REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Banki podnoszą stawki po decyzji NBP. Niektóre już po raz szósty

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
prawnik, redaktor portalu Infor.pl
Lokaty i kredyty - banki a stopy procentowe NBP
Lokaty i kredyty - banki a stopy procentowe NBP
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Wojna w Ukrainie i pandemia covid-19 spowodowały drastyczny wzrost wskaźnika, który niedawno wydawał się abstrakcyjnym pojęciem ekonomicznym. Chodzi o inflację - kluczowy termin kojarzący się ze wzrostami cen żywności. Jednak drożejące kredyty i wyższe oprocentowanie lokat bankowych zależą od innego czynnika ściśle powiązanego z inflacją. Rada Polityki Pieniężnej jest zmuszona podnosić stopy procentowe, aby chronić rodzimą walutę. Jak stopy procentowe przekładają się na raty kredytu i oprocentowanie lokat? Na co zwrócić uwagę przy wyborze lokaty?
rozwiń >

Stopy procentowe – co to jest i dlaczego jest tak ważne?

W najbardziej ogólnym ujęciu – stopa procentowa to wynagrodzenie (wyrażone w formie procentowej) jakie posiadacz kapitału uzyskuje za jego udostępnienie na dany okres innemu podmiotowi.  Wynagrodzenie może uzyskać prywatna osoba, która „pożycza” środki pieniężne bankowi (tzn. wpłaca oszczędności na lokatę) albo bank, który udziela kredytu. Banki uzyskują dochody z powodu różnicy w poziomie wynagrodzenia za użyczenie kapitału. Oprocentowanie kredytów jest wyższe niż oprocentowanie lokat bankowych. Wzrost inflacji sprawia, że wzrasta oprocentowanie zarówno kredytów, jak i lokat bankowych, gdyż wzrastająca inflacja wymusza zwiększanie poziomu stóp procentowych.

REKLAMA

Autopromocja

Nie zmienia się jednak fakt, że banki muszą zarabiać, niezależnie od poziomu inflacji i stóp procentowych. Oprocentowanie widniejące na umowie kredytu to nie tylko stopa procentowa ustalana przez Radę Polityki Pieniężnej (organ Narodowego Banku Polskiego) ale również marża banku (lub innej instytucji udzielającej pożyczkę).

Niektóre firmy pożyczkowe reklamujące się wyrazami w rodzaju „szybka gotówka” żądają spłaty zawrotnych kwot za relatywnie niewielką pożyczkę z powodu ustalania bardzo wysokiej marży. W takim wypadku nie jest „winna” stopa procentowa ustalona przez NBP.

Kto ustala stopy procentowe i czym się przy tym kieruje?

Jak już wspomniano, stopy procentowe ustala Rada Polityki Pieniężnej, będąca organem NBP. W zależności od aktualnej kondycji i potrzeb polityki gospodarczej, RPP może zakładać potrzebę osiągnięcia dwóch różnych celów, które w praktyce są ze sobą sprzeczne – pobudzenie gospodarki lub obniżenie/wyhamowanie inflacji.

Jeśli potrzebne jest pobudzenie wzrostu gospodarczego – RPP obniża stopy procentowe. Wtedy kredyty tanieją, a przedsiębiorcy uzyskują szersze możliwości inwestycyjne. Jednocześnie spada oprocentowanie lokat bankowych, co sprawia, że spada opłacalność „zamrażania” funduszy w depozytach bankowych.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jeśli potrzebne jest obniżenie inflacji (tak jak obecnie), to Rada Polityki Pieniężnej podwyższa stopy procentowe. Nie jest to najczęściej jednorazowe działanie. Aktualne doświadczenia pokazują, że co jakiś czas pojawiają się wiadomości o kolejnych podwyżkach stóp procentowych. Efektem jest wzrost rat kredytowych.

Stopy procentowe – różne w zależności od kraju, ale wszędzie równie ważne

Stopy procentowe są ustalane w zależności od  uwarunkowań ekonomicznych w poszczególnych krajach. Tam gdzie waluta jest silniejsza – bank centralny może utrzymywać stopy procentowe na niskim poziomie. Jednak w tym samym czasie w sąsiednim kraju waluta może być słabsza a stopy procentowe wysokie. Niezależnie od siły krajowej waluty, banki centralne muszą reagować dynamicznie na zmieniające się wskaźniki ekonomiczne.

Rodzaje i aktualna wysokość stóp procentowych w Polsce

Lista podstawowych stóp procentowych wraz z wartościami (stan na 12 maj 2022)

  • Stopa referencyjna: 5,25 proc.
  • Stopa lombardowa: 5,75 proc.
  • Stopa depozytowa: 4,75 proc.
  • Stopa redyskontowa weksli: 5,30 proc.
  • Stopa dyskontowa weksli: 5,35 proc.

Na co wpływają stopy procentowe i ich zmiany?

Rok 2020 był pierwszym rokiem epidemii i jednocześnie jej apogeum, przynajmniej w sensie emocjonalnym. Był to również niezwykle trudny czas dla wielu przedsiębiorstw, które stanęły przed wizją bankructwa. W tamtym okresie stopy procentowe były niskie, aby złagodzić skutki epidemii, tzn. zwiększyć dostępność kredytów i dać niektórym firmom szanse na przetrwanie.

Jak na ironię, gdy tylko jedna światowa tragedia wygasła, zaczęła się kolejna – rosyjska agresja na Ukrainę. Zawirowania na rynku paliw i żywności spowodowały wzrost inflacji do poziomów będących na zachodzie Europy raczej abstrakcją. Dla ścisłości należy jednak dodać, że inflacja w Polsce osiągnęła wysoką wartość już przed wybuchem wojny. Można powiedzieć, że na przestrzeni dwóch lat stopy procentowe w Polsce popadły ze skrajności w skrajność.

Niskie stopy procentowe w 2020 r. były korzystne dla kredytobiorców i jednocześnie obniżały zyski z lokat bankowych do minimum. Obecny wysoki poziom stóp procentowych to zła wiadomość dla spłacających kredyty. Niewielkim pocieszeniem jest możliwość wyższego zysku z lokat bankowych.

Stopy procentowe a kredyty, konsumpcja i inflacja

Jak już wspomniano, wyższe stopy procentowe oznaczają większe raty kredytów. Pozytywnym aspektem podwyżki stóp procentowych jest obniżenie inflacji. Ogólnym efektem tego zabiegu jest „schłodzenie” gospodarki. Większe raty kredytów to mniej środków finansowych do dyspozycji na bieżące potrzeby. Konsumpcja spada.

Stopy procentowe a oprocentowanie lokat

Banki nie tylko udzielają kredytów ale również same pożyczają środki pieniężne. Nie tylko od innych instytucji finansowych. Bank, który przyjmuje depozyt pieniężny od prywatnej osoby występuje w roli pożyczkobiorcy, który musi zapłacić wynagrodzenie za możliwość dysponowania gotówką.

Podwyżka stóp procentowych to większe wynagrodzenie za różne formy pożyczania kapitału. Również wtedy, gdy pożyczkodawcą jest osoba fizyczna (lub jakikolwiek inny podmiot zakładający konto/lokatę), a pożyczkobiorcą jest bank. Podwyżka stóp procentowych to czynnik, który zwiększa szansę na wyższe oprocentowanie lokat.

Ile może wynosić zmiana stóp procentowych?

Skala danej podwyżki (lub obniżki w innych warunkach ekonomicznych) stóp procentowych jest oczywiście suwerenną decyzją banku centralnego danego kraju. W celu zobrazowania potencjałów liczbowych można wskazać dwie przykładowe podwyżki dokonane przez NBP, jedną niedługo przed wojną w Ukrainie oraz inną, która była dokonana już po wybuchu wojny.

Podwyżka stóp procentowych NBP obowiązująca od 7 października 2021 r.

  • stopa referencyjna 1,25% w skali rocznej (podwyżka o 0,75 pkt proc.) - wysokość stopy referencyjnej określa oprocentowanie podstawowych operacji otwartego rynku, prowadzonych przez NBP;
  • stopa lombardowa 1,75% w skali rocznej (podwyżka o 0,75 pkt proc.) - wysokość stopy lombardowej określa oprocentowanie kredytu refinansowego udzielanego pod zastaw papierów wartościowych - „kredytu lombardowego”;
  • stopa depozytowa 0,75% w skali rocznej (podwyżka o 0,75 pkt proc.) - wysokość stopy depozytowej określa oprocentowanie lokaty terminowej przyjmowanej od banków przez NBP;
  • stopa redyskontowa weksli 1,30% w skali rocznej (podwyżka o 0,79 pkt proc.) - stopa redyskontowa weksli przyjmowanych od banków do redyskonta przez NBP;
  • stopa dyskontowa weksli 1,35% w skali rocznej (podwyżka o 0,83 pkt proc.) - stopa dyskontowa weksli przyjmowanych od banków do dyskonta przez NBP;

5 maja 2022 r. Rada Polityki Pieniężnej podniosła wszystkie stopy procentowe o 0,75 pkt proc (75 punktów bazowych)

  • stopa referencyjna 5,25% w skali rocznej (podwyżka o 0,75 pkt proc.);
  • stopa lombardowa 5,75% w skali rocznej (podwyżka o 0,75 pkt proc.);
  • stopa depozytowa 4,75% w skali rocznej (podwyżka o 0,75 pkt proc.);
  • stopa redyskonta weksli 5,30% w skali rocznej (podwyżka o 0,75 pkt proc.);
  • stopa dyskontowa weksli 5,35% w skali rocznej (podwyżka o 0,75 pkt proc.);

Powyższe przykładowe dane pokazują jak bardzo zmieniło się położenie kredytobiorców w ciągu kilku miesięcy. Niestety, wygląda na to, że to nie koniec.

Według opinii, którą przedstawił prezes Polskiego Funduszu Rozwoju Paweł Borys: „w pozytywnym scenariuszu stopy procentowe zatrzymają się poniżej 7,5 proc., ale przy silnej koniunkturze i presji kosztowej konieczne będą podwyżki stóp do tego poziomu.”

Podwyżki stawek nawet o 1 pp.

Przytoczone powyżej przykłady podwyżek stóp procentowych były znaczne w sensie liczbowym, jednak cytowany wcześniej ekspert przewiduje raczej wyhamowanie:

"Mniejsza od poprzedniej podwyżka o 0,75 pkt. proc. wskazuje, że kolejne podwyżki mogą być dokonywane mniejszymi ruchami - bardziej po 0,5 lub 0,25 pkt. proc. (...) rynek finansowy obecnie wycenia, że stopy procentowe w Polsce osiągną poziom 7,5 proc. w ciągu trzech miesięcy, ale zaczną spadać od 2024 r."

Rekordowo niskie procenty wciąż w wielu bankach

Teoretycznie banki powinny podnosić oprocentowanie lokat wraz ze wzrostem stóp procentowych. Jednak banki, jako instytucje kierujące się zyskiem, nie zawsze są do takiej czynności skłonne. W obecnych warunkach oszczędności mogą być „zjadane” przez inflację.

Dla porównania – oprocentowanie niektórych rodzajów obligacji skarbowych (np. 4-letnich i 10-letnich) jest ustalane jako inflacja wzbogacona o marżę. Jednak również w tym przypadku zysk nie jest aż tak odporny na trudne czasy, gdyż w pierwszym rocznym okresie odsetkowym oprocentowanie jest stałe (ponad 3%).

Podwyżka oprocentowania lokat

Rząd zapowiada zmiany w prawie, które zwiększą oprocentowanie lokat i jednocześnie wyraża nadzieję, że banki same zdobędą się na refleksję i dostosują mechanizmy do wysokiej inflacji i wysokich stóp procentowych. Obecnie wszystko w tej kwestii układa się dynamicznie. Najlepszym rozwiązaniem wydaje się uzyskanie szczegółowych informacji od swojego banku i upewnienie się, że oszczędności nie są „zjadane” przez skromne oprocentowanie.

Lokaty a inflacja – co trzeba wiedzieć?

Najkorzystniejszym obecnie mechanizmem dla posiadaczy lokat byłoby oprocentowanie ustalane jako inflacja wzbogacona o marżę. Rzeczywistość jest jednak inna – oprocentowanie lokat oferowane przez bank może być znacznie niższe nie tylko od inflacji, ale również od każdej stopy procentowej NBP. Jeśli ktoś chce uzyskać od banku informację o bezpieczeństwie swoich środków wobec inflacji, to powinien zapytać o schemat ustalania tzw. „procentów z lokaty”.  Przykładowo, można zapytać o relację oferowanych odsetek do stopy depozytowej NBP.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Stopy procentowe NBP 2025: w maju obniżka o 0,5 pkt proc.

Rada Polityki Pieniężnej na posiedzeniu w dniach 6-7 maja 2025 r. postanowiła obniżyć wszystkie stopy procentowe NBP o 0,5 punktu procentowego. Stopa referencyjna wynosi od 8 maja 2025 r. 5,25 proc. - poinformował w komunikacie Narodowy Bank Polski. Decyzja RPP była zgodna z oczekiwaniami większości analityków finansowych i ekonomistów. Stopy NBP zmieniły się pierwszy raz od 3 października 2023 r.

Przekształcenie JDG a status podatnika rozpoczynającego działalność w estońskim CIT

W świetle marcowego wyroku NSA (sygn. II FSK 1412/24) zmienia się podejście do kwalifikacji podatkowej spółek powstałych z przekształcenia jednoosobowych działalności gospodarczych. Wyrok ten przesądził, że takie podmioty mogą korzystać z przywilejów "podatnika rozpoczynającego działalność" na gruncie przepisów o estońskim CIT.

Pracujesz na zleceniu - a może to faktyczna umowa o pracę? Jak ustalić i wykazać istnienie stosunku pracy

Osoby wykonujące umowy zlecenia, czy inne umowy cywilnoprawne, mają czasem wątpliwości, czy nie jest to de facto umowa o pracę. Każdy przedsiębiorca słyszał o możliwych kontrolach, podważeniu zatrudnienia, konieczności uzasadniania dlaczego taki a nie inny typ umowy został konkretnej osobie zaproponowany. A co ze swobodą zawierania umów? Czy forma umowy na którą zgadzamy się wspólnie z nowozatrudnioną osobą nie powinna być wystarczająca dla inspekcji pracy skoro zgodnie obie strony złożyły na niej swój podpis? Na te i wiele innych pytań odpowie Czytelnikom ten artykuł.

Zmiany w podatkach od 2026 r. - wyższy limit zwolnienia z VAT, korekty deklaracji, 6 m-cy vacatio legis

Ministerstwo Finansów poinformowało, że 6 maja 2025r. Rada Ministrów przyjęła pakiet projektów ustaw dot. podatków w ramach procesu deregulacji. Nowe przepisy mają na celu m.in. ochronę podatników przed nagłymi zmianami przepisów ustaw podatkowych oraz doprecyzowanie wątpliwości interpretacyjnych zgłaszanych przez przedsiębiorców w zakresie deklaracji składanej w trakcie lub po zakończeniu kontroli celno-skarbowej. Projekty dotyczą również podwyższenia limitu zwolnienia podmiotowego w VAT oraz likwidacji obowiązku przygotowywania i publikacji informacji o realizowanej strategii podatkowej.

REKLAMA

Czego najczęściej dotyczą kontrole z urzędu skarbowego i ZUS-u?

Przedsiębiorcy mają szereg obowiązków wobec państwa - jako podatnicy muszą przestrzegać przepisów podatkowych, a jako płatnicy stosować normy z zakresu ubezpieczeń społecznych. W obu tych sferach często dochodzi do uchybień. Dlatego upoważnione organy sprawdzają, czy firmy przestrzegają obowiązujących przepisów. W naszym artykule przedstawiamy najczęstsze obszary, które podlegają kontroli organów podatkowych lub Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Pozwani przez PFR – jak program pomocy dla firm stał się przyczyną tysięcy pozwów? Sprawdź, jak się bronić

Ponad 16 tysięcy firm już otrzymało pozew z Polskiego Funduszu Rozwoju [i]. Kolejne są w drodze. Choć Tarcza Finansowa miała być tarczą – dla wielu stała się źródłem wieloletnich problemów prawnych.

Kawa z INFORLEX. Nowy plan wdrożenia KSeF

Spotkania odbywają się w formule „na żywo” o godzinie 9.00. Przy porannej kawie poruszamy najbardziej aktualne tematy, które stanowią także zasób kompleksowej bazy wiedzy INFORLEX. Rozmawiamy o podatkach, księgowości, rachunkowości, kadrach, płacach oraz HR. 15 maja br. tematem spotkania będzie nowy plan wdrożenia KSeF.

Zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami w 2025 r. Jak i ile można zaoszczędzić na wpłatach do PFRON? Case study i obliczenia dla pracodawcy

Dlaczego 5 maja to ważna data w kontekście integracji i równości? Co powstrzymuje pracodawców przed zatrudnianiem osób z niepełnosprawnościami? Jakie są obowiązki pracodawcy wobec PFRON? Wyjaśniają eksperci z HRQ Ability Sp. z o.o. Sp. k. I pokazują na przykładzie ile może zaoszczędzić firma na zatrudnieniu osób z niepełnosprawnościami.

REKLAMA

Koszty NKUP w księgach rachunkowych - klasyfikacja i księgowanie

– W praktyce rachunkowej i podatkowej przedsiębiorcy często napotykają na wydatki, które - mimo że wpływają na wynik finansowy jednostki - to jednak nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów (tzw. NKUP) – zauważa Beata Tęgowska, ekspertka ds. księgowości i płac z Systim.pl i wyjaśnia jak je prawidłowo klasyfikować i księgować?

Zmiany w podatku od spadków darowizn w 2025 r. Likwidacja obowiązku uzyskiwania zaświadczenia z urzędu skarbowego i określenie wartości nieodpłatnej renty [projekt]

W dniu 28 kwietnia 2025 r. w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów opublikowano założenia nowelizacji ustawy o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn. Ta nowelizacja ma dwa cele. Likwidację obowiązku uzyskiwania zaświadczenia naczelnika urzędu skarbowego potwierdzającego zwolnienie z podatku od spadków i darowizn

na celu ograniczenie formalności i zmniejszenie barier administracyjnych wynikających ze stosowania ustawy o podatku od spadków i darowizn, związanych z dokonywaniem obrotu majątkiem nabytym tytułem spadku lub inny nieodpłatny sposób objęty zakresem ustawy o podatku od spadków i darowizn, od osób z kręgu najbliższej rodziny, a także uproszczenie rozliczania podatku z tytułu nabycia nieodpłatnej renty.

REKLAMA