1. Czy Gmina Miasta (...) jako osoba prawna jest w świetle nowej ustawy podatnikiem podatku od towarów i usług, czy też nie jest zaliczana do grona podatników na podstawie przepisu art. 15 ust. 6 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535)?
2. Czy jednostki wewnętrzne Gminy Miasta (...), nieposiadające osobowości prawnej i sporządzające samodzielnie bilanse, będące dotychczas samodzielnymi, zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług, tj. jednostki budżetowe, zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze, pozostają nadal podatnikami w rozumieniu przepisów nowej ustawy, czy też podmioty te jako jednostki wewnętrzne osoby prawnej (gminy) nie mogą być obecnie samodzielnymi podatnikami tego podatku?
3. Czy usługi administracji publicznej, realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego (gminy, powiaty, województwa) i ich jednostki wewnętrzne, są zwolnione od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy, czy też podlegają one opodatkowaniu lub też nie są objęte przepisami tej ustawy?
4. Czy czynności dzierżawy lub sprzedaży majątku Skarbu Państwa, dokonywane i podpisywane przez Prezydenta Miasta (...), działającego w imieniu Skarbu Państwa na podstawie ustawy z 24 lipca 1998 r. o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administracji publicznej w związku z reformą ustrojową Państwa (Dz.U. Nr 106, poz. 668), powinny być dokumentowane dla celów podatku VAT fakturami VAT? Jeśli tak, to kto w takim przypadku jest sprzedawcą, Skarb Państwa czy Prezydent Miasta, oraz czyje dane – zgodnie z § 12 rozporządzenia Ministra Finansów z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 97, poz. 971) – winny zostać podane w fakturze VAT ze strony sprzedawcy?
5. Czy czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych, wykazane w § 8 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia Ministra Finansów z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, są tożsame z realizacją zadań własnych gminy wg wzoru podanego w art. 7 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn.zm.) i art. 4 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. Nr 142, poz. 1592 z późn.zm.)?
6. Czy przez jednostki samorządu terytorialnego należy rozumieć zarówno gminy, powiaty, województwa, jako osoby prawne, jak i ich jednostki wewnętrzne, niemające osobowości prawnej, tj. jednostki budżetowe i jednostki gospodarki pozabudżetowej?
Ad 1.
Zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535) nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Zatem Gmina Miasta (...) będzie podatnikiem podatku od towarów i usług w zakresie wykonywanych czynności cywilnoprawnych.
Ad 2.
W myśl art. 5 ust. 2 ustawy z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 11, poz. 50 z późn.zm.), obowiązującej do 30 kwietnia 2004 r., za zgodą właściwego organu podatkowego podatnikami mogły być zakłady (oddziały) osoby prawnej wykonujące czynności, o których mowa w art. 2 tej ustawy, jeżeli samodzielnie sporządzały bilans. Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług nie przewiduje takiej możliwości. Zgodnie z art. 15 tej ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Stosownie do art. 157 ust. 2 pkt 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług zakłady (oddziały) osoby prawnej, będące odrębnymi podatnikami w rozumieniu art. 5 ust. 2 ustawy z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 11, poz. 50 z późn.zm.), nie mogą być zarejestrowanymi podatnikami (czynnymi lub zwolnionymi). Natomiast zakłady (oddziały), które na podstawie starej ustawy o podatku VAT były podatnikami podatku, w myśl art. 160 ust. 3 nowej ustawy o podatku VAT tracą to prawo i osoba prawna, której zakłady (oddziały) rozliczały się jako odrębni podatnicy, wstępuje z 1 maja 2004 r. we wszystkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki swojego zakładu (oddziału), który przestał być wyodrębnionym podatnikiem – w zakresie, w jakim dotyczą podatku od towarów i usług.
Wszystkie zakłady budżetowe gminy, utworzone w trybie ustawy o gospodarce komunalnej (niezależnie od przedmiotu ich działalności), uznać należy za jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej wykonujące samodzielną działalność gospodarczą, którym ustawa o podatku od towarów i usług z 11 marca 2004 r. przyznaje status podatnika podatku VAT, nie zaś za zakłady (oddziały) osoby prawnej, które takiej możliwości nie posiadają.
W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn.zm.) gmina w celu wykonywania swoich zadań jest uprawniona do tworzenia jednostek organizacyjnych. Podmioty takie są wyodrębnionymi jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej, które prowadzą swoją działalność w formie zakładu lub jednostki budżetowej. Działalność gospodarcza jednostek organizacyjnych gminy dotyczy czynności zdefiniowanych w art. 15 ust. 2 i 6 obowiązującej obecnie ustawy o podatku VAT. W dużej mierze dotyczy to umów o charakterze cywilnoprawnym, co wiąże się bezpośrednio z art. 9 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym, w myśl którego gmina lub inna gminna osoba prawna może prowadzić działalność gospodarczą wykraczającą poza zadania o charakterze użyteczności publicznej, wyłącznie w przypadkach określonych w odrębnej ustawie. Tą odrębną ustawą jest ustawa z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz.U. z 1997 r. Nr 9, poz. 43 z późn.zm.), która w art. 7 stanowi, że działalność wykraczająca poza zadania o charakterze użyteczności publicznej nie może być prowadzona w formie zakładu budżetowego.
Zatem jednostka organizacyjna gminy (niebędąca osobą prawną), która będzie prowadzić działalność gospodarczą ograniczoną do wykonywania umów cywilnoprawnych, będzie podatnikiem podatku od towarów i usług w tym zakresie.
Ad 3.
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy w powiązaniu z poz. 6 załącznika nr 4 do cyt. ustawy zwalnia się od podatku od towarów i usług usługi o symbolu PKWiU ex 75 – usługi w zakresie administracji publicznej, obrony narodowej, obowiązkowych ubezpieczeń społecznych – wyłącznie usługi w zakresie obowiązkowych ubezpieczeń społecznych.
Z powyższego przepisu wynika oddzielne zwolnienie z podatku od towarów i usług. Usługi o symbolu PKWiU ex 75 – usługi w zakresie administracji publicznej, obrony narodowej, obowiązkowych ubezpieczeń społecznych – wyłącznie usługi w zakresie obowiązkowych ubezpieczeń społecznych zostały tu w sposób szczególny zwolnione z tego podatku.
Jednostki samorządu terytorialnego (gminy powiaty, województwa) i ich jednostki wewnętrzne realizujące usługi w zakresie administracji publicznej tj. w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane (z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych), na podstawie art. 15 ust. 6 cyt. ustawy nie są podatnikami w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług.
Zgodnie z art. 15 ust. 6 cyt. ustawy nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Ponadto zgodnie z § 8 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia Ministra Finansów z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 97, poz. 970 z późn.zm.) zwalnia się od podatku od towarów i usług czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Ad 4.
Na podstawie cytowanego w zapytaniu przepisu art. 15 ust. 6 ustawy z 11 marca 2004 r. (Dz.U. Nr 54, poz. 535) nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Gospodarowanie nieruchomościami, którymi są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności, wiąże się z dokonywaniem czynności cywilnoprawnych dotyczących przeniesienia własności, a umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości w myśl art. 158 ustawy – Kodeks cywilny powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.
A zatem prowadzenie przez gminę gospodarki nieruchomościami normowanej przepisami prawa cywilnego, w oparciu o zawarte umowy, tj. zgodne oświadczenie woli dwóch lub więcej osób stanowiące wzajemne prawa i obowiązki, nie podlega zwolnieniu od podatku od towarów i usług. gmina/urząd miasta jako osoba prawna, realizując we własnym imieniu i na własny rachunek czynności określone w art. 5 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535), powinna być podatnikiem podatku od towarów i usług, w rozumieniu art. 15 ust. 1 tejże ustawy. Jednak w przypadku czynności cywilnoprawnych dokonywanych przez gminy/urzędy miasta, podatnikiem jest reprezentant gminy/miasta, a zobowiązanym do zapłaty podatku, w tym również podatku od towarów i usług, jest urząd gminy (miasta). W świetle powyższego skoro zobowiązanym do zapłaty podatku jest urząd gminy (miasta), który jest organem wykonawczym, podatnikiem podatku od towarów i usług może być, po uprzednim zarejestrowaniu, urząd gminy (miasta). Odpowiadając więc na zadane pytanie wyjaśniam, że jako podatnik podatku od towarów i usług powinna występować gmina, ale dopuszczalne jest też, aby podatnikiem podatku od towarów i usług był urząd gminy (miasta).
Zgodnie z § 12 rozporządzenia Ministra Finansów z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 97, poz. 971), w fakturze VAT jako dane sprzedawcy winny zostać podane dane podatnika podatku VAT.
Ad 5 i 6
W zakresie pytania nr 5 i 6 tut. organ podatkowy informuje, że nie może udzielić odpowiedzi.
Zgodnie bowiem z art. 14a §1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926 z późn.zm.) stosownie do swojej właściwości naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celnego lub wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta albo marszałek województwa na pisemne zapytanie podatnika, płatnika lub inkasenta mają obowiązek udzielić pisemnej informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego w ich indywidualnych sprawach, w których nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym.
Postawione w punktach 5 i 6 zapytania wykraczają poza zakres prawa podatkowego, a tym samym poza zakres uprawnień tut. organu podatkowego do udzielenia odpowiedzi.
Pismo Pierwszego Urzędu Skarbowego w Radomiu z 2 sierpnia 2004 r.
