Green HRM - “zielone” zarządzanie zasobami ludzkimi. Sposób na zrównoważony rozwój firmy

Dlaczego “zielone” zarządzanie kadrami jest tak ważne i wszystkie firmy powinny je wdrażać? Jakie są wyniki przeprowadzonych badań? Ten temat komentuje Izabela Różańska-Bińczyk z Katedry Zarządzania Zasobami Ludzkimi, Wydział Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego. 

Green HRM (również GHRM) łączy koncepcje zarządzania środowiskowego i zarządzania zasobami ludzkimi w celu rozwijania “zielonych” umiejętności, motywowania i zapewniania proekologicznej aktywności pracowników - poprzez umiejscowienie zrównoważonego rozwoju w centrum procesów kadrowych organizacji. Zespół projektowyⁱ, do którego należę, dokonał podziału praktyk GHRM na pięć kategorii “zielonego” podejścia do działań kadrowych: planowanie, rekrutacja i selekcja, rozwój, motywowanie, zarządzanie wydajnością. 

Działania w obszarze GHRM i zrównoważonego rozwoju bezpośrednio dotyczą nas i naszych dzieci, naszej przyszłości. Postępowanie ekologiczne, dbanie o przyrodę przestało być nieobligatoryjnym, mile widzianym gestem dobrej woli, ale stało się obowiązkiem realizowanym indywidualnie oraz w większych społecznościach i organizacjach, który ma realny wpływ na świat, w którym żyjemy.ⁱⁱ 

Najbardziej widoczne przejawy degradacji środowiska to: 

• coraz bardziej upalne lata, coraz mniej śniegu zimą, płonące lasy. Jest coraz bardziej sucho, brakuje wody, znikają lodowce w górach, znika lód morski w Arktyce, topnieją lądolody, podnosi się poziom morza, zakwasza się ocean, giną pszczoły, zanika bioróżnorodność, występują coraz silniejsze burze i cyklony tropikalne, plastik jest wszechobecny.ⁱⁱⁱ 

• wskaźnik LPI (Globalny Wskaźnik Żyjącej Planety 2020 - Living Planet Index) pokazuje, że na całym świecie średnia liczebność populacji ssaków, ryb, ptaków, gadów i płazów zmniejszyła się o 68% od 1970 roku. Według opublikowanego raportu WWF Living Planet Report 2020^iv za ten stan rzeczy w dużej mierze odpowiada degradacja środowiska naturalnego, 

• ludzkość zużywa obecnie 1,7 razy więcej zasobów niż Ziemia jest w stanie odtworzyć. Każdego roku zostawiamy środowisko naturalne w coraz gorszym stanie i zmniejszamy jego zdolność do zaspokojenia naszych potrzeb w przyszłości^v. 

  

  Autopromocja

  Jak optymalizować koszty zatrudnienia

  Sprawdź

Wdrożenie narzędzi GHRM ma duże znaczenie, szczególnie w zakresie celów zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw, regionów, krajów i świata. Te kwestie poruszają międzynarodowe strategie i dokumenty, np.: Agenda 21 ONZ^vi, Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu – Europa 2020^vii, An European strategic long-term vision for a prosperous, modern, competitive and climate neutral economy (Czysta planeta dla wszystkich)^viii oraz na poziomie krajowym Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.)^ix – SOR. 

Wydarzenia związane z pandemią wskazują, że działalność firm w obszarze zrównoważonego rozwoju i GHRM może stać się powszechna. Rada Unii Europejskiej podkreśla wagę walki z pandemią oraz konieczność powrotu na ścieżkę zrównoważonego wzrostu, uwzględniając m.in. transformację ekologiczną i transformację cyfrową, wyciągając wnioski z obecnego kryzysu.^x Również praktycy biznesu podkreślają, że w perspektywie długoterminowej pandemia i wynikający z niej kryzys przyniosą korzyści dla firm rozwijających się w nurcie zrównoważonego rozwoju i GHRM.^xi 

Problem zmian klimatu i zanieczyszczenia środowiska jest tak istotny, że w mojej opinii w niedalekiej przyszłości wszystkie firmy będą zmuszone do podjęcia działań w obszarze zrównoważonego rozwoju. Im bogatszym społeczeństwem będziemy, tym bardziej sami będziemy oczekiwać działań ekologicznych od swojego pracodawcy, ale i producentów ulubionych produktów czy firm świadczących usługi. Według mnie w najbliższej przyszłości, w każdym dziale kadr, będzie zatrudniony specjalista od GHRM czy specjalista ds. zrównoważonego rozwoju. W Polsce wciąż istnieje nisza na takie rozwiązania. Chciałabym zaznaczyć, jak istotne jest wdrożenie koncepcji GHRM w firmach i ściśle z tym związane działania w obszarze zrównoważonego rozwoju. Organizacje biznesowe mogą wówczas funkcjonować w taki sposób, by pozostawić po sobie świat dla następnych pokoleń. 

Wyniki naszych badań wskazują, że zielone zarządzanie zasobami ludzkimi stosują w Polsce głównie firmy duże, korporacje. W rozwiązaniach w tym obszarze firmy w Polsce wzorują się na firmach działających w Europie Zachodniej. Najlepiej radzą sobie firmy, które wdrożyły już wcześniej system zarządzania środowiskowego ISO 14000. To daje przekonanie, że zielone zarządzanie zasobami ludzkimi będzie niezbędnym elementem zarządzania w każdej firmie w niedalekiej przyszłości.  

Przeprowadzone przez nasz zespół projektowy badania wskazują na stosowanie praktyk GHRM w firmach działających w regionie łódzkim. Niestety zazwyczaj są to działania niewystarczające i zazwyczaj obejmujące np. tylko jeden obszar zarządzania zasobami ludzkimi.  

Można przy tym zidentyfikować specyficzne, sekwencyjne podejście do ich wdrożenia obejmujące następujące fazy:  

1. faza planowania (realizowana w ok. 50% badanych firmach). Obejmuje ona głównie budowanie kodeksów etycznych oraz włączanie aspektów ekologicznych do strategicznych i operacyjnych dokumentów firmy. 

2. Faza kształtowania świadomości kadry (realizowana w ok. 35% firm) - podkreślanie ekologicznego wizerunku firmy, włączanie zadań związanych z ochroną środowiska do opisów stanowisk pracy, a także kroki uświadamiające rolę działań proekologicznych wśród pracowników. 

   

   Autopromocja

   ZFŚS
   Zasady tworzenia i prowadzenia

   Sprawdź

3. Faza stymulowania aktywności pracowniczej (realizowana w ok. 20% firm) - stosowanie różnorodnych instrumentów motywowania pracowników na rzecz aktywności proekologicznej, która staje się jednocześnie jednym z kryteriów oceny kadry. 

Zauważalne jest, że pewne tylko elementy zielonego zarządzania zasobami ludzkimi są wdrożone w dużych firmach - co więcej, nawet one, dopiero uczą się, jak tę koncepcję wdrażać do swoich organizacji Co ważne, w przyszłości badane firmy planują przede wszystkim zwiększenie zakresu działań planistycznych i budujących świadomość kadry. Muszą jednak pamiętać, iż skuteczna implementacja praktyk GHRM będzie także uzależniona od stymulowania aktywności pracowniczej, która obecnie realizowana jest na niewielkim (niewystarczającym) poziomie^xii. 

We współczesnych czasach czynniki środowiskowe i społeczne odgrywają kluczową rolę w zrównoważonym rozwoju organizacji. Należy więc ze szczególnym naciskiem promować działania w obszarze GHRM.  

Dlatego nasze badania, założenia projektowe są tak innowacyjne i ważne dla każdej organizacji, dla menedżerów, zarówno w organizacjach biznesowych, jak i publicznych. Mamy zamiar na podstawie przeprowadzonych badań m.in. stworzyć katalog dobrych praktyk GHRM.^xiii

 

dr Izabela Różańska-Bińczyk
Katedra Zarządzania Zasobami Ludzkimi
Wydział Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego

Izabela Różańska-Bińczyk jest doktorem nauk ekonomicznych w dyscyplinie nauk o zarządzaniu. Jest praktykiem i badaczem w obszarze zarządzania zasobami ludzkimi. Aktualny obszar jej zainteresowań badawczych to głównie: green HRM, zrównoważony rozwój oraz najnowsze trendy w zarządzaniu zasobami ludzkimi.

Należy do międzykatedralnego zespołu badawczego Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego w składzie: dr hab. Bożena Matusiak, prof. UŁ (Katedra Informatyki UŁ), dr Izabela Różańska-Bińczyk (Katedra Zarządzania Zasobami Ludzkimi UŁ) oraz dr hab. inż. Marek Matejun, prof. UŁ (Katedra Przedsiębiorczości i Polityki Przemysłowej UŁ) realizującego projekt pt. „Praktyki green HRM a wielopoziomowe zarządzanie wynikami organizacji.”

Jest też członkiem Rady Programowej Centrum Studiów Zrównoważonego Rozwoju na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego oraz opiekunem Studenckiego Koła Naukowego Personalni.

_______________________________

ⁱ Więcej o zespole i projekcie: https://kzzl.wz.uni.lodz.pl/wydarzenia/seminarium-naukowe-pt-praktyki-green-hr-we-wspolczesnych-przedsiebiorstwach-04-03-2020-r/ 

ⁱⁱ #MałeWielkieKroki, Katalog dobrych eko praktyk, 2020, https://www.uni.lodz.pl/aktualnosc/szczegoly/malewielkiekroki-na-uniwersytecie-lodzkim?fbclid=IwAR2rC3dX9TaNlQXWRMnjE6tsDBy7meYLUfkwhQ6ZMtDRB8ACWMXgIHl7H_U 

ⁱⁱⁱ Można panikować, wypowiedź prof. dr hab. Sz. Malinowskiego – fizyka atmosfery, dyrektora Instytutu Geofizyki na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, przewodniczący Komitetu Geofizyki PAN, https://www.moznapanikowac.pl/ 

^iv Living Planet Raport 2020, WWF, https://www.wwf.pl/sites/default/files/2020-09/Living_Planet_Report_2020-Podsumowanie.pdf 

^v Living Planet Raport 2020, WWF, https://www.wwf.pl/sites/default/files/2020-09/Living_Planet_Report_2020-Podsumowanie.pdf 

^vi Agenda 21 (1992). United Nations Conference on Environment & Development, Rio de Janerio, Brazil, 3-14 June. 

^vii Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu – Europa 2020, https://www.gov.pl/web/rozwoj/strategia-europa-2020 

^viii Czysta planeta dla wszystkich, 2018, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:52018DC0773 

^ix Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030) (2017). Warszawa: Ministerstwo Rozwoju.    

^x J. Piszczatowska, Żadnego schodzenia z zielonej ścieżki. Mimo koronowirusa Nowy Zielony Ład pozostaje flagowym projektem UE, https://www.green-news.pl/916-zielona-sciezka-ue-koronawirus [dostęp 14.09.2020]; 

A. Słojewska, A. (2020). Po epidemii odbudowa gospodarki na zielono, Rzeczypospolita, https://www.rp.pl/Fundusze-Europejskie/305049884-Po-epidemii-odbudowa-gospodarki-na-zielono.html [dostęp 14.09.2020]. 

^xi P. Kostro, (2020), Koronawirus sprowadził na nas zrównoważony rozwój, Wywiad z Janem Matulewiczem, https://mitsmr.pl/elektromobilnosc/zrownowazony-rozwoj/koronawirus-sprowadzil-na-nas-zrownowazony-rozwoj/, [14.09.2020]. 

^xii I. Różańska-Bińczyk, M. Matejun, B. Matusiak, 2020, Praktyki green HR we współczesnych przedsiębiorstwach (artykuł po pozytywnej recenzji, w druku) 

^xiii Badania w ramach projektu pt. „Determinanty skuteczności praktyk green HR w zarządzaniu wynikami środowiskowymi przedsiębiorstw”, https://kzzl.wz.uni.lodz.pl/badania/praktyki-green-hr-a-wielopoziomowe-zarzadzanie-wynikami-organizacji/ 

Zobacz także: Kadry