WIS 2023. Likwidacja opłaty od wniosku i inne zmiany od 1 kwietnia

Wiążące Informacje Stawkowe – zmiany od 1 kwietnia 2023 r.

Projekt nowelizacji ustawy o VAT (tzw. SLIM VAT 3) – oprócz ujednolicenia wydawania wszystkich wiążących informacji – o czym szerzej pisaliśmy w artykule „Wiążące informacje 2023 (stawkowe, akcyzowe, taryfowe, o pochodzeniu) zmiany od 1 kwietnia” -  zawiera też szereg  istotnych zmian w samej procedurze i zasadach wydawania wiążących informacji stawkowych (WIS). Wskazujemy te najważniejsze.

Likwidacja opłaty od wniosku

Zlikwidowana ma być opłata 40 zł od wniosku o wydanie WIS.

Minister Finansów zauważył, że wysokość opłaty od wniosku jest i tak niewspółmiernie niska w odniesieniu do kosztów administracyjnych prowadzenia postępowania o wydanie WIS. A trzeba pamiętać, że w toku wydawania WIS wnioskodawcy są zobligowani do wnoszenia opłat z tytułu przeprowadzanych badań lub analiz, jeżeli rozpatrzenie wniosku o wydanie WIS wymaga przeprowadzenia takich działań. Te opłaty od badań i analiz nie zostaną zlikwidowane.

Wezwanie do uzupełnienia wniosku

Zostanie doprecyzowane, że  Dyrektor KIS będzie mógł wezwać wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku o wydanie WIS o dodatkowe dokumenty odnoszące się do towaru, usługi lub świadczenia kompleksowego niezbędne do dokonania prawidłowej ich klasyfikacji.

Wezwanie do dostarczenia próbki towaru

Organ wydający WIS, w przypadku stwierdzenia konieczności przeprowadzenia dodatkowych badań towaru w przypadku, gdy jest to niezbędne dla dokonania prawidłowej klasyfikacji towaru, będzie mógł wezwać wnioskodawcę do dostarczenia, w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, próbki towaru. W przypadku niedostarczenia próbki towaru w terminie określonym w wezwaniu organ wydający WIS wydaje postanowienie o pozostawieniu wniosku o wydanie WIS bez rozpatrzenia. Na to postanowienie będzie służyło zażalenie.

Nowe podmioty uprawnione do wnioskowania o WIS

O WIS będą mogły wystąpić – oprócz podmiotów dokonujących lub zamierzających dokonywać czynności podlegających opodatkowaniu VAT i zamawiających w rozumieniu ustawy Prawo zamówień publicznych – również podmioty publiczne w rozumieniu ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym – w zakresie mającym wpływ na sposób obliczenia wynagrodzenia w związku z zawieraną umową o partnerstwie publiczno-prywatnym oraz zamawiający w rozumieniu ustawy z dnia 21 października 2016 r. o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi – w zakresie mającym wpływ na sposób obliczenia wynagrodzenia koncesjonariusza wraz z ewentualną płatnością od zamawiającego w związku z zawieraną umową koncesji na roboty budowlane lub usługi.

Wykorzystanie WIS na potrzeby innych przepisów niż dotyczących stawki VAT

Przepis art. 42a pkt 3 ustawy o VAT ma otrzymać następujące brzmienie: „3) stawkę podatku właściwą dla towaru albo usługi, z wyjątkiem przypadku, o którym mowa w art. 42b ust. 4.”;
Ta zmiana polega na zróżnicowaniu obligatoryjnych elementów WIS w zależności od celu, dla jakiego złożono wniosek o jej wydanie. Pozostawiając zatem w niezmienionej formie dotychczasowy przepis wskazujący elementy WIS, w przypadku, gdy zostanie ona wydana na potrzeby określenia stawki podatku VAT dla towaru albo usługi albo świadczenia kompleksowego (taka WIS będzie zawierała opis towaru/usługi, symbol odpowiedniej klasyfikacji oraz stawkę podatku VAT), w zmienianym pkt 3 wskazano elementy decyzji wydawanych dla celów określonych w art. 42b ust. 4 ustawy o VAT, czyli wykorzystania WIS na potrzeby innych niż dotyczące stawki VAT przepisów ustawy o VAT i przepisów wykonawczych do tej ustawy. Katalog ten nie będzie zawierał stawki podatku VAT (w takich przypadkach bowiem podatnicy zasadniczo są zainteresowani klasyfikacją towaru/usługi). Ta zmiana pozwoli wyeliminować ryzyko kilkukrotnego procedowania wniosków dotyczących tych samych towarów i usług pod kątem określenia stawki VAT, a tym samym wydawania w zakresie określania stawki VAT takich samych rozstrzygnięć wielokrotnie.

Moc wiążąca WIS

Doprecyzowane ma zostać, że WIS – oprócz organów podatkowych – wiąże także adresatów WIS.

W związku z podobnym doprecyzowaniem wprowadzonym od 1 maja 2021 r. do ustawy o podatku akcyzowym (na wzór związania wprowadzonego w art. 33 ust. 2 UKC) mogą bowiem pojawić się wątpliwości interpretacyjne odnośnie związania WIS-em adresata tej decyzji.

Doprecyzowane będzie również związanie zarówno adresatów, jak i organów podatkowych, decyzją o zmianie WIS.
Minister Finansów zauważa, że moc wiążąca WIS dotyczy podatników oraz podmiotów dokonujących lub zamierzających dokonywać czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, tylko te podmioty wykorzystują bowiem WIS bezpośrednio do celów opodatkowania tym podatkiem, pozostałe grupy wnioskodawców, a więc podmioty wskazane w art. 42b ust. 1 pkt 3–5 ustawy o VAT wykorzystują (będą wykorzystywać) WIS do celów innych niż opodatkowanie VAT prowadzonej przez nie działalności.

Przepis art. 42c ust. 1 ustawy o VAT ma brzmieć po nowelizacji następująco:

  „1. WIS i decyzja o zmianie WIS wiążą, z zastrzeżeniem ust. 2a–2c, organy podatkowe wobec podmiotów, o których mowa w art. 42b ust. 1 pkt 1 i 2, dla których zostały wydane, oraz te podmioty, w odniesieniu do:
1) towaru będącego przedmiotem dostawy, importu lub wewnątrzwspólnotowego nabycia dokonanych po dniu, w którym WIS albo decyzja o zmianie WIS została doręczona;
2) usługi, która została wykonana po dniu, w którym WIS albo decyzja o zmianie WIS została doręczona;
3) towarów lub usług, które razem składają się na jedną czynność podlegającą opodatkowaniu wykonaną po dniu, w którym WIS albo decyzja o zmianie WIS została doręczona.”,

Okres ważności WIS a okres obowiązywania mocy wiążącej WIS

Od 1 stycznia 2021 r. wprowadzono do ustawy o VAT (art. 42ha) 5-letni okres ważności WIS.

Stąd konieczność wyraźnego zakreślenia okresu obowiązywania mocy wiążącej WIS w art. 42c ustawy o VAT, z którego (po wejściu w życie omawianej nowelizacji) będzie wynikało wprost, że WIS wiąże organy podatkowe oraz podatnika, dla którego wydano WIS, w odniesieniu do dostawy, importu i wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów oraz świadczenia usług dokonanych w okresie od dnia następnego po dniu doręczenia WIS odpowiednio do dnia:

- doręczenia decyzji o zmianie WIS albo decyzji o uchyleniu WIS,

- upływu okresu ważności WIS,

- poprzedzającego dzień, w którym WIS wygasła z mocy prawa (wskutek zmiany przepisów prawa), jeśli to wygaśnięcie nastąpiło przed upływem okresu ważności WIS.

Zasady te znajdą odpowiednie zastosowanie w odniesieniu do mocy wiążącej decyzji o zmianie WIS. Decyzja o zmianie WIS będzie wiązała w odniesieniu do czynności dokonanych w okresie od dnia następnego po dniu doręczenia decyzji o zmianie WIS odpowiednio do dnia upływu okresu ważności tej decyzji lub dnia poprzedzającego dzień, w którym ona wygasła z mocy prawa, jeśli wygaśnięcie to nastąpiło przed upływem okresu ważności decyzji o zmianie WIS bądź też do dnia doręczenia decyzji o kolejnej zmianie WIS (takie zmiany mogą występować np. w związku ze zmianami w zakresie Nomenklatury scalonej) lub decyzji o uchyleniu decyzji o zmianie WIS.

Zdaniem Ministra Finansów moc wiążąca WIS obowiązuje w stosunku do czynności dokonanych w tym okresie niezależnie od tego, kiedy organ podatkowy będzie weryfikował rozliczenie podatnika, czy to w czasie trwania okresu ważności WIS, czy też po upływie tego okresu albo po wygaśnięciu WIS z mocy prawa (z uwzględnieniem oczywiście okresu przedawnienia wynikającego z Ordynacji podatkowej).

Zmiana lub uchylenie WIS a ochrona wynikająca z WIS

Uregulowanie w bardzo precyzyjny sposób okresu związania WIS oraz uszczegółowienie przepisów dotyczących zmiany i uchylenia WIS (zob. poniżej projektowane zmiany w art. 42h) wymaga odpowiedniego doprecyzowania regulacji w zakresie mocy ochronnej tego instrumentu w ww. sytuacjach – co znajdzie wyraz w nowym brzmieniu art. 42c ust. 2a-2b ustawy o VAT.

Jak wskazuje Minister Finansów, WIS wiąże organy podatkowe i podatników, dla których została wydana i w odniesieniu do konkretnego towaru albo usługi, których dotyczy. Oznacza to, że organ podatkowy nie będzie miał możliwości kwestionowania np. wysokości stawki podatku VAT stosowanej przez podatnika w oparciu o uzyskaną WIS, gdy sprzedawany towar będzie odpowiadał opisowi zawartemu w WIS (cechy i właściwości towaru będą odpowiadały opisowi towaru przedstawionemu przez adresata WIS w złożonym wniosku o jej wydanie oraz zweryfikowanego przez dyrektora KIS w trakcie przeprowadzonego postępowania dowodowego).

Także podatnik nie będzie miał możliwości zastosowania stawki podatku VAT innej niż wynikająca z otrzymanej WIS.

Na podstawie aktualnie obowiązującego art. 42c ust. 2 ustawy o VAT w przypadku zmiany lub uchylenia WIS podatnik, dla którego została ona wydana, będzie mógł zastosować się do wydanej dla niego przez okres do końca okresu rozliczeniowego następującego po okresie rozliczeniowym, w którym nastąpiła zmiana/uchylenie WIS. W tym zakresie będzie on objęty ochroną, o której mowa w art. 14k-14m Ordynacji podatkowej (art. 42c ust. 2).

Projektowane w omawianej nowelizacji przepisy art. 42c ust. 2a - 2c ustawy o VAT modyfikują obowiązujące w tym zakresie zasady i przewidują „wyłączenie” mocy wiążącej WIS i zastąpienie jej ochroną, o której mowa w art. 14k-14m Ordynacji podatkowej.

Takie rozwiązanie dotyczyć ma następujących przypadków:

1) zmiany WIS z powodu zmian dotyczących Nomenklatury scalonej (przesłanki wskazane w art. 42h ust. 3 pkt 1-3 ustawy o VAT); w takim przypadku podatnik będzie mógł się zastosować (w odniesieniu do dokonanych czynności) do decyzji o zmianie WIS wstecz (moc wiążąca zostanie „wyłączona”), jednakże tylko od dnia wystąpienia przesłanek, będących istotą decyzji o zmianie WIS (ust. 2a). W przypadku art. 42h ust. 3 pkt 1 będzie to data wejścia w życie zmian w CN, z uwzględnieniem ewentualnych przepisów przejściowych, w przypadku art. 42h ust. 3 pkt 2 – data wejścia w życie rozporządzenia klasyfikacyjnego Komisji Europejskiej, natomiast w przypadku art. 42h ust. 3 pkt 3 – data publikacji zmian lub wyroku TSUE w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej i innych przesłanek wynikających z ustawy.

Minister Finansów wskazuje tytułem przykładu, że jeśli wydana WIS została doręczona podatnikowi 1 maja 2022 r., następnie decyzja o zmianie WIS dokonana na podstawie art. 42h ust. 3 pkt 1-3 ustawy o VAT została doręczona podatnikowi 1 maja 2023 r., (a np. zmiana w zakresie CN weszła w życie 1 stycznia 2022 r.) to podatnik będzie mógł stosować rozstrzygnięcie wynikające ze zmienionej WIS już od 1 stycznia 2023 r. Przy czym to podatnik będzie decydował, czy wstecznie zastosuje zmienioną WIS, czy też do czasu doręczenia decyzji o zmianie WIS będzie stosował WIS pierwotną.

2) zmiany WIS z powodu błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego (przesłanki wskazane w art. 42h ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT); w takim przypadku podatnik będzie mógł się zastosować (w odniesieniu do dokonanych czynności) do decyzji o zmianie WIS wstecz (moc wiążąca zostanie „wyłączona”), jednakże tylko od dnia następnego po dniu doręczenia WIS, która została zmieniona (od tego momentu bowiem wiązała podatnika pierwotna WIS, która została zmieniona).

Minister Finansów wskazuje tytułem przykładu, że jeśli wydana WIS została doręczona podatnikowi 1 maja 2022 r., następnie decyzja o zmianie WIS wydana na podstawie art. 42h ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT została doręczona podatnikowi 1 maja 2023 r., to podatnik będzie mógł stosować rozstrzygnięcie wynikające ze zmienionej WIS już od 2 maja 2022 r. Przy czym, to podatnik będzie decydował, czy wstecznie zastosuje zmienioną WIS, czy też do czasu doręczenia decyzji o zmianie WIS będzie stosował WIS pierwotną.

Proponowana w omawianym projekcie treść art. 42c ust. 2a-2c ustawy o VAT

„2a. W przypadku zmiany WIS albo decyzji o zmianie WIS z powodu wystąpienia przesłanek, o których mowa w art. 42h ust. 3 pkt 1–3, podmiot, na rzecz którego została wydana WIS albo decyzja o zmianie WIS, może zastosować się do tej zmiany również w odniesieniu do czynności, o których mowa w ust. 1, dokonanych od dnia wystąpienia przesłanek, o których mowa w art. 42h ust. 3 pkt 1–3, do dnia doręczenia decyzji o zmianie WIS. W takim przypadku przepisy art. 14k–14m Ordynacji podatkowej stosuje się odpowiednio.
2b. W przypadku zmiany WIS albo decyzji o zmianie WIS z powodu wystąpienia przesłanek, o których mowa w art. 42h ust. 3 pkt 4, podmiot, na rzecz którego została wydana WIS albo decyzja o zmianie WIS, może zastosować się do tej zmiany również w odniesieniu do czynności, o których mowa w ust. 1, dokonanych od dnia następującego po dniu, w którym WIS albo decyzja o zmianie WIS została doręczona, do dnia doręczenia decyzji o zmianie WIS. W takim przypadku przepisy art. 14k–14m Ordynacji podatkowej stosuje się odpowiednio.
2c. W przypadku uchylenia WIS albo decyzji o zmianie WIS oraz:
1) wydania w tym zakresie decyzji orzekającej co do istoty sprawy, albo
2) wydania WIS przez organ wydający WIS po ponownym rozpatrzeniu sprawy – przepis ust. 2b stosuje się odpowiednio.”,

Z ochrony takiej jaką przewiduje omawiany projekt nowelizacji w art. 42c ust. 2b ustawy o VAT będzie mógł skorzystać analogicznie posiadacz WIS w postępowaniu odwoławczym w przypadku, gdy WIS zostanie  uchylona  i wydana zostanie w tym zakresie decyzja orzekająca  co do istoty sprawy, albo gdy WIS (lub decyzja o zmianie WIS) zostanie uchylona przez organ drugiej instancji i przekazana organowi pierwszej instancji do ponownego rozpatrzenia, wskutek czego organ pierwszej instancji wyda nową WIS.
W takiej sytuacji podatnik będzie mógł się zastosować (w odniesieniu do dokonanych czynności) do decyzji wydanej w ramach postępowania odwoławczego (czyli w istocie „nowej” WIS) wstecz (moc wiążąca zostanie „wyłączona”). Decyzja o stosowaniu WIS wydanej w postępowaniu odwoławczym albo WIS uchylonej – w odniesieniu do czynności wykonanych w okresie od dnia doręczenia pierwotnej WIS do dnia doręczenia nowej WIS – pozostanie w gestii podatnika.

Te nowe zasady znajdą także zastosowanie do każdej kolejnej decyzji o zmianie WIS. 

W celu skorzystania z ochrony we wskazanych przypadkach nie będzie wymagany formalny wniosek, wystarczające będzie zastosowanie przez podatnika w praktyce stawki VAT wskazanej w decyzji o zmianie WIS. W tych przypadkach znajdą odpowiednie zastosowanie przepisy Ordynacji podatkowej w zakresie zasady nieszkodzenia (art. 14k Ordynacji podatkowej). Podkreślić należy, że proponowane rozwiązania ochronne są korzystne dla posiadaczy WIS, którzy będą mogli stosować otrzymane decyzje w tym zakresie – w określonych sytuacjach – w sposób w pewnym stopniu elastyczny i dostosowany do sytuacji. Przyczynią się też one znacząco do pogłębienia zaufania do instytucji WIS i organów podatkowych.

Zmiany doprecyzowujące w zakresie okresu związania WIS oraz zmiany i uchylenia WIS wskazane w ust. 1-1a wymagają również odpowiedniego dostosowania zakresu i czasu ochrony przewidzianej dla podmiotów innych niż adresaci WIS (art. 42c ust. 3 ustawy o VAT). Zgodnie z tym przepisem podmioty inne niż adresaci WIS będą mogły skorzystać z ochrony przewidzianej przepisami Ordynacji podatkowej w zakresie czynności dokonanych od dnia następującego po dniu, w którym WIS (decyzja o zmianie WIS) została zamieszczona w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych (zwanym dalej „BIP MF”) do dnia upływu okresu ważności WIS (decyzji o zmianie WIS) albo zamieszczenia w tym Biuletynie decyzji o uchyleniu WIS (decyzji o zmianie WIS) albo dnia poprzedzającego dzień, w którym WIS (decyzja o zmianie WIS) wygasła z mocy prawa.
Proponowana przez omawiany projekt nowelizacji nowa treść art. 42c ust. 3 ustawy o VAT została również dostosowana do projektowanych zmian w zakresie WIA, mianowicie adresat WIA (lub decyzji o zmianie WIA) może zastosować – na potrzeby VAT – klasyfikację określoną dla danego towaru w WIA do czasu upływu jej aktualności, tj. upływu okresu ważności, momentu wygaśnięcia, uchylenia lub zmiany.

Wygaśnięcie WIS z mocy prawa przed upływem terminu ważności. Zmiana lub uchylenie WIS

Omawiana nowelizacja zakłada też istotne zmiany w art. 42h ustawy o VAT.

Doprecyzowane zostanie, że WIS oraz decyzja o zmianie WIS może wygasnąć z mocy prawa przed upływem jej okresu ważności.

Zgodnie z proponowanym brzmieniem art. 42h ust. 1 ustawy o VAT:

„1. WIS oraz decyzja o zmianie WIS wygasają z mocy prawa przed upływem okresu ważności w przypadku zmiany przepisów prawa podatkowego w zakresie podatku odnoszących się do towaru albo usługi, będących jej przedmiotem, w wyniku której wskazana w WIS albo decyzji o zmianie WIS:

1) klasyfikacja według działu, pozycji, podpozycji lub kodu Nomenklatury scalonej (CN) albo według działu, grupy, klasy, kategorii, podkategorii lub pozycji Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług albo według sekcji, działu, grupy lub klasy Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych albo usługi według działu, grupy, klasy, kategorii, podkategorii lub pozycji Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług, lub

2) stawka podatku właściwa dla towaru albo usługi, lub

3) podstawa prawna wskazanej w WIS stawki podatku, z zastrzeżeniem art. 42a pkt 3

– staje się niezgodna z tymi przepisami. Wygaśnięcie WIS albo decyzji o zmianie WIS następuje z dniem wejścia w życie przepisów, w wyniku których WIS albo decyzja o zmianie WIS stała się z nimi niezgodna.”

Minister Finansów wskazuje przykładowo, że jeżeli zmianie ulegnie stawka VAT na określony towar objęty preferencyjną stawką VAT z 8% do 5% WIS - określająca stawkę podatku dla tego towaru - staje się niezgodna z przepisem prawa podatkowego, ponieważ wskazuje niewłaściwą stawkę VAT. Podobnie w przypadku zmian w klasyfikacji prowadzących do niezgodności WIS z klasyfikacją wskazaną w przepisach o VAT. Jeżeli więc przykładowo z zakresu stawek preferencyjnych VAT usunięta zostanie kategoria towarów zidentyfikowana w przepisach dotyczących VAT przez wskazanie odpowiedniego symbolu CN (np. usunięta zostanie jedna z pozycji wymienionych w załączniku nr 3 lub 10 do ustawy), wygasną WIS wskazujące na stosowny CN oraz stawkę preferencyjną.

Zmiana lub uchylenie WIS - postępowanie

Postępowanie w sprawie zmiany albo uchylenia ostatecznej WIS albo ostatecznej decyzji o zmianie WIS będzie po wejściu w życie nowelizacji wszczynał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej.

Jednak Szef KAS, w ramach posiadanych kompetencji nadzorczych – tak jak dotychczas – będzie mógł przejąć i prowadzić wszczęte przez Dyrektora KIS z urzędu postępowanie w sprawie zmiany ostatecznej WIS oraz uzyska uprawnienie do przejęcia wszczętego przez dyrektora KIS z urzędu postępowania w sprawie uchylenia ostatecznej WIS.

Co do zasady dyrektor KIS będzie po wejściu w życie dokonywać wszystkich zmian i uchyleń WIS. W przypadku wystąpienia albo uzasadnionego przypuszczenia wystąpienia przesłanek powodujących nieprawidłowość WIS albo jej niezgodność z prawem, dyrektor KIS będzie wszczynał z urzędu postępowanie w sprawie zmiany albo uchylenia ostatecznej WIS albo ostatecznej decyzji o zmianie WIS.

Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami Dyrektor KIS może zmienić wydaną WIS w przypadku wystąpienia przesłanek określonych w pkt 1-4 art. 42h ust. 3 ustawy o VAT.

Oprócz dotychczasowych przesłanek uzasadniających zmianę (związanych z wszelkimi zmianami w CN bądź z błędem wykładni lub niewłaściwą oceną co do zastosowania przepisu prawa materialnego) omawiany projekt nowelizacji zakłada poszerzenie katalogu przesłanek o możliwość uchylenia WIS:

- jeśli w dniu jej wydania istniały przesłanki odmowy wszczęcia postępowania w sprawie wydania WIS, odmowy wydania WIS albo umorzenia postępowania;

- w przypadku wystąpienia przesłanek wymienionych w art. 240 § 1 oraz art. 247 § 1 Ordynacji podatkowej.

Zasady te będą również obowiązywały w odniesieniu do ostatecznej decyzji o zmianie WIS.

Minister Finansów wskazuje, że z uwagi na 5-letni okres obowiązywania WIS albo decyzji o zmianie WIS (kolejne 5 lat ważności), nie można wykluczyć, że w tym czasie może dojść kilkukrotnie do zmian w zakresie CN, przyjęcia przez Komisję Europejską środków w celu określenia klasyfikacji taryfowej towarów, zmiany not wyjaśniających do CN , czy też wydania wyroków TSUE dotyczących tej klasyfikacji, mogą też nastąpić zmiany decyzji klasyfikacyjnych, opinii klasyfikacyjnych czy zmian not wyjaśniających do Nomenklatury Zharmonizowanego Systemu Oznaczania i Kodowania Towarów.

Może oznaczać to konieczność kilkukrotnych zmian wydanych w zakresie WIS rozstrzygnięć. Zdaniem Ministra Finansów przepisy muszą umożliwiać dostosowanie treści wydanej lub zmienionej WIS do zmieniających się okoliczności prawnych, tak aby nie doszło do zakłóceń konkurencji na rynku, spowodowanych rozbieżnymi WIS. Jak już bowiem wcześniej wskazano, podatnik posługujący się WIS (z mocą wiążącą wszystkie organy podatkowe), z której wynika nieprawidłowa (preferencyjna lub podstawowa) stawka podatku VAT dla danego towaru, uwarunkowana klasyfikacją, która wskutek zmieniających się okoliczności prawnych powinna zostać zmodyfikowana, może znaleźć się w lepszej albo gorszej sytuacji ekonomicznej niż podmioty dokonujące obrotu takimi samymi towarami, co może skutkować przewagą konkurencyjną jednych lub drugich podmiotów na rynku.

Omawiany projekt nowelizacji zakłada (zob. nowy art. 42h ust. 3a ustawy o VAT), że po wszczętym z urzędu i przeprowadzonym postępowaniu w celu zmiany albo uchylenia ostatecznej WIS albo decyzji o zmianie WIS (na podstawie art.  42h ust. 3) dyrektor KIS będzie – w zależności od ustaleń dokonanych w trakcie tego postępowania – mógł wydać:

1) decyzję o uchyleniu WIS, w której uchyli WIS albo decyzję o zmianie WIS i w tym zakresie orzeknie co do istoty sprawy albo uchylając WIS albo decyzję o zmianie WIS umorzy postępowanie w sprawie, albo

2) decyzję o zmianie WIS, w której zmieni WIS albo decyzję o zmianie WIS i w tym zakresie orzeknie co do istoty sprawy, albo

3) decyzję o umorzeniu postępowania, w której umorzy postępowanie w sprawie, jeżeli

w wyniku uchylenia mogłaby zostać wydana wyłącznie decyzja rozstrzygająca istotę sprawy tak jak WIS albo decyzja o zmianie WIS albo jeżeli postępowanie stało się bezprzedmiotowe.

Decyzja o zmianie WIS – oprócz elementów wskazujących na wystąpienie przesłanek do zmiany – będzie zawierać także elementy wymagane art. 42a (ust. 3b). Oznacza to, że decyzja zmieniająca wydaną WIS będzie zawierała również takie elementy jak: opis towaru albo usługi będących przedmiotem WIS, klasyfikację towaru/usługi według odpowiedniej nomenklatury oraz stawkę VAT w przypadku WIS, o których mowa w projektowanym art. 42a ust. 1 ustawy o VAT albo opis towaru/usługi i ich odpowiednią klasyfikację – w przypadku wydania WIS na potrzeby stosowania przepisów o VAT, innych niż dotyczące określenia stawki podatku (projektowany art. 42a ust. 2 ustawy o VAT). Decyzja o zmianie WIS będzie więc niejako „nową” WIS wydaną dla towaru/usługi, którą podatnik będzie mógł posługiwać się przez 5 lat (z zastrzeżeniem możliwości jej wygaśnięcia w związku ze zmianą przepisów  w zakresie VAT). Każda ewentualna kolejna zmiana (związana np. z kolejnymi zmianami w zakresie CN) będzie zmianą „nowej” WIS.

Szef KAS będzie mógł zlecić dyrektorowi KIS wszczęcie z urzędu postępowania w sprawie uchylenia albo zmiany WIS albo decyzji o zmianie WIS, jeżeli uzna, że w danej sprawie występują przesłanki powodujące nieprawidłowość albo niezgodność z prawem wydanej WIS, albo też istnieje uzasadnione przypuszczenie wystąpienia takich przesłanek.

Nowy przepis art. 42h ust. 6 ustawy o VAT ma umożliwić  wzruszenie, innych niż decyzje WIS, ostatecznych rozstrzygnięć wydawanych w sprawach WIS (np. decyzji o odmowie wydania WIS) w sytuacji, w której zaistnieją przesłanki powodujące ich nieprawidłowość albo niezgodność z prawem. W takim przypadku znajdzie odpowiednie zastosowanie tryb zmiany lub uchylenia WIS przewidziany dla dyrektora KIS, z wyłączeniem jednak możliwości żądania wszczęcia takiego postępowania i późniejszego jego przejęcia przez Szefa KAS. 

Publikacja wydanych WIS

Od 4 października 2021 r.  informacje zawarte w wyszukiwarce wiążących informacji stawkowych są zamieszczone w Systemie Informacji Celno-Skarbowej EUREKA. System jest zamieszczony na podatki.gov.pl.

W związku z powyższym zaistniała potrzeba dostosowania art. 42i ustawy o VAT do tych zmian (w miejsce Biuletynu Informacji Publicznej Krajowej Informacji Publicznej wprowadza się BIP na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych – dalej „BIP MF”).

W przepisie tym nastąpić też ma doprecyzowanie zasad zamieszczania w BIP MF informacji i rozstrzygnięć dotyczących wydawanych WIS.

Zamieszczane w BIP MF mają być tylko wydane WIS oraz decyzje o zmianie albo uchyleniu WIS.

Nie będzie obowiązku zamieszczania w BIP MF danych, które zawarte są w zanonimizowanym wniosku o wydanie WIS. Zawarta we wniosku treść, po jej weryfikacji w trakcie postępowania oraz dokonaniu anonimizacji i wyeliminowaniu treści zastrzeżonych przez wnioskodawcę, jest bowiem zamieszczana w decyzji WIS.

W BIP MF publikowane będą też inne istotne informacje w zakresie WIS, tj. o data jej ważności i data ważności zmiany WIS oraz data ich wygaśnięcia oraz uchylenia.

W BIP MF będzie też zamieszczana data publikacji WIS w tym Biuletynie oraz data publikacji jej zmiany i uchylenia. Te nowe zasady publikacji mają też dotyczyć odpowiednio decyzji o zmianie albo uchyleniu WIS, wydawanych przez Szefa KAS.

Termin wejścia w życie zmian dot. WIS

Większość zmian w pakiecie SLIM VAT 3 ma wejść w życie 1 stycznia 2023 r. Natomiast zmiany w zakresie konsolidacji i ujednolicenia wiążących informacji (art. 1 pkt 5-12, art. 4, art. 5 pkt 3 i pkt 4 lit. b i c, art. 6, art. 8-10, art. 17, art. 19 i art. 20 projektowanej ustawy) mają wejść w życie 1 kwietnia 2023 r. Zatem także opisane wyżej zmiany dotyczące trybu wydawania i zasad stosowania wiążących informacji stawkowych mają wejść w życie 1 kwietnia 2023 r.

Przepisy przejściowe dot. WIS

Zgodnie z art. 8 omawianego projektu, postępowania dotyczące wydawania wiążących informacji akcyzowych, wiążących informacji taryfowych i wiążących informacji o pochodzeniu, wszczęte i niezakończone przed dniem 1 kwietnia 2023 r., przejmuje Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej.

Dotyczy to również postępowań odwoławczych związanych z wydawaniem wiążących informacji akcyzowych, wiążących informacji taryfowych i wiążących informacji o pochodzeniu, wszczętych i niezakończonych przed dniem 1 kwietnia 2023 r.

W postępowaniach sądowych w sprawach związanych z wydawaniem:
 1) wiążących informacji akcyzowych, w których stroną na podstawie przepisów dotychczasowych jest lub mógłby być Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Warszawie,
2) wiążących informacji taryfowych i wiążących informacji o pochodzeniu, w których stroną na podstawie przepisów dotychczasowych jest lub mógłby być Szef Krajowej Administracji Skarbowej
– prawa i obowiązki strony przejmuje Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej.

Zadania związane z zakończonymi sprawami w zakresie wiążących informacji akcyzowych, wiążących informacji taryfowych i wiążących informacji o pochodzeniu, z dniem 1 kwietnia 2023 r. przejmuje Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej i przysługiwać mu będzie dostęp do akt tych spraw.

Postępowania w sprawie wydania wiążących informacji stawkowych (WIS) wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia nowych przepisów (czyli przed 1 kwietnia 2023 r.) będą kontynuowane na podstawie przepisów w nowym brzmieniu (zob. art. 9 omawianego projektu).
Natomiast postępowania wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie przepisów w sprawie zmiany albo uchylenia WIS albo decyzji o zmianie WIS będą kontynuowane na podstawie przepisów dotychczasowych.

Do wniosków o wydanie WIS złożonych przed 1 kwietnia 2023 r. będą miały zastosowanie obecnie obowiązujące przepisy dotyczące opłaty – w szczególności w zakresie zwrotu tej opłaty, uregulowanej w art. 42d ust. 4 i 5 ustawy o VAT (art. 9 ust. 2 projektowanej ustawy).

WIS wydane przed dniem wejścia w życie nowych przepisów dla celów stosowania innych niż dotyczące stawek przepisów o VAT oraz decyzje o zmianie tych WIS pozostają w obrocie prawnym do czasu upływu terminu ich ważności albo wygaśnięcia z mocy prawa, jeśli nastąpi to przed datą utraty ważności. Oznacza to, że do upływu okresu ważności WIS (o ile wcześniej nie nastąpi zmiana odpowiednich przepisów podatkowych) w obrocie prawnym będą pozostawały dwa rodzaje WIS wydawane dla celów stosowania przepisów o VAT: wydawane przed dniem wejścia w życie przepisów zawierające stawkę VAT oraz wydawane w nowym stanie prawnym – bez tego elementu.

Do WIS i decyzji o zmianie WIS wydanych przed dniem wejścia w życie nowych przepisów znajdą też zastosowanie następujące przepisy w brzmieniu nadanym omawianą nowelizacją:

• doprecyzowane przepisy w zakresie mocy wiążącej WIS, ochrony przysługującej podatnikom wskutek zmiany albo uchylenia WIS oraz ochrony dla podmiotów innych niż adresat WIS, jak również przepisy związane ze stosowaniem WIS (art. 42c ustawy o VAT),
• nowe, zmodyfikowane i uszczegółowione zasady zmiany albo uchylania WIS albo decyzji o zmianie WIS (art. 42h ustawy o VAT), oraz
• zmodyfikowane zasady publikacji w BIP MF wydanych WIS, decyzji o zmianie albo uchyleniu WIS (art. 42i ustawy o VAT).

W związku z modyfikacją zasad publikacji WIS zdecydowano o pozostawieniu w BIP wniosków o wydanie WIS, zamieszczonych przed dniem wejścia w życie przepisów, przy czym Dyrektor KIS będzie zobowiązany do uzupełnienia nowych wymaganych przepisem art. 42i ustawy o VAT elementów niezbędnych do zamieszczenia w BIP w odniesieniu do już zamieszczonych WIS w terminie dwóch miesięcy od dnia wejścia w życie przepisów.

Omawiana nowelizacja zakłada też (zob. jej art. 17 i 20) posługiwanie się przez podatników obecnie obowiązującym wzorem wniosku o wydanie WIS i WIA do końca 2023 roku. W zakresie WIS wzór wniosku o wydanie WIS określony jest w rozporządzeniu Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z dnia 29 października 2019 r. w sprawie wzoru wniosku o wydanie wiążącej informacji stawkowej (Dz. U. poz. 2109), natomiast w zakresie WIA – w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2014 r. w sprawie wzoru wniosku o wydanie wiążącej informacji akcyzowej (Dz. U. z 2019 r. poz. 985).

Źródło: Projekt (z 4 sierpnia 2022 r.) ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (UD411).

Oprac. Paweł Huczko