Banki podnoszą stawki po decyzji NBP. Niektóre już po raz szósty

- Stopy procentowe – co to jest i dlaczego jest tak ważne?
- Kto ustala stopy procentowe i czym się przy tym kieruje?
- Stopy procentowe – różne w zależności od kraju, ale wszędzie równie ważne
- Rodzaje i aktualna wysokość stóp procentowych w Polsce
- Na co wpływają stopy procentowe i ich zmiany?
- Stopy procentowe a kredyty, konsumpcja i inflacja
- Stopy procentowe a oprocentowanie lokat
- Ile może wynosić zmiana stóp procentowych?
- Podwyżki stawek nawet o 1 pp.
- Rekordowo niskie procenty wciąż w wielu bankach
- Podwyżka oprocentowania lokat
- Lokaty a inflacja – co trzeba wiedzieć?
Stopy procentowe – co to jest i dlaczego jest tak ważne?
W najbardziej ogólnym ujęciu – stopa procentowa to wynagrodzenie (wyrażone w formie procentowej) jakie posiadacz kapitału uzyskuje za jego udostępnienie na dany okres innemu podmiotowi. Wynagrodzenie może uzyskać prywatna osoba, która „pożycza” środki pieniężne bankowi (tzn. wpłaca oszczędności na lokatę) albo bank, który udziela kredytu. Banki uzyskują dochody z powodu różnicy w poziomie wynagrodzenia za użyczenie kapitału. Oprocentowanie kredytów jest wyższe niż oprocentowanie lokat bankowych. Wzrost inflacji sprawia, że wzrasta oprocentowanie zarówno kredytów, jak i lokat bankowych, gdyż wzrastająca inflacja wymusza zwiększanie poziomu stóp procentowych.
Nie zmienia się jednak fakt, że banki muszą zarabiać, niezależnie od poziomu inflacji i stóp procentowych. Oprocentowanie widniejące na umowie kredytu to nie tylko stopa procentowa ustalana przez Radę Polityki Pieniężnej (organ Narodowego Banku Polskiego) ale również marża banku (lub innej instytucji udzielającej pożyczkę).
Niektóre firmy pożyczkowe reklamujące się wyrazami w rodzaju „szybka gotówka” żądają spłaty zawrotnych kwot za relatywnie niewielką pożyczkę z powodu ustalania bardzo wysokiej marży. W takim wypadku nie jest „winna” stopa procentowa ustalona przez NBP.
Kto ustala stopy procentowe i czym się przy tym kieruje?
Jak już wspomniano, stopy procentowe ustala Rada Polityki Pieniężnej, będąca organem NBP. W zależności od aktualnej kondycji i potrzeb polityki gospodarczej, RPP może zakładać potrzebę osiągnięcia dwóch różnych celów, które w praktyce są ze sobą sprzeczne – pobudzenie gospodarki lub obniżenie/wyhamowanie inflacji.
Jeśli potrzebne jest pobudzenie wzrostu gospodarczego – RPP obniża stopy procentowe. Wtedy kredyty tanieją, a przedsiębiorcy uzyskują szersze możliwości inwestycyjne. Jednocześnie spada oprocentowanie lokat bankowych, co sprawia, że spada opłacalność „zamrażania” funduszy w depozytach bankowych.
Jeśli potrzebne jest obniżenie inflacji (tak jak obecnie), to Rada Polityki Pieniężnej podwyższa stopy procentowe. Nie jest to najczęściej jednorazowe działanie. Aktualne doświadczenia pokazują, że co jakiś czas pojawiają się wiadomości o kolejnych podwyżkach stóp procentowych. Efektem jest wzrost rat kredytowych.
Stopy procentowe – różne w zależności od kraju, ale wszędzie równie ważne
Stopy procentowe są ustalane w zależności od uwarunkowań ekonomicznych w poszczególnych krajach. Tam gdzie waluta jest silniejsza – bank centralny może utrzymywać stopy procentowe na niskim poziomie. Jednak w tym samym czasie w sąsiednim kraju waluta może być słabsza a stopy procentowe wysokie. Niezależnie od siły krajowej waluty, banki centralne muszą reagować dynamicznie na zmieniające się wskaźniki ekonomiczne.
Rodzaje i aktualna wysokość stóp procentowych w Polsce
Lista podstawowych stóp procentowych wraz z wartościami (stan na 12 maj 2022)
- Stopa referencyjna: 5,25 proc.
- Stopa lombardowa: 5,75 proc.
- Stopa depozytowa: 4,75 proc.
- Stopa redyskontowa weksli: 5,30 proc.
- Stopa dyskontowa weksli: 5,35 proc.
Na co wpływają stopy procentowe i ich zmiany?
Rok 2020 był pierwszym rokiem epidemii i jednocześnie jej apogeum, przynajmniej w sensie emocjonalnym. Był to również niezwykle trudny czas dla wielu przedsiębiorstw, które stanęły przed wizją bankructwa. W tamtym okresie stopy procentowe były niskie, aby złagodzić skutki epidemii, tzn. zwiększyć dostępność kredytów i dać niektórym firmom szanse na przetrwanie.
Jak na ironię, gdy tylko jedna światowa tragedia wygasła, zaczęła się kolejna – rosyjska agresja na Ukrainę. Zawirowania na rynku paliw i żywności spowodowały wzrost inflacji do poziomów będących na zachodzie Europy raczej abstrakcją. Dla ścisłości należy jednak dodać, że inflacja w Polsce osiągnęła wysoką wartość już przed wybuchem wojny. Można powiedzieć, że na przestrzeni dwóch lat stopy procentowe w Polsce popadły ze skrajności w skrajność.
Niskie stopy procentowe w 2020 r. były korzystne dla kredytobiorców i jednocześnie obniżały zyski z lokat bankowych do minimum. Obecny wysoki poziom stóp procentowych to zła wiadomość dla spłacających kredyty. Niewielkim pocieszeniem jest możliwość wyższego zysku z lokat bankowych.
Stopy procentowe a kredyty, konsumpcja i inflacja
Jak już wspomniano, wyższe stopy procentowe oznaczają większe raty kredytów. Pozytywnym aspektem podwyżki stóp procentowych jest obniżenie inflacji. Ogólnym efektem tego zabiegu jest „schłodzenie” gospodarki. Większe raty kredytów to mniej środków finansowych do dyspozycji na bieżące potrzeby. Konsumpcja spada.
Stopy procentowe a oprocentowanie lokat
Banki nie tylko udzielają kredytów ale również same pożyczają środki pieniężne. Nie tylko od innych instytucji finansowych. Bank, który przyjmuje depozyt pieniężny od prywatnej osoby występuje w roli pożyczkobiorcy, który musi zapłacić wynagrodzenie za możliwość dysponowania gotówką.
Podwyżka stóp procentowych to większe wynagrodzenie za różne formy pożyczania kapitału. Również wtedy, gdy pożyczkodawcą jest osoba fizyczna (lub jakikolwiek inny podmiot zakładający konto/lokatę), a pożyczkobiorcą jest bank. Podwyżka stóp procentowych to czynnik, który zwiększa szansę na wyższe oprocentowanie lokat.
Ile może wynosić zmiana stóp procentowych?
Skala danej podwyżki (lub obniżki w innych warunkach ekonomicznych) stóp procentowych jest oczywiście suwerenną decyzją banku centralnego danego kraju. W celu zobrazowania potencjałów liczbowych można wskazać dwie przykładowe podwyżki dokonane przez NBP, jedną niedługo przed wojną w Ukrainie oraz inną, która była dokonana już po wybuchu wojny.
Podwyżka stóp procentowych NBP obowiązująca od 7 października 2021 r.
- stopa referencyjna 1,25% w skali rocznej (podwyżka o 0,75 pkt proc.) - wysokość stopy referencyjnej określa oprocentowanie podstawowych operacji otwartego rynku, prowadzonych przez NBP;
- stopa lombardowa 1,75% w skali rocznej (podwyżka o 0,75 pkt proc.) - wysokość stopy lombardowej określa oprocentowanie kredytu refinansowego udzielanego pod zastaw papierów wartościowych - „kredytu lombardowego”;
- stopa depozytowa 0,75% w skali rocznej (podwyżka o 0,75 pkt proc.) - wysokość stopy depozytowej określa oprocentowanie lokaty terminowej przyjmowanej od banków przez NBP;
- stopa redyskontowa weksli 1,30% w skali rocznej (podwyżka o 0,79 pkt proc.) - stopa redyskontowa weksli przyjmowanych od banków do redyskonta przez NBP;
- stopa dyskontowa weksli 1,35% w skali rocznej (podwyżka o 0,83 pkt proc.) - stopa dyskontowa weksli przyjmowanych od banków do dyskonta przez NBP;
5 maja 2022 r. Rada Polityki Pieniężnej podniosła wszystkie stopy procentowe o 0,75 pkt proc (75 punktów bazowych)
- stopa referencyjna 5,25% w skali rocznej (podwyżka o 0,75 pkt proc.);
- stopa lombardowa 5,75% w skali rocznej (podwyżka o 0,75 pkt proc.);
- stopa depozytowa 4,75% w skali rocznej (podwyżka o 0,75 pkt proc.);
- stopa redyskonta weksli 5,30% w skali rocznej (podwyżka o 0,75 pkt proc.);
- stopa dyskontowa weksli 5,35% w skali rocznej (podwyżka o 0,75 pkt proc.);
Powyższe przykładowe dane pokazują jak bardzo zmieniło się położenie kredytobiorców w ciągu kilku miesięcy. Niestety, wygląda na to, że to nie koniec.
Według opinii, którą przedstawił prezes Polskiego Funduszu Rozwoju Paweł Borys: „w pozytywnym scenariuszu stopy procentowe zatrzymają się poniżej 7,5 proc., ale przy silnej koniunkturze i presji kosztowej konieczne będą podwyżki stóp do tego poziomu.”
Podwyżki stawek nawet o 1 pp.
Przytoczone powyżej przykłady podwyżek stóp procentowych były znaczne w sensie liczbowym, jednak cytowany wcześniej ekspert przewiduje raczej wyhamowanie:
"Mniejsza od poprzedniej podwyżka o 0,75 pkt. proc. wskazuje, że kolejne podwyżki mogą być dokonywane mniejszymi ruchami - bardziej po 0,5 lub 0,25 pkt. proc. (...) rynek finansowy obecnie wycenia, że stopy procentowe w Polsce osiągną poziom 7,5 proc. w ciągu trzech miesięcy, ale zaczną spadać od 2024 r."
Rekordowo niskie procenty wciąż w wielu bankach
Teoretycznie banki powinny podnosić oprocentowanie lokat wraz ze wzrostem stóp procentowych. Jednak banki, jako instytucje kierujące się zyskiem, nie zawsze są do takiej czynności skłonne. W obecnych warunkach oszczędności mogą być „zjadane” przez inflację.
Dla porównania – oprocentowanie niektórych rodzajów obligacji skarbowych (np. 4-letnich i 10-letnich) jest ustalane jako inflacja wzbogacona o marżę. Jednak również w tym przypadku zysk nie jest aż tak odporny na trudne czasy, gdyż w pierwszym rocznym okresie odsetkowym oprocentowanie jest stałe (ponad 3%).
Podwyżka oprocentowania lokat
Rząd zapowiada zmiany w prawie, które zwiększą oprocentowanie lokat i jednocześnie wyraża nadzieję, że banki same zdobędą się na refleksję i dostosują mechanizmy do wysokiej inflacji i wysokich stóp procentowych. Obecnie wszystko w tej kwestii układa się dynamicznie. Najlepszym rozwiązaniem wydaje się uzyskanie szczegółowych informacji od swojego banku i upewnienie się, że oszczędności nie są „zjadane” przez skromne oprocentowanie.
Lokaty a inflacja – co trzeba wiedzieć?
Najkorzystniejszym obecnie mechanizmem dla posiadaczy lokat byłoby oprocentowanie ustalane jako inflacja wzbogacona o marżę. Rzeczywistość jest jednak inna – oprocentowanie lokat oferowane przez bank może być znacznie niższe nie tylko od inflacji, ale również od każdej stopy procentowej NBP. Jeśli ktoś chce uzyskać od banku informację o bezpieczeństwie swoich środków wobec inflacji, to powinien zapytać o schemat ustalania tzw. „procentów z lokaty”. Przykładowo, można zapytać o relację oferowanych odsetek do stopy depozytowej NBP.
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat
Naczelny Sąd Administracyjny rozpatrzył skargę kasacyjną spółki, która toczyła spór z organem podatkowym w zakresie miejsca rozliczania VAT od usług wsparcia (orzeczenie z 14 lutego 2023 r., sygnatura I FSK 1794/19).
W dniu 1 czerwca 2023 r. Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę z 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (zwana potocznie SLIM VAT 3). Ta nowelizacja zawiera nie tylko zmiany w podatku VAT ale także kilka zmian w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) i wyższe kwoty wolne w podatku od spadków i darowizn. Przesunięto o rok obowiązek wysyłania JPK_PIT i JPK_CIT.
Zarówno w małych firmach, jak i w międzynarodowych przedsiębiorstwach, dział księgowości odgrywa kluczową rolę w zakresie zarządzania finansami i zapewnianiu przejrzystości informacji finansowych. Obchodzony 9 czerwca Dzień Księgowego to doskonała okazja, aby uznać i docenić wkład grupy, która zapewnia solidne podstawy do podejmowania decyzji biznesowych w firmach.
Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej opublikowało projekt nowelizacji ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, który ma na celu podwyższenie świadczenia wychowawczego (tzw. 500 plus) do kwoty 800 zł miesięcznie od 2024 roku.
"Ewa, nasza tęczowa księgowa" - tak nazwaliśmy historyjkę o księgowej, którą napisał ChatGPT-4. Ciekawi jesteśmy jak Wam się spodoba i przede wszystkim, czy wywoła uśmiech na Waszych twarzach… a w których miejscach - to już sprawka sztucznej inteligencji!
Jak działają międzybankowe systemy rozliczeniowe Elixir, Euro Elixir i Express Elixir w czasie Bożego Ciała (8 czerwca 2023 r.) i całego długiego weekendu 8-11 czerwca? Kiedy dojdzie do odbiorcy przelew bankowy wysłany w Boże Ciało?
Międzynarodowy Dzień Księgowego już w najbliższy piątek - 9 czerwca. My zaczynamy świętowanie już od dziś i mamy dla Was, drodzy Księgowi i Księgowe, kolejną porcję dowcipów prosto z biur rachunkowych. Bo liczy się humor!
Nowy wskaźnik referencyjny WIRON, który ma zastąpić dotychczasowy WIBOR, będzie stosowany przy prefinansowaniu działań w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Tak przewiduje zakłada projekt rozporządzenia opublikowany 24 maja 2023 r. na stronach Rządowego Centrum Legislacji.
Trzymiesięczny WIRON spadł od początku 2023 roku z 6,18 proc. do 5,83 proc. W tym samym czasie WIBOR 3M stopniał o 10 pkt bazowych (do 6,9 proc.). Jeśli sytuacja się nie zmieni, inwestorzy po zaplanowanej na 1 stycznia 2025 r. tranzycji, będą zarabiali mniej.
Prezydent podpisał ustawę znaną jako SLIM VAT 3. Na mocy nowych przepisów zwiększony został m.in. limit dla podatników, którzy mogą korzystać z metody kasowej rozliczania podatku VAT oraz rozliczać się kwartalnie. Próg przychodowy wzrósł z 1,2 miliona do 2 milionów euro. Ustawa wejdzie w życie 1 lipca. Jej celem jest uproszczenie regulacji podatkowych i ułatwienie prowadzenia działalności przedsiębiorcom. Jakie zmiany na nich czekają?
Zapadł ważny wyrok dla praktyki naliczania stawki podatku od nieruchomości dla działalności opiekuńczej (domów seniora). Chodzi o wyrok z dnia 23 maja 2023 r. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie w sprawie o sygn. I SA/ Kr 250/23.
Prezent dla współpracownika odchodzącego na emeryturę to sympatyczny gest i podziękowanie za dotychczasową wspólną pracę. Ale co kupić? Przygotowaliśmy kilka pomysłów.
Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy o VAT – podała kancelaria prezydenta. Ustawa wprowadza pakiet Slim VAT 3, który ma uprosić rozliczanie tego podatku.
Zakładam, że projekt ustawy o KUKE w przyszłym tygodniu trafi pod obrady rządu, byśmy zdążyli przepracować ją w Sejmie w czerwcu i lipcu - powiedziała PAP pełnomocnik rządu ds. polsko-ukraińskiej współpracy rozwojowej Jadwiga Emilewicz.
Jeżeli w wyniku rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne okaże się, że składka ta została opłacona w kwocie wyższej niż ustalona, płatnikowi składek przysługuje jej zwrot. Termin na złożenie wniosku o zwrot nadpłaty wynikającej z rocznego rozliczenia (RZS-R) został wydłużony do 5 czerwca 2023 r.
Napiwek przypisany konkretnej osobie nie jest dochodem spółki gastronomicznej, a spółka nie zapłaci podatku dochodowego. Podatek dochodowy za napiwek obciąża jednak osobę, która otrzymała napiwek.
Do obliczenia podatku od zysku wypłaconego komplementariuszowi konieczne jest poznanie wysokości podatku należnego od spółki. Skoro PIT od zysku komplementariusza pomniejszany jest o proporcjonalną część CIT zapłaconego przez spółkę komandytową, to pierwszy z wymienionych podatków będzie mógł zostać wyliczony i pobrany dopiero po złożeniu przez spółkę rocznego zeznania i podjęciu przez wspólników uchwały o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego i podziale zysku. Spółka, jako płatnik, nie ma więc obowiązku pobierania zryczałtowanego podatku dochodowego przy wypłacie komplementariuszowi zaliczki na poczet zysku. Wyrok z 2 lutego 2023 r. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu (sygn. akt I SA/Wr 394/22).
31 maja 2023 r. ZUS poinformował, że udostępnił aktualizację aplikacji mobilnej mZUS. W nowej wersji zmieniony został wygląd aplikacji i rozbudowano ją o kolejne funkcje.
Do 5 czerwca 2023 r. prowadzący działalność gospodarczą mają czas na złożenie wniosku RZS-R o zwrot nadpłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne wynikającej z rocznego rozliczenia. Wniosek w tej sprawie należy złożyć elektronicznie na Platformie Usług Elektronicznych ZUS – poinformował 1 czerwca 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Aż 79% Polaków nie oszczędza pieniędzy na emeryturę poza obowiązującymi składkami, a 62,5% nie odkłada regularnie żadnej kwoty na żaden cel. Jednocześnie dochód rozporządzalny na 1 osobę w Polsce w 2022 roku wyniósł 2 249,79 zł. Czy daje to możliwość odłożenia miliona złotych na emeryturę?
Mały ZUS Plus będzie wydłużony o rok dla przedsiębiorców, którzy korzystają z tej preferencji (ulgi) w 2023 roku. Poinformowało o tym 31 maja 2023 r. Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Wskutek tego przedłużenia przedsiębiorcy ci zaoszczędzą nawet kilkaset złotych miesięcznie.
Obniżony VAT na odzież dziecięcą. W ostatnim czasie ożywiła się dyskusja wokół obniżenia stawki VAT na odzież i obuwie dla dzieci. Eksperci nie wykluczają, że temat powróci w najbliższej kampanii wyborczej. Na czym polega problem?
Dokonanie wpisu oraz rejestracja zmian danych ujawnionych w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) to jeden z podstawowych obowiązków przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą w formie spółki handlowej. Zgodnie z przepisami, wniosek o wpis lub o zmianę danych podmiotu w rejestrze przedsiębiorców KRS powinien być złożony do sądu rejestrowego w terminie 7 dni od dnia, w którym zdarzenie uzasadniające zmianę miało miejsce. Praktyka pokazuje, że wielu przedsiębiorców zaniedbuje ten obowiązek i zgłasza zmiany za późno lub nie robi tego wcale.
Krajowy System e-Faktur (KSeF) to ważne narzędzie pomagające w zwalczaniu oszustw podatkowych. Elektroniczny proces wystawiania, przekazywania i przechowywania faktur ułatwia walkę z nieuczciwymi praktykami. Czy obowiązkowe wprowadzenie systemu zapewni skuteczne środki kontroli i wyeliminuje tzw. szarą strefę? Jakie korzyści przyniesie firmom?
Wprowadzenie podatku od nadmiarowych zysków dla niektórych branż nie jest przesądzone - poinformował wicepremier i minister aktywów państwowych Jacek Sasin. Zastrzegł, że nad rozwiązaniami pracuje resort klimatu.
Komentarze(0)
Pokaż: