REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Koniec podwójnego karania płatników ZUS - zmiana ustaw

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Aneta Wrona-Kłoczko

REKLAMA

W dniu 31 maja 2012 r. weszła w życie nowelizacja ustawy - Kodeks karny oraz ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Nowelizacja jest efektem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 listopada 2010 r. (sygn. akt P 29/09), w którym za niekonstytucyjne uznano przepisy dopuszczające wobec tej samej osoby fizycznej za ten sam czyn, polegający na nieopłaceniu lub opłaceniu w nienależytej wysokości składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne lub innych składek pobieranych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, nałożenie sankcji administracyjnej w postaci opłaty dodatkowej, a także kary za przestępstwo bądź wykroczenie.


Nowelizacja ustawy - Kodeks karny oraz ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 611)

REKLAMA

REKLAMA


Głównym celem nowelizacji jest wyeliminowanie z obrotu prawnego niekonstytucyjnego mechanizmu podwójnego karania za ten sam czyn (niepłacenie składek za dany okres), a tym samym wprowadzenie odpowiednich sankcji gwarantujących rzetelne wywiązywanie się przez płatników z obowiązku opłacania składek.

Zanim jednak przedstawimy na czym polegają zmiany wprowadzone nowelizacją, warto wyjaśnić podstawowe instytucje, których dotyczą. Opłatę dodatkową reguluje ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r., Nr 205, poz. 1585, dalej „ustawa”). Jest ona wymierzana przez ZUS w przypadku nieopłacania składek lub opłacania ich w zaniżonej wysokości. Jej celem jest zdyscyplinowanie płatnika składek do prawidłowego wywiązywania się z obowiązku opłacania składek. Opłata dodatkowa jest karą zindywidualizowaną, jej wysokość wynosi od 1% do 100% nieopłaconych składek. Opłata ta nie jest przez ZUS wymierzana m.in. w przypadkach, gdy zadłużenie powstało wskutek okoliczności niezależnych od płatnika.

Z kolei, w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. z 1997 r., Nr 88, po. 553) zostało uregulowane m.in. przestępstwo polegające na uporczywym lub złośliwym naruszaniu praw pracownika w zakresie szeroko rozumianego ubezpieczenia społecznego. Przy czym, naruszanie uprawnień pracowniczych może polegać m.in. na nieopłacaniu bądź nieterminowym/niepełnym opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne, niewłaściwym prowadzeniu dokumentacji, od której uzależnione są świadczenia z ubezpieczenia społecznego.

Z powyższego wynika, że w pewnych sytuacjach przepisy prawne dopuszczały podwójne sankcjonowanie czynu polegającego na niepłaceniu składek za dany okres.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Zgodnie z nowelizacją, pozostawiono co prawda przepisy ustawy, zgodnie z którymi w razie nieopłacenia składek lub opłacenia ich w zaniżonej wysokości ZUS może wymierzyć płatnikowi składek opłatę dodatkową do wysokości 100% nieopłaconych składek. Nowelizacja pozostawiła również przepis Kodeksu karnego przewidujący karanie osoby wykonującej czynności w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, która złośliwie lub uporczywie narusza prawa pracownika wynikające ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego. Taka osoba podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Aby zapobiec jednak niekonstytucyjnemu mechanizmowi podwójnego karania opisanemu powyżej, nowelizacja dodała przepis, zgodnie z którym w stosunku do płatnika składek będącego osobą fizyczną, skazanego prawomocnym wyrokiem za nieopłacenie składek lub opłacenie ich w zaniżonej wysokości dodatkowej opłaty za ten sam czyn nie wymierza się.

Jednocześnie, jeśli wszczęte zostanie postępowanie w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie dotyczące nieopłacenia składek lub opłacenia ich w zaniżonej wysokości, to  zgodnie z nowelizacją nie wszczyna się postępowania o wymierzenie dodatkowej opłaty płatnikowi będącemu osobą fizyczną za ten sam czyn. Wszczęte już postępowanie w tej sprawie zawiesza się do dnia zakończenia postępowania w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie.

Natomiast w przypadku, kiedy postępowanie w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie zakończy się prawomocnym skazaniem płatnika będącego osobą fizyczną za nieopłacenie składek lub opłacenie ich w zaniżonej wysokości: 1) wszczęte postępowanie o wymierzenie opłaty dodatkowej za ten sam czyn umarza się z urzędu; 2) decyzję o wymierzeniu dodatkowej opłaty za ten sam czyn uchyla się z urzędu, a pobraną opłatę zwraca się płatnikowi w terminie 30 dni od dnia uprawomocnienia się wyroku skazującego za przestępstwo lub wykroczenie. Jeżeli dodatkowo opłata nie zostanie zwrócona w terminie, podlega ona oprocentowaniu w wysokości równej odsetkom za zwłokę pobieranym od zaległości podatkowych, do dnia uprawomocnienia się wyroku.

Warto przy tym dodać, że do postępowań w sprawie o przestępstwo lub o wykroczenie oraz o wymierzenie dodatkowej opłaty za ten sam czyn polegający na nieopłaceniu składek lub opłaceniu ich w zaniżonej wysokości, wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie nowelizacji będą miały zastosowanie przepisy ustawy w brzmieniu nadanym nowelizacją.

Podsumowując, nowelizacja czyni zadość wyrokowi Trybunału Konstytucyjnego poprzez wyeliminowanie możliwości podwójnego ukarania jednej osoby fizycznej (płatnika) za niewywiązywanie się z obowiązku należytego opłacania składek do ZUS.

Aneta Wrona-Kłoczko

aplikant radcowski

M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zatrudnianie cudzoziemców - zmiany od 1 czerwca 2025 r. Dodatkowe przesłanki odmowy wydania zezwolenia, rejestr umów o pracę, legalność pobytu obywateli Ukrainy, cyfrowe wnioski i wyższe kary

Nowe przepisy dotyczące zasad zatrudniania cudzoziemców w Polsce zaczną obowiązywać od 1 czerwca 2025 roku. Regulacje określają warunki, na jakich możliwe będzie legalne powierzenie pracy obcokrajowcom. Sprawdzamy, czy nowe przepisy wprowadzają ułatwienia i w jaki sposób zmieniają procedurę zatrudniania cudzoziemców.

Czy zawód księgowego powinien być certyfikowany? Ministerstwo Finansów analizuje możliwe zmiany

Od 2014 roku w Polsce nie można już uzyskać certyfikatu księgowego wydanego przez Ministra Finansów. W wyniku przeprowadzonej wówczas deregulacji zawód księgowego został formalnie otwarty – obecnie nie wymaga żadnych licencji ani zezwoleń państwowych. Choć miało to na celu ułatwienie dostępu do zawodu, skutki tej zmiany do dziś budzą mieszane opinie w branży. Temat ten nie jest również obojętny dla Ministerstwa Finansów.

Kto i kiedy może ponieść odpowiedzialność karną za niezłożenie wniosku o upadłość spółki handlowej (np. sp. z o.o.)

Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki handlowej to obowiązek, który spoczywa na barkach między innymi członków zarządu i likwidatorów. Niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki pomimo powstania warunków uzasadniających upadłość spółki jest przestępstwem, które zostało uregulowane nie w Kodeksie karnym, a w Kodeksie spółek handlowych.

Komunikat ZUS: 2 czerwca 2025 r. mija ważny termin dla przedsiębiorców. Chodzi o zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypomina przedsiębiorcom, że do 2 czerwca 2025 r. należy zweryfikować i odesłać przez PUE/eZUS wniosek o zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej.

REKLAMA

ZUS odbiera zasiłki za błędy dotyczące składek sprzed 2022 roku – Rzecznik MŚP interweniuje

Do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców wpływa coraz więcej dramatycznych spraw dotyczących decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w których organ odmawia wypłaty świadczeń zasiłkowych, wskazując, że przedsiębiorcy nie podlegają ubezpieczeniu chorobowemu za okres sprzed 2022 roku.

Podatnik zapłacił zaległy podatek ale nie zatrzymało to egzekucji. Urząd skarbowy wykorzystał pomyłkę w przelewie. Winą obarczył podatnika i automatyzację systemu

Absurdów podatkowych nie brakuje. Dla przykładu można podać historię przedsiębiorcy, który nie uregulował w terminie podatku, za co otrzymał upomnienie z urzędu skarbowego. Dokonując wpłaty, popełnił niezamierzony błąd, który spowodował kolejne konsekwencje. W efekcie na jego koncie jednocześnie wystąpiła niedopłata i nadpłata podatku. Ministerstwo Finansów, komentując ww. sprawę, wskazuje obowiązujące przepisy, zaś eksperci przekonują, że urzędnicy mogli zachować się inaczej. Resort zaznacza, że proces obsługi wpłat podatników jest zautomatyzowany, a w opisywanej sytuacji nie można mówić o błędzie systemowym. Wśród znawców tematu nie brakuje opinii, że zbyt sztywne przepisy i procedury podatkowe mogą właściwie stanowić pułapkę dla przedsiębiorców.

PKWiU 2025 - nowa klasyfikacja statystyczna wyrobów i usług jeszcze w 2025 roku

W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano niedawno Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Nowa PKWiU 2025 zastąpi obecnie obowiązującą PKWiU 2015. Od kiedy?

Bezpłatny webinar: Rozliczanie branży budowlanej i deweloperskiej. Jak uniknąć najczęstszych błędów?

Branża budowlana i deweloperska to sektory, w których każdy szczegół w rozliczeniach finansowych ma znaczenie, a konsekwencje popełnianych błędów mogą być daleko idące. Zarówno w księgach rachunkowych, jak i w rozliczeniach podatkowych precyzyjna klasyfikacja realizowanych prac jest kluczowa.

REKLAMA

Usługi dietetyczne są zwolnione z VAT. Ale nie te dla osób zdrowych. Dlaczego?

Usługi dietetyczne, które nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego (związanego z celem medycznym), w szeregu przypadków nie mogą również korzystać ze zwolnienia podmiotowego (limit obrotów do 200 000 zł rocznie). Oznacza to, że dietetycy świadczący usługi doradztwa w zakresie dietetyki (konsultacji indywidualnych) opodatkowane VAT muszą zarejestrować się jako czynni podatnicy VAT, niezależnie od wysokości swoich obrotów i doliczać do ceny swoich usług netto podatek VAT w stawce 23%. Problem w tym, że wiele usług dietetyków ma charakter złożony (szkolenia z zakresu diet, podawanie w internecie pakietów diet dla osób zaliczanych do określonych kategorii wiekowych itp). Dlaczego usługi dietetyków świadczone na rzecz osób zdrowych nie korzystają ze zwolnienia z VAT wyjaśnił WSA w Gliwicach w wyroku z 29 stycznia 2025 r.

Niższe grzywny za niektóre przestępstwa skarbowe od 2026 roku. Nowelizacja Kks i Ordynacji podatkowej przyjęta przez rząd

W dniu 27 maja 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy (kks) oraz ustawy - Ordynacja podatkowa, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu uproszczenie administracyjnych obowiązków podatkowych oraz złagodzenie kar za przestępstwa skarbowe, które nie powodują bezpośrednich strat w podatkach.

REKLAMA