Ostrzeżenie MF w sprawie Funduszy Inwestycyjnych Zamkniętych - skutki

Ministerstwo finansów ostrzegło w poniedziałkowym komunikacie, że jeżeli fundusze inwestycyjne zamknięte (FIZ) zostaną użyte do agresywnej optymalizacji podatkowej z wykorzystaniem obligacji, fiskus będzie mógł zastosować klauzulę przeciw unikaniu opodatkowania. MF zaznaczyło, że to pierwsze z serii takich ostrzeżeń.

Dobrze koncepcję takich publikacji przez resort finansów ocenia partner w spółce doradczej KNDP Marek Kolibski. "To słuszna idea. Tym bardziej, że w ostrzeżeniu nie wskazuje się palcem, że opisane działanie to niedozwolona optymalizacja podatkowa, ale mówi się, że może być badane pod tym kątem. Kolejne ostrzeżenia - jeżeli się pojawią - mogą skłonić podatnika do wstrzymania się od określonych działań, jeżeli ktoś zamierzał je podjąć" - powiedział Kolibski.

Jego zdaniem pokazany w pierwszym ostrzeżeniu przykład nie idzie jednak w parze z uzasadnieniem do ustawy, która wprowadziła klauzulę przeciw unikaniu opodatkowania. "Tam się mocno kładło nacisk na bardzo skomplikowane struktury międzynarodowe, agresywne, sztuczne i związane z wypływem środków z Polski. Tymczasem tu nie mamy do czynienia z takim modelem, w tym modelu pieniądze z Polski nie wypływają" - powiedział Kolibski.

Wykorzystanie obligacji i FIZ do optymalizacji podatkowej - Ministerstwo Finansów ostrzega

"Szkoda, że polskie fundusze zostały wzięte na pierwszy ogień. Tym samym sprawdzają się obawy, które były podnoszone w związku z wprowadzeniem klauzuli przeciw unikaniu opodatkowania, że praktyka w jej stosowaniu może być inna niż szczytne cele ustawy wskazywane wówczas przez rząd" - ocenił. Dodał, że głównym celem tworzenia struktur kapitałowych przez FIZ-y jest najczęściej przekazanie majątku dzieciom z jednoczesnym odcięciem ich od spółek operacyjnych. Robi się to po to, aby spadkobiercy nie mogli "rozparcelować" zbudowanego przez rodziców biznesu.

Według Kolibskiego wiele FIZ-ów inwestuje w obligacje spółek nieruchomościowych, a podany przez resort finansów przykład nie jest przykładem agresywnej optymalizacji podatkowej. "Nie ma tu sztuczności, ani skomplikowania, to powielenie tego, co na rynku działa od lat. FIZ-y zawsze inwestowały w obligacje korporacyjne" - dodał.

Jego zdaniem nie ma się co dziwić, że fundusze, mając tylko jeden miesiąc na przygotowanie się do wzięcia na siebie ciężaru i odpowiedzialności za rozliczenie CIT w całej grupie, podejmują działania, aby ciężar ten został przeniesiony na spółkę celową. "Nie budzi wątpliwości, że ktoś zarządzając ryzykiem w FIZ przeniósł obowiązek podatkowy na podmiot, który do tego jest przygotowany, gdyż zarząd i księgowość celowej spółki z o.o. od zawsze są przygotowani do rozliczenia podatku dochodowego, ale nie zarząd TFI, który od zawsze zarządzał podmiotem zwolnionym z CIT" - ocenił Kolibski.

Wskazał, że zarządy TFI, które od lat w taki właśnie sposób - poprzez FIZ-y - finansowały swoje nieruchomościowe spółki celowe, mogą być zaniepokojone stanowiskiem resortu finansów. Niemniej, zdaniem Kolibskiego stanowisko fiskusa nie przyniesie budżetowi milionów, bowiem ewentualne korzyści podatkowe związane z odsetkami od obligacji nie są wysokie, z uwagi na ich niskie oprocentowanie.

Anna Turska, lider praktyki planowania podatkowego z kancelarii Ożóg Tomczykowski zauważyła, że zaprezentowany przez MF schemat optymalizacji podatkowej to struktura stworzona w związku z likwidacją od 1 stycznia 2017 r. podmiotowego zwolnienia podatkowego dla FIZ-ów. Wyjaśniła, że wskazany tam schemat pozwala podatnikowi na zachowanie korzyści podatkowych podobnych do tych, które były osiągane przed zmianą przepisów.

Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM

"Komunikat Ministerstwa Finansów nie oznacza automatycznie, że wszelkie tzw. schematy wyjścia ze struktur kapitałowych z wykorzystaniem zamkniętego funduszu inwestycyjnego oraz zagranicznej spółki transparentnej podatkowo będą automatycznie potraktowane jako próby uniknięcia opodatkowania. Każdy przypadek – jak zaznaczyło Ministerstwo Finansów – wymaga przeprowadzenia odrębnej analizy" - zwróciła uwagę Turska.

Według niej głównym przedmiotem zainteresowania organów kontrolnych będzie uzasadnienie ekonomiczno-biznesowe przeprowadzanych restrukturyzacji. "I tak, jeżeli dana restrukturyzacja – mimo tego, że jednym z motywów jej przeprowadzenia były zmiany w opodatkowaniu FIZ – ma inne, przeważające nad korzyściami podatkowymi motywy ekonomiczne, nie powinna być potraktowana jako czynność zabroniona" - uważa Turska.

Zwróciła uwagę, że wielu przedsiębiorców korzystających do końca 2017 r. z FIZ dokonywała zmian w swoich strukturach kapitałowych, rezygnując jednocześnie z funduszy pod wpływem ówczesnego trendu wycofywania się z inwestycji w tego typu podmioty.

"Nie we wszystkich przypadkach wycofywanie się ze struktur z funduszami inwestycyjnymi miało przesłanki wyłącznie podatkowe. Niemniej w związku z komunikatem ministerstwa finansów rekomendowane jest dokładne przeanalizowanie i prawidłowe udokumentowanie przesłanek ekonomicznych wszelkich restrukturyzacji wdrażanych w ostatnim czasie z wykorzystaniem zamkniętych funduszy inwestycyjnych" - dodała.

W poniedziałkowym komunikacie resort finansów wskazał, że analizy przeprowadzone przez służby skarbowe ujawniły próby optymalizacji podatkowej w CIT z wykorzystaniem obligacji nabywanych w ramach grupy podmiotów powiązanych, w których uczestniczą FIZ-y.

"W analizowanych sytuacjach, w ramach grupy spółek niebędących podatnikami podatku dochodowego (tzw. spółki transparentne), dla których dominującym podmiotem jest FIZ, następowała zmiana struktury właścicielskiej finansowana przez emisję obligacji w taki sposób, by przychody z działalności gospodarczej zostały obniżone przez koszty odsetek od obligacji. Pojawienie się tego rodzaju optymalizacji podatkowej pozostaje w związku z objęciem opodatkowaniem – od 1 stycznia 2017 r. – przychodów FIZ z udziału w spółkach transparentnych (zniesienie zwolnienia podmiotowego)" - wyjaśnia MF.

Według MF transakcje zawarte we okolicznościach opisanych w komunikacie mogą nosić znamiona agresywnej optymalizacji podatkowej, dokonanej w celu unikania opodatkowania. "W przypadku stwierdzenia, że transakcje były dokonywane w sposób sztuczny, uzasadniający użycie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, organy kontrolne określą przewidziane w prawie podatkowym konsekwencje polegające na pozbawieniu nienależnie uzyskanej korzyści podatkowej. W szczególności przychody FIZ z odsetek od obligacji mogą być uznane za formę udziału w dochodach spółek transparentnych podatkowo zależnych od FIZ – czyli przychód, który nie korzysta ze zwolnienia podatkowego" - ostrzeżono. (PAP)

mmu/ je/