Z odliczeniem składek będzie kłopot

ZMIANA PRAWA

Od 1 grudnia w ustawie o PIT znajdą się przepisy zezwalające na odliczenie w rocznym PIT składek ubezpieczeniowych, opłacanych za granicą. Zdaniem ekspertów z Ernst & Young możliwość skorzystania z prawa odliczenia w zeznaniu zagranicznych składek może być bardzo trudna. Przywilej uwzględnienia w zeznaniu składek zagranicznych - i to już za 2008 rok - został obwarowany warunkami, których spełnienie może być niemożliwe.

- Odpowiadając na wnioski wynikające z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego (sygn. akt K 18/06), nowelizacja ustawy o PIT wprowadza szersze możliwości obniżenia podstawy opodatkowania w związku z odliczeniem zapłaconych składek na ubezpieczenia społeczne - wyjaśnia Michał Grzybowski, doradca podatkowy, dyrektor w Ernst & Young.

Przepisy ustawy o PIT umożliwią odliczenie obowiązkowych składek zapłaconych ze środków podatnika do obowiązkowego systemu ubezpieczeń społecznych w krajach Unii Europejskiej (UE), Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) oraz Szwajcarii.

Warunki do spełnienia

Odliczenie zagranicznych składek ubezpieczeniowych będzie możliwe po spełnieniu określonych warunków. Michał Grzybowski zwraca uwagę, że nie będą podlegały odliczeniu składki, których podstawę stanowi przychód lub dochód zwolniony z opodatkowania na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Ponadto składki, które podatnik zamierza odliczyć w Polsce, nie mogły zostać odliczone od dochodu (przychodu) albo podatku w krajach UE, EOG lub Szwajcarii. Wreszcie konieczne jest, aby istniała podstawa prawna wynikająca z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych umów międzynarodowych do wymiany informacji z krajem, w którym składki zostały opłacone.

Wymienione warunki będą miały również zastosowanie wobec składek na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych w innych niż Polska krajach UE, EOG lub Szwajcarii. Jeżeli zostaną spełnione, możliwe będzie ich odliczenie od podatku płaconego w Polsce.

- W tym przypadku będzie obowiązywało ograniczenie odliczenia, do kwoty nieprzekraczającej 7,75 proc. podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, obowiązującego w kraju, gdzie zostały zapłacone - dodaje Michał Grzybowski.

Wskazuje również, że odliczenie składek będzie możliwe już w zeznaniu podatkowym składanym za 2008 rok. Oznacza to, że dochód lub podatek uzyskany w ciągu tego roku będzie można obniżyć o składki zapłacone w tym okresie np. w Wielkiej Brytanii, Francji czy Niemczech.

Ważne zagraniczne prawo

Nowe przepisy będą wymagały od podatników znajomości wielu zagranicznych regulacji prawnych, zarówno w zakresie ubezpieczeń społecznych, jak i podatków. Według Rafała Garbarza, doradcy podatkowego, menedżera w Ernst & Young, może to powodować wiele wątpliwości i utrudnień przy ich stosowaniu.

W szczególności podatnik będzie musiał zidentyfikować, czy składki zapłacone przez niego za granicą dotyczyły ubezpieczeń społecznych, czy też zdrowotnych. Odpowiednia kwalifikacja decyduje bowiem o sposobie ich odliczania od dochodu albo od podatku w Polsce.

- Dodatkowo niezbędne będzie upewnienie się, czy odliczane składki zostały w całości sfinansowane ze środków podatnika, ponieważ w przeciwnym wypadku zastosowanie ulgi nie jest możliwe - wskazuje Rafał Garbarz.

Innym ograniczeniem jest zakaz odliczenia składek, które zostały już odliczone dla potrzeb kalkulacji podatku w innym państwie. Podatnik będzie musiał więc monitorować, czy sfinansowane przez niego składki nie zostały np. odliczone przez jego zagranicznego pracodawcę przy kalkulacji miesięcznej listy płac. Kolejne wątpliwości pojawiają się również w sytuacji, gdy składki na ubezpieczenia zostaną odliczone za granicą po złożeniu polskiego zeznania. Taka sytuacja będzie wymagać zrewidowania wcześniejszego odliczenia.

- Pewnym utrudnieniem może również okazać się konieczność samodzielnego ustalenia wysokości odliczenia składki na zagraniczne ubezpieczenie zdrowotne. Wynika to z faktu, że zgodnie z polskimi przepisami co najwyżej 7,75 proc. podstawy wymiaru może być odliczone od podatku. W rezultacie podatnik będzie musiał określić, jaka część zapłaconej przez niego składki podlega rozliczeniu - ostrzega Rafał Garbarz.

Różne systemy ubezpieczeń

W Unii Europejskiej funkcjonują różnorodne systemy ubezpieczeń społecznych. Próba ich porównania może być wskazana ze względu na nowe uregulowania w Polsce, związane z możliwością odliczania składek na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne ponoszonych przez pracownika za granicą w UE, EOG i Szwajcarii.

Zdaniem Piotra Młynarskiego, starszego konsultanta w Ernst & Young, odliczalność od dochodu składek na ubezpieczenie pracownika jest w niektórych państwach ograniczona (np. Holandia, Dania) lub wręcz mechanizm ten nie występuje (np. Irlandia, Norwegia). Z kolei niektóre kraje mogą pochwalić się podejściem bardziej liberalnym (np. Niemcy). We Włoszech odliczenie może w pewnych sytuacjach dotyczyć składek płaconych gdziekolwiek za granicą.

- Istotne będzie prawidłowe określenie podstawy wymiaru ubezpieczenia zdrowotnego - podpowiada Piotr Młynarski.

Podaje, że w zależności od kraju podstawa ta jest taka sama jak do ubezpieczeń społecznych, ale podlega ograniczeniom kwotowym (np. w Niemczech aktualnie do wysokości 43 tys. euro w stosunku rocznym; na Słowacji natomiast kwota ta jest ograniczana na bazie miesięcznej). W niektórych przypadkach jednak nie ma wydzielonego ubezpieczenia zdrowotnego (np. Belgia, Dania), a niektóre systemy zdrowotne utrzymywane są bezpośrednio z podatków (np. Włochy). Podatnika może tu więc czekać niemiła niespodzianka - w sytuacji, gdy podstawa do ubezpieczenia zdrowotnego jest nieznana, odliczenie kwoty z tytułu składki w zeznaniu rocznym może być zakwestionowane przez polski urząd skarbowy.

- Dodatkowymi obciążeniami mogą okazać się również składki na ubezpieczenia niewystępujące w Polsce. Przykładowo w Niemczech dla osób bezdzietnych przewidziane są dodatkowe narzuty w ramach składki na ubezpieczenie pielęgnacyjne. Odliczenie tych składek może być kwestionowane przez polskiego fiskusa - stwierdza Piotr Młynarski.

Dodaje, że niektóre systemy umożliwiają odliczanie w kraju macierzystym obowiązkowych składek za pracę opłaconych do zagranicznego systemu na podstawie certyfikatu E101 (np. Włochy, Hiszpania).

Konsekwencją zmian uregulowań systemów ubezpieczenia społecznego mogą być zmiany podejścia do kwestii potencjalnych odliczeń.

- Czechy do końca 2007 roku zezwalały na odliczanie składek na ubezpieczenie społeczne płaconych za granicą, jednak od roku 2008 możliwość ta została w praktyce zniesiona. Z kolei taka możliwość dostępna jest na Słowacji, pod warunkiem że dochód, od którego składki te są należne, opodatkowany jest w całości na Słowacji - podsumowuje ekspert Ernst & Young.

ODLICZANIE SKŁADEK NA UBEZPIECZENIE

Tak jest

Nie można w zeznaniu rocznym odliczać zagranicznych składek ubezpieczeniowych.

Tak będzie

Od 1 grudnia 2008 r. przepisy ustawy o PIT pozwolą na odliczanie w zeznaniu PIT składek ubezpieczeniowych opłacanych za granicą.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Odliczanie składek ubezpieczeniowych

EWA MATYSZEWSKA

ewa.matyszewska@infor.pl