Zapadają rozbieżne wyroki o podatku od starych spadków

ORZECZENIE

Autopromocja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wydał wczoraj wyrok niekorzystny dla podatników, którzy nabyli spadki po 12 maja 2006 r., a przed 1 stycznia 2007 r. (sygn. akt III SA/Wa 1675/07). Sąd uznał bowiem, że spadkobiercom (członkom najbliższej rodziny) w takiej sytuacji nie przysługuje zwolnienie z podatku od spadków. Wcześniej jednak WSA w Bydgoszczy wydał dwa wyroki przyznające podatnikom zwolnienie z podatku (sygn. akt I SA/Bd 658/07 oraz I SA/Bd 692/07).

Spór o interpretację

Kontrowersje interpretacyjne budzą dwa przepisy: art. 3 ust. 1 oraz art. 3 ust. 2 ustawy o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. nr 222, poz. 1629). Ten ostatni przewiduje, że zwolnienie podatkowe wprowadzone 1 stycznia 2007 r. należy stosować również do spadków otwartych po 12 maja 2006 r. Przepis ten wprost stanowi, że nowe brzmienie art. 4 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn stosuje się także do nabywanych spadków po 12 maja 2006 r. Przywołany przepis art. 4 ust. 4 określa natomiast, że zwolnienie określone w art. 4a (zwalnia z podatku członków najbliższej rodziny: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę) stosuje się, jeśli w chwili nabycia spadku nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub jednego z państw UE lub EFTA, lub jeśli posiadał miejsce zamieszkania na terenie jednego z tych państw. Przepisy określają także warunki, jakie trzeba spełnić, aby nie zapłacić podatku.

Autopromocja

Szkolenie: CIT estoński
warsztat dla księgowych

Sprawdź

Z kolei drugi z kluczowych dla sporu przepisów - art. 3 ust. 1 ustawy zmieniającej ustawę o podatku od spadków i darowizn - stanowi, że do nabycia rzeczy i praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie nowelizacji, czyli przed 1 stycznia 2007 r., stosuje się stare przepisy ustawy o spadkach i darowiznach, w brzmieniu przed nowelizacją. Wykładnia tych samych przepisów w podobnych stanach faktycznych (zmienia się jedynie data otwarcia spadku) jest jednak różna.

Rozbieżne orzecznictwo

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy dokonał korzystnej dla podatników wykładni wspomnianych przepisów i uznał, że art. 3 ust. 2 wprowadził prawo do zwolnienia z podatku od spadków otwartych po 12 maja 2006 r. Inne stanowisko zaprezentował wczoraj WSA w Warszawie. Podatniczce, która nabyła spadek po zmarłym ojcu w lipcu 2006 r., sąd odmówił prawa do zwolnienia z podatku od spadku. Uzasadniał, że art. 3 ust. 2 ustawy zmieniającej wprowadził jedynie nową treść art. 4 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn i sformułował warunki do skorzystania ze zwolnienia określonego w art. 4a. Ponieważ art. 4a wszedł w życie 1 stycznia 2007 r., to zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy nie mógł mieć zastosowania do nabycia spadku przed 1 stycznia.

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

Stanowisko warszawskiego sądu jest zgodne ze stanowiskiem resortu finansów oraz organów podatkowych. Z informacji od czytelników Gazety Prawnej wynika, że jest to duży problem dla licznej grupy podatników.

Niespójne przepisy

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Zdaniem Dariusza Malinowskiego, dyrektora zespołu postępowań podatkowych i sądowych KPMG, po raz kolejny mamy do czynienia z brakiem precyzji ustawodawcy w zakresie regulacji dotyczących stosowania nowelizacji prawa podatkowego.

- Można znaleźć argumenty przemawiające za prawidłowością każdego z tych wyroków - uważa Dariusz Malinowski.

Także Marcin Baran, doradca podatkowy i senior menedżer w dziale podatków Ernst& Young, wypowiada się podobnie o możliwości dwojakiej wykładni literalnej przepisów ustawy zmieniającej ustawę o podatku od spadków i darowizn. Jego zdaniem podatnicy nie mogą jednak ponosić odpowiedzialności za błędy ustawodawcy.

- Wątpliwości interpretacyjne wynikające z niestaranności ustawodawcy nie powinny być rozstrzygane na niekorzyść podatników. Tym bardziej że wprowadzenie zwolnienia z podatku od spadków dla członków najbliższej rodziny jest powszechnie akceptowane i nie ma przeszkód w uznaniu, że mogło być przyjęte z mocą wsteczną - uważa Marcin Baran.

W opinii Pawła Jabłonowskiego, doradcy podatkowego z Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy, wyrok WSA w Bydgoszczy wychodził naprzeciw interesom podatników, jednak nie do końca zasługuje na aprobatę.

- Przychylałbym się do orzeczenia wydanego przez WSA w Warszawie. Przepisy przejściowe wskazywały co prawda, że w stosunku do osób określonych w art. 4 ust. 4 stosuje się wprowadzane przepisy już dla dochodów osiągniętych od 12 maja 2006 r. Jednak, moim zdaniem, dotyczy to wyłącznie zwolnień, o których mowa w art. 4 ust. 1, a nie zwolnienia, o którym mowa w art. 4a, bowiem tego drugiego jeszcze nie było przed 1 stycznia 2007 r. - powiedział Paweł Jabłonowski. Jego zdaniem, orzeczenie WSA w Warszawie wzmocni restrykcyjną interpretację wspomnianych przepisów, ponieważ aprobuje oficjalną interpretację Ministerstwa Finansów.

Co zatem mogą zrobić podatnicy?

Zdaniem Dariusza Malinowskiego, rada dla podatników może być tylko jedna: jeżeli nabyli spadek po 12 maja 2006 r., a przed 1 stycznia 2007 r., powinni zwrócić się z wnioskiem o wiążącą interpretację podatkową, powołując się na argumenty podniesione przez WSA w Bydgoszczy. Jest on także przekonany, że sprawa znajdzie swój finał w Naczelnym Sądzie Administracyjnym. Sędzia sprawozdawca w WSA w Warszawie wyraził również przekonanie, że w tej sprawie powinien wypowiedzieć się NSA.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Zwolnienia w podatku od spadków dla członków najbliższej rodziny

Łukasz Zalewski

lukasz.zalewski@infor.pl