Nie trzeba płacić VAT za korzystanie z cudzej własności, jeśli nie zawarto umowy

Izba Skarbowa w Poznaniu rozstrzygnęła kwestię opodatkowania VAT bezumownego korzystania z cudzej własności. Gmina domagała się od firmy zapłaty z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości będących własnością gminy oraz z tytułu wydobycia złóż piasków szklarskich z tych gruntów.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.; dalej ustawa o VAT) opodatkowaniu VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Aby uznać daną czynność za opodatkowaną, pomiędzy stronami umowy musi istnieć wzajemny stosunek zobowiązaniowy oznaczający, że jeden podmiot, w zamian za wynagrodzenie, zobowiązany jest do spełnienia na rzecz innego podmiotu określonego świadczenia. Nie podlegają opodatkowaniu czynności, które następują wbrew woli świadczeniodawcy, poza przypadkami wyraźnie w ustawie o podatku od towarów i usług wskazanymi (np. przeniesienie z nakazu władzy publicznej).

Ponieważ pomiędzy gminą a firmą nie zostało zawarte żadne porozumienie dotyczące eksploatacji złóż piasku, bezumowne wydobywanie nie jest równoznaczne z dostawą towaru, w rozumieniu ustawy o VAT. Eksploatacja przez firmę złóż piasków, nieoparta na tytule prawnym, wskazującym obowiązek ich dostawy oraz wysokość wynagrodzenia - nie podlega więc opodatkowaniu VAT.

Ewa Matyszewska