REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Banki podnoszą stawki po decyzji NBP. Niektóre już po raz szósty

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
prawnik, redaktor portalu Infor.pl
Lokaty i kredyty - banki a stopy procentowe NBP
Lokaty i kredyty - banki a stopy procentowe NBP
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Wojna w Ukrainie i pandemia covid-19 spowodowały drastyczny wzrost wskaźnika, który niedawno wydawał się abstrakcyjnym pojęciem ekonomicznym. Chodzi o inflację - kluczowy termin kojarzący się ze wzrostami cen żywności. Jednak drożejące kredyty i wyższe oprocentowanie lokat bankowych zależą od innego czynnika ściśle powiązanego z inflacją. Rada Polityki Pieniężnej jest zmuszona podnosić stopy procentowe, aby chronić rodzimą walutę. Jak stopy procentowe przekładają się na raty kredytu i oprocentowanie lokat? Na co zwrócić uwagę przy wyborze lokaty?
rozwiń >

Stopy procentowe – co to jest i dlaczego jest tak ważne?

W najbardziej ogólnym ujęciu – stopa procentowa to wynagrodzenie (wyrażone w formie procentowej) jakie posiadacz kapitału uzyskuje za jego udostępnienie na dany okres innemu podmiotowi.  Wynagrodzenie może uzyskać prywatna osoba, która „pożycza” środki pieniężne bankowi (tzn. wpłaca oszczędności na lokatę) albo bank, który udziela kredytu. Banki uzyskują dochody z powodu różnicy w poziomie wynagrodzenia za użyczenie kapitału. Oprocentowanie kredytów jest wyższe niż oprocentowanie lokat bankowych. Wzrost inflacji sprawia, że wzrasta oprocentowanie zarówno kredytów, jak i lokat bankowych, gdyż wzrastająca inflacja wymusza zwiększanie poziomu stóp procentowych.

REKLAMA

REKLAMA

Nie zmienia się jednak fakt, że banki muszą zarabiać, niezależnie od poziomu inflacji i stóp procentowych. Oprocentowanie widniejące na umowie kredytu to nie tylko stopa procentowa ustalana przez Radę Polityki Pieniężnej (organ Narodowego Banku Polskiego) ale również marża banku (lub innej instytucji udzielającej pożyczkę).

Niektóre firmy pożyczkowe reklamujące się wyrazami w rodzaju „szybka gotówka” żądają spłaty zawrotnych kwot za relatywnie niewielką pożyczkę z powodu ustalania bardzo wysokiej marży. W takim wypadku nie jest „winna” stopa procentowa ustalona przez NBP.

Kto ustala stopy procentowe i czym się przy tym kieruje?

Jak już wspomniano, stopy procentowe ustala Rada Polityki Pieniężnej, będąca organem NBP. W zależności od aktualnej kondycji i potrzeb polityki gospodarczej, RPP może zakładać potrzebę osiągnięcia dwóch różnych celów, które w praktyce są ze sobą sprzeczne – pobudzenie gospodarki lub obniżenie/wyhamowanie inflacji.

REKLAMA

Jeśli potrzebne jest pobudzenie wzrostu gospodarczego – RPP obniża stopy procentowe. Wtedy kredyty tanieją, a przedsiębiorcy uzyskują szersze możliwości inwestycyjne. Jednocześnie spada oprocentowanie lokat bankowych, co sprawia, że spada opłacalność „zamrażania” funduszy w depozytach bankowych.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jeśli potrzebne jest obniżenie inflacji (tak jak obecnie), to Rada Polityki Pieniężnej podwyższa stopy procentowe. Nie jest to najczęściej jednorazowe działanie. Aktualne doświadczenia pokazują, że co jakiś czas pojawiają się wiadomości o kolejnych podwyżkach stóp procentowych. Efektem jest wzrost rat kredytowych.

Stopy procentowe – różne w zależności od kraju, ale wszędzie równie ważne

Stopy procentowe są ustalane w zależności od  uwarunkowań ekonomicznych w poszczególnych krajach. Tam gdzie waluta jest silniejsza – bank centralny może utrzymywać stopy procentowe na niskim poziomie. Jednak w tym samym czasie w sąsiednim kraju waluta może być słabsza a stopy procentowe wysokie. Niezależnie od siły krajowej waluty, banki centralne muszą reagować dynamicznie na zmieniające się wskaźniki ekonomiczne.

Rodzaje i aktualna wysokość stóp procentowych w Polsce

Lista podstawowych stóp procentowych wraz z wartościami (stan na 12 maj 2022)

  • Stopa referencyjna: 5,25 proc.
  • Stopa lombardowa: 5,75 proc.
  • Stopa depozytowa: 4,75 proc.
  • Stopa redyskontowa weksli: 5,30 proc.
  • Stopa dyskontowa weksli: 5,35 proc.

Na co wpływają stopy procentowe i ich zmiany?

Rok 2020 był pierwszym rokiem epidemii i jednocześnie jej apogeum, przynajmniej w sensie emocjonalnym. Był to również niezwykle trudny czas dla wielu przedsiębiorstw, które stanęły przed wizją bankructwa. W tamtym okresie stopy procentowe były niskie, aby złagodzić skutki epidemii, tzn. zwiększyć dostępność kredytów i dać niektórym firmom szanse na przetrwanie.

Jak na ironię, gdy tylko jedna światowa tragedia wygasła, zaczęła się kolejna – rosyjska agresja na Ukrainę. Zawirowania na rynku paliw i żywności spowodowały wzrost inflacji do poziomów będących na zachodzie Europy raczej abstrakcją. Dla ścisłości należy jednak dodać, że inflacja w Polsce osiągnęła wysoką wartość już przed wybuchem wojny. Można powiedzieć, że na przestrzeni dwóch lat stopy procentowe w Polsce popadły ze skrajności w skrajność.

Niskie stopy procentowe w 2020 r. były korzystne dla kredytobiorców i jednocześnie obniżały zyski z lokat bankowych do minimum. Obecny wysoki poziom stóp procentowych to zła wiadomość dla spłacających kredyty. Niewielkim pocieszeniem jest możliwość wyższego zysku z lokat bankowych.

Stopy procentowe a kredyty, konsumpcja i inflacja

Jak już wspomniano, wyższe stopy procentowe oznaczają większe raty kredytów. Pozytywnym aspektem podwyżki stóp procentowych jest obniżenie inflacji. Ogólnym efektem tego zabiegu jest „schłodzenie” gospodarki. Większe raty kredytów to mniej środków finansowych do dyspozycji na bieżące potrzeby. Konsumpcja spada.

Stopy procentowe a oprocentowanie lokat

Banki nie tylko udzielają kredytów ale również same pożyczają środki pieniężne. Nie tylko od innych instytucji finansowych. Bank, który przyjmuje depozyt pieniężny od prywatnej osoby występuje w roli pożyczkobiorcy, który musi zapłacić wynagrodzenie za możliwość dysponowania gotówką.

Podwyżka stóp procentowych to większe wynagrodzenie za różne formy pożyczania kapitału. Również wtedy, gdy pożyczkodawcą jest osoba fizyczna (lub jakikolwiek inny podmiot zakładający konto/lokatę), a pożyczkobiorcą jest bank. Podwyżka stóp procentowych to czynnik, który zwiększa szansę na wyższe oprocentowanie lokat.

Ile może wynosić zmiana stóp procentowych?

Skala danej podwyżki (lub obniżki w innych warunkach ekonomicznych) stóp procentowych jest oczywiście suwerenną decyzją banku centralnego danego kraju. W celu zobrazowania potencjałów liczbowych można wskazać dwie przykładowe podwyżki dokonane przez NBP, jedną niedługo przed wojną w Ukrainie oraz inną, która była dokonana już po wybuchu wojny.

Podwyżka stóp procentowych NBP obowiązująca od 7 października 2021 r.

  • stopa referencyjna 1,25% w skali rocznej (podwyżka o 0,75 pkt proc.) - wysokość stopy referencyjnej określa oprocentowanie podstawowych operacji otwartego rynku, prowadzonych przez NBP;
  • stopa lombardowa 1,75% w skali rocznej (podwyżka o 0,75 pkt proc.) - wysokość stopy lombardowej określa oprocentowanie kredytu refinansowego udzielanego pod zastaw papierów wartościowych - „kredytu lombardowego”;
  • stopa depozytowa 0,75% w skali rocznej (podwyżka o 0,75 pkt proc.) - wysokość stopy depozytowej określa oprocentowanie lokaty terminowej przyjmowanej od banków przez NBP;
  • stopa redyskontowa weksli 1,30% w skali rocznej (podwyżka o 0,79 pkt proc.) - stopa redyskontowa weksli przyjmowanych od banków do redyskonta przez NBP;
  • stopa dyskontowa weksli 1,35% w skali rocznej (podwyżka o 0,83 pkt proc.) - stopa dyskontowa weksli przyjmowanych od banków do dyskonta przez NBP;

5 maja 2022 r. Rada Polityki Pieniężnej podniosła wszystkie stopy procentowe o 0,75 pkt proc (75 punktów bazowych)

  • stopa referencyjna 5,25% w skali rocznej (podwyżka o 0,75 pkt proc.);
  • stopa lombardowa 5,75% w skali rocznej (podwyżka o 0,75 pkt proc.);
  • stopa depozytowa 4,75% w skali rocznej (podwyżka o 0,75 pkt proc.);
  • stopa redyskonta weksli 5,30% w skali rocznej (podwyżka o 0,75 pkt proc.);
  • stopa dyskontowa weksli 5,35% w skali rocznej (podwyżka o 0,75 pkt proc.);

Powyższe przykładowe dane pokazują jak bardzo zmieniło się położenie kredytobiorców w ciągu kilku miesięcy. Niestety, wygląda na to, że to nie koniec.

Według opinii, którą przedstawił prezes Polskiego Funduszu Rozwoju Paweł Borys: „w pozytywnym scenariuszu stopy procentowe zatrzymają się poniżej 7,5 proc., ale przy silnej koniunkturze i presji kosztowej konieczne będą podwyżki stóp do tego poziomu.”

Podwyżki stawek nawet o 1 pp.

Przytoczone powyżej przykłady podwyżek stóp procentowych były znaczne w sensie liczbowym, jednak cytowany wcześniej ekspert przewiduje raczej wyhamowanie:

"Mniejsza od poprzedniej podwyżka o 0,75 pkt. proc. wskazuje, że kolejne podwyżki mogą być dokonywane mniejszymi ruchami - bardziej po 0,5 lub 0,25 pkt. proc. (...) rynek finansowy obecnie wycenia, że stopy procentowe w Polsce osiągną poziom 7,5 proc. w ciągu trzech miesięcy, ale zaczną spadać od 2024 r."

Rekordowo niskie procenty wciąż w wielu bankach

Teoretycznie banki powinny podnosić oprocentowanie lokat wraz ze wzrostem stóp procentowych. Jednak banki, jako instytucje kierujące się zyskiem, nie zawsze są do takiej czynności skłonne. W obecnych warunkach oszczędności mogą być „zjadane” przez inflację.

Dla porównania – oprocentowanie niektórych rodzajów obligacji skarbowych (np. 4-letnich i 10-letnich) jest ustalane jako inflacja wzbogacona o marżę. Jednak również w tym przypadku zysk nie jest aż tak odporny na trudne czasy, gdyż w pierwszym rocznym okresie odsetkowym oprocentowanie jest stałe (ponad 3%).

Podwyżka oprocentowania lokat

Rząd zapowiada zmiany w prawie, które zwiększą oprocentowanie lokat i jednocześnie wyraża nadzieję, że banki same zdobędą się na refleksję i dostosują mechanizmy do wysokiej inflacji i wysokich stóp procentowych. Obecnie wszystko w tej kwestii układa się dynamicznie. Najlepszym rozwiązaniem wydaje się uzyskanie szczegółowych informacji od swojego banku i upewnienie się, że oszczędności nie są „zjadane” przez skromne oprocentowanie.

Lokaty a inflacja – co trzeba wiedzieć?

Najkorzystniejszym obecnie mechanizmem dla posiadaczy lokat byłoby oprocentowanie ustalane jako inflacja wzbogacona o marżę. Rzeczywistość jest jednak inna – oprocentowanie lokat oferowane przez bank może być znacznie niższe nie tylko od inflacji, ale również od każdej stopy procentowej NBP. Jeśli ktoś chce uzyskać od banku informację o bezpieczeństwie swoich środków wobec inflacji, to powinien zapytać o schemat ustalania tzw. „procentów z lokaty”.  Przykładowo, można zapytać o relację oferowanych odsetek do stopy depozytowej NBP.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
PKWiU 2025 - będzie nowa klasyfikacja statystyczna wyrobów i usług

W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano niedawno Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Nowa PKWiU 2025 zastąpi obecnie obowiązującą PKWiU 2015.

Bezpłatny webinar: Rozliczanie branży budowlanej i deweloperskiej. Jak uniknąć najczęstszych błędów?

Branża budowlana i deweloperska to sektory, w których każdy szczegół w rozliczeniach finansowych ma znaczenie, a konsekwencje popełnianych błędów mogą być daleko idące. Zarówno w księgach rachunkowych, jak i w rozliczeniach podatkowych precyzyjna klasyfikacja realizowanych prac jest kluczowa.

Usługi dietetyczne są zwolnione z VAT. Ale nie te świadczone na rzecz osób zdrowych. Dlaczego?

Usługi dietetyczne, które nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego (związanego z celem medycznym), w szeregu przypadków nie mogą również korzystać ze zwolnienia podmiotowego (limit obrotów do 200 000 zł rocznie). Oznacza to, że dietetycy świadczący usługi doradztwa w zakresie dietetyki (konsultacji indywidualnych) opodatkowane VAT muszą zarejestrować się jako czynni podatnicy VAT, niezależnie od wysokości swoich obrotów i doliczać do ceny swoich usług netto podatek VAT w stawce 23%. Problem w tym, że wiele usług dietetyków ma charakter złożony (szkolenia z zakresu diet, podawanie w internecie pakietów diet dla osób zaliczanych do określonych kategorii wiekowych itp). Dlaczego usługi dietetyków świadczone na rzecz osób zdrowych nie korzystają ze zwolnienia z VAT wyjaśnił WSA w Gliwicach w wyroku z 29 stycznia 2025 r.

Niższe grzywny za niektóre przestępstwa skarbowe od 2026 roku. Nowelizacja Kks i Ordynacji podatkowej przyjęta przez rząd

W dniu 27 maja 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy (kks) oraz ustawy - Ordynacja podatkowa, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu uproszczenie administracyjnych obowiązków podatkowych oraz złagodzenie kar za przestępstwa skarbowe, które nie powodują bezpośrednich strat w podatkach.

REKLAMA

JPK_KR_PD już nadchodzi – nowy obowiązek dla podatników CIT. Czy Twoja firma jest gotowa?

Nowy plik JPK_KR_PD to nie tylko kolejne wymaganie fiskusa, ale prawdziwa rewolucja w raportowaniu księgowym. Od 2025 roku obowiązek ten obejmie duże firmy, od 2026 – podmioty zobowiązane do przesyłania ewidencji JPK VAT, a od kolejnego roku – pozostałych podatników CIT. Zmiany w planie kont, nowe struktury danych, testy, audyty – przygotowań jest sporo, a czasu coraz mniej. Zobacz, co musisz zrobić, by nie obudzić się z ręką w księgowym chaosie.

Kiedy członek rodziny współpracujący przy rodzinnym biznesie musi być zgłoszony do ZUS?

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nakłada obowiązek zgłoszenia do ZUS i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność i z szeroko rozumianymi zleceniobiorcami. Podobnie czyni ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego. Analizy wymaga zatem, kto spełnia definicję takiej osoby współpracującej i czy jej sytuacja uzależniona jest od formy tej współpracy - umownej bądź bezumownej. Spory z ZUS w przedmiocie obowiązku objęcia osób współpracujących ubezpieczeniami społecznymi trafiają aż do Sądu Najwyższego, warto więc wziąć pod uwagę również aktualne orzecznictwo w tej materii.

Francuska Administracja Celna wprowadza nowy system Obligatoryjnej Koperty Logistycznej (ELO). Co muszą wiedzieć przewoźnicy? Uproszczenie procedur dla kierowców

ELO to cyfrowe rozwiązanie, które usprawni proces odprawy celnej na granicy między Francją a Wielką Brytanią. Jest to francuski odpowiednik GMR - system będzie wymagać utworzenia jednej elektronicznej „koperty logistycznej” dla każdego pojazdu, zawierającej wszystkie niezbędne dane celne oraz deklaracje bezpieczeństwa.

Stracił rodzinę w wypadku i miał zapłacić zaległy podatek. WSA kontra skarbówka

Mimo że jako dziecko stracił całą rodzinę w tragicznym wypadku, a wypłacone mu po latach odszkodowanie miało choć częściowo złagodzić tę krzywdę, organy skarbowe domagały się od Huberta zapłaty blisko 150 tys. zł podatku od odsetek. Sprawa trafiła aż do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który uznał stanowisko fiskusa za niesprawiedliwe. Teraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie przyznał rację Rzecznikowi Praw Obywatelskich i uchylił decyzje skarbówki — choć wyrok wciąż nie jest prawomocny.

REKLAMA

Opłata skarbowa od pełnomocnictwa - zmiany od 2025 roku

Krajowa Informacja Skarbowa przypomniała w komunikacie, że od 1 stycznia 2025 r. zmianie uległy przepisy regulujące zasady wnoszenia opłaty skarbowej od pełnomocnictw składanych w formie elektronicznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Jak Ministerstwo Finansów liczy lukę VAT? Metodą odgórną (top – down)

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 22 maja 2025 r., że metoda liczenia luki VAT od lat pozostaje niezmienna a jej opis jest opublikowany na stronie resortu. Luka VAT liczona jest względem VAT w ujęciu rachunków narodowych publikowanych przez GUS, tj. w ujęciu memoriałowym, w którym dochody ujmowane są za okres od lutego do stycznia kolejnego roku. Szacunki luki VAT dla lat 2022-2023, pomimo uwzględnienia wpływu istotnych zmian systemowych (m.in. tarcze antyinflacyjne, rekompensaty energetyczne) wskazują na znaczący wzrost luki względem poprzedzających ich lat. W 2023 roku luka VAT wynosiła 13,5%. Obecne szacunki wskazują na zmniejszenie się luki VAT w Polsce w 2024 r. do 6,9%.

REKLAMA