stosunek o charakterze publicznoprawnym. Sąd Najwyższy stwierdził więc, że sądy nie powinny przyznawać wynagrodzenia biegłym sądowym z VAT.


Profesor Ryszard Jaworski uważa, że to słuszne stanowisko, ponieważ biegli w ogóle nie powinni płacić VAT.


Zdaniem Jerzego Bielawnego, wiceprezesa Instytutu Studiów Podatkowych, teza dotycząca braku umowy między sądem a biegłym jest ryzykowna. Zwraca on natomiast uwagę na rozbieżności między ustawą VAT a dyrektywami UE.


- Pojawia się pytanie, czy rozumienie czynności wykonywanych osobiście odpowiada opodatkowaniu działalności profesjonalnej. Skoro VAT związany jest z taką profesjonalną działalnością, to należy to honorować. Podatnik wykonuje czynności w ramach prowadzonej działalność i w tym charakterze występuje wobec sądu. Moim zdaniem sądy powinny więc przyznawać biegłym wynagrodzenie z VAT - powiedział GP Jerzy Bielawny.


Będzie zmiana przepisów


Ministerstwo Sprawiedliwości, które przygotowało nowe rozporządzenie w sprawie kosztów przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych w postępowaniu sądowym, również twierdzi, że biegli nie powinni płacić VAT. Poprzednie rozporządzenie, na które powołują się m.in. sądy, zostało wydane w 1975 roku. Resort przyznaje, że biegli powinni być zwolnieni z VAT. Problem w tym, że na zwolnienie z VAT biegłych oraz tłumaczy nie chce się zgodzić Ministerstwo Finansów.


22
proc.

wynosi stawka VAT od czynności wykonywanych przez biegłych sądowych


POSTULUJEMY

Ministerstwo Finansów powinno porozumieć się z resortem sprawiedliwości w kwestii dotyczącej zwolnienia z VAT biegłych sądowych. Resort sprawiedliwości ma już gotowy projekt rozporządzenia, zawierającego korzystne dla biegłych rozwiązania. Należałoby je zatem po konsultacji z resortem finansów wprowadzić w życie.


Czy biegli sądowi powinni płacić VAT
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Łukasz Zalewski

lukasz.zalewski@infor.pl

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Od kwietnia 2026 r. bez KSeF nie wystawisz żadnej faktury. To prosta droga do paraliżu firmy

Od 2026 r. KSeF stanie się obowiązkiem dla wszystkich przedsiębiorców w Polsce. System zmieni sposób wystawiania faktur, obieg dokumentów i współpracę z księgowością. W zamian przewidziano m.in. szybszy zwrot VAT. Eksperci podkreślają jednak, że firmy powinny rozpocząć przygotowania już teraz – zwlekanie może skończyć się paraliżem rozliczeń.

Rewolucja w fakturach: od 2026 KSeF obowiązkowy dla wszystkich! Firmy mają mniej czasu, niż myślą

Mamy już ustawę wprowadzającą obowiązkowy Krajowy System e-Faktur. Od lutego 2026 r. część przedsiębiorców straci możliwość wystawiania tradycyjnych faktur, a od kwietnia – wszyscy podatnicy VAT będą musieli korzystać wyłącznie z KSeF. Eksperci ostrzegają: realnego czasu na wdrożenie jest dużo mniej, niż się wydaje.

Rewolucja w interpretacjach podatkowych? Rząd planuje centralizację i zmiany w Ordynacji podatkowej – co to oznacza dla podatników i samorządów?

Rząd szykuje zmiany w Ordynacji podatkowej, które mają ułatwić dostęp do interpretacji podatkowych i uporządkować ich publikację. Zamiast rozproszenia na setkach stron samorządowych, wszystkie dokumenty trafią do jednej centralnej bazy – systemu EUREKA, co ma zwiększyć przejrzystość i przewidywalność prawa podatkowego.

Krajowy System e-Faktur (KSeF). Prezydent podpisał ustawę

Prezydent Karol Nawrocki podpisał w środę zmianę ustawy o VAT, wprowadzającą Krajowy System e-Faktur (KSeF) - poinformowała kancelaria prezydenta. Co to oznacza dla firm?

REKLAMA

Nierozwiązany problem ziemi po PGR-ach: czy minister Krajewski uratuje miejsca pracy i gospodarstwa indywidualne?

Nierozwiązane od lat kwestie zagospodarowania dzierżawionej ziemi państwowej powracają dziś z ogromną siłą. Na decyzje ministerstwa rolnictwa czekają zarówno pracownicy spółek gospodarujących na gruntach po dawnych PGR-ach, jak i rolnicy indywidualni, którzy chcą powiększać swoje gospodarstwa. W tle stoją dramatyczne obawy o przyszłość setek osób zatrudnionych w spółkach oraz widmo likwidacji stad bydła.

Dobra wiadomość dla rolników! Prezydent podpisał ustawę o przechowywaniu nawozów naturalnych – zmiany wejdą w życie błyskawicznie

Prezydent RP podpisał ustawę przygotowaną przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, która wprowadza istotne zmiany dla rolników w zakresie przechowywania nawozów naturalnych. Nowe przepisy wydłużają terminy dostosowania gospodarstw, upraszczają procedury budowlane i zapewniają dodatkowe wsparcie administracyjne.

Pracujący studenci, a ubezpieczenie w ZUS. Umowy o pracę, o dzieło i zlecenia - składki i świadczenia

Nie tylko latem wielu studentów podejmuje pracę, na podstawie kilku rodzajów umów. Różnią się one obowiązkiem odprowadzania składek a co za tym idzie, również prawem do świadczeń. Wyjaśniamy jakie umowy są podpisywane i jak są oskładkowane.

Rekord: Ponad 1,24 mln cudzoziemców pracuje legalnie w Polsce i płaci składki do ZUS

Na koniec I półrocza 2025 r. liczba cudzoziemców legalnie pracujących i objętych ubezpieczeniami społecznymi w ZUS przekroczyła 1,24 mln osób. W województwie kujawsko-pomorskim było ich ponad 48,3 tys.W porównaniu z końcem 2024 roku wzrost odnotowano zarówno w skali kraju, jak i w regionie - informuje Krystyna Michałek, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie kujawsko-pomorskim.

REKLAMA

Działalność nierejestrowana w 2025 roku - własny biznes bez składek ZUS i formalności [limit]. Kiedy rejestracja firmy jest już konieczna i jak to zrobić?

Rozpoczęcie działalności gospodarczej w Polsce może wydawać się skomplikowane – zwłaszcza dla osób, które dopiero testują swój pomysł na biznes. Dlatego działalność nierejestrowana (zwana też nieewidencjonowaną) to atrakcyjna forma dla początkujących przedsiębiorców. Jednak wraz z rozwojem działalności pojawia się pytanie: czy to już czas, by przejść na zarejestrowaną firmę? Przedstawiamy, kiedy warto podjąć ten krok, jakie są jego konsekwencje oraz jak się do tego przygotować.

Ukryte zyski w estońskim CIT – co to jest i dlaczego warto uważać?

Estoński CIT, czyli ryczałt od dochodów spółek, to atrakcyjna forma opodatkowania, która pozwala na odroczenie podatku dochodowego do momentu faktycznej dystrybucji zysków. Jednak korzystając z tej formy opodatkowania, przedsiębiorcy muszą być szczególnie czujni na pojęcie ukrytych zysków, które mogą skutkować nieoczekiwanym opodatkowaniem.

REKLAMA