Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania - nowelizacja Ordynacji podatkowej

Projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej, który będzie omawiał rząd, jest szeroki i budzi sporo emocji. Najbardziej kontrowersyjny jest zapis, wprowadzający tzw. klauzulę przeciwko unikaniu opodatkowania, która daje organom skarbowym prawo do samodzielnego ustalania wysokości podatku, jeśli uznają one, że przy przeprowadzeniu transakcji została zastosowana sztuczna konstrukcja prawna.

Sztuczna, czyli nadmiernie skomplikowana

W projekcie nowelizacji Ordynacji podatkowej znalazł się spory fragment, precyzujący pojęcie „sztucznej konstrukcji prawnej”. Generalnie chodzi o sytuację, w której podmioty biorące udział w transakcji przeprowadzają ją w sposób, dający im „znaczną korzyść podatkową”. Owa znaczna korzyść została w przepisach ustalona na 50 tys. zł za rok podatkowy.

Urzędnicy skarbowi będą rozpoznawać „sztuczne konstrukcje prawne” po tym, że jest ona nadmiernie zawiła, a więc np. dzieli jedno zdarzenie gospodarcze na ciąg mniejszych lub łączy kilka mniejszych w jedno, dokonywane jest przez podmioty pośredniczące, zaś efekt całej operacji będzie identyczny lub zbliżony do sytuacji, w której takiej konstrukcji prawnej by nie zastosowano. Dodatkowym wyznacznikiem „sztuczności konstrukcji prawnej” będzie to, że nie ma ona treści ekonomicznej, czyli nie prowadzi do realizacji żadnego zdarzenia gospodarczego lub cała konstrukcja jedynie ukrywa rzeczywisty cel transakcji lub jest nieadekwatna w stosunku do zamierzonego efektu.

Przy wyznaczaniu wysokości zobowiązania podatkowego organ skarbowy będzie brał pod uwagę wysokość należności, jaka powstałaby, gdyby w danym przypadku wziąć pod uwagę typową konstrukcję prawną, a więc taką, która jest najbardziej odpowiednia do realizacji danego zdarzenia gospodarczego oraz do uzyskania zamierzonego efektu.

Rząd zajmie się "dużą" nowelizacją Ordynacji podatkowej

Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania będzie miała – jak wynika z projektu – zastosowanie wyłącznie do należności podatkowych, pozostających we właściwości organów podlegających resortowi finansów. Oznacza to, że np. podatki samorządowe nie będą podlegać mocy nowych przepisów.

Opinia zabezpieczy przed dodatkowym podatkiem

Sposobem na uniknięcie zastosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania będzie dla podatników nowy rodzaj opinii, które będą mogły wydawać organy skarbowe. To tzw. opinie zabezpieczające. Ich konstrukcja zbliżona jest do interpretacji podatkowych, choć – jak można przeczytać w uzasadnieniu – będą one dotyczyć tego, czy w świetle istniejących lub przyszłych zdarzeń przedstawionych przez podatnika klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania będzie miała zastosowanie.