Kontrakty menedżerskie a ZUS

Wydawać by się mogło, że zarówno pod kątem rozliczeń podatkowych jako i zusowskich sytuacja jest prosta i klarowna. Skoro zarządzający jest przedsiębiorcą to swoje podatki powinien rozliczać sam, stosując np. podatek liniowy 19% i tak samo osobiście powinien płacić składki emerytalne i rentowe oraz składkę zdrowotną.

Nic jednak bardziej mylnego.

Zamieszanie wynika głównie z podatkowego ujęcia kontraktów menedżerskich. Otóż zgodnie z treścią art. 13 pkt. 9) ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednol. Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm. – zwanej dalej u.p.d.f.) „przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej (…)” – są podatkowo zaliczane do przychodów z tzw. działalności wykonywanej osobiście. Samo zatem założenie firmy i podpisanie kontraktu w ramach działalności nie uchroni zatem zarządzającego od potraktowania przychodów z tego tytułu, praktycznie tak jakby były to przychody ze stosunku pracy, tj. przy zastosowaniu skali podatkowej (18%, 32%) oraz z niskimi „pracowniczymi” kosztami uzyskania przychodów. Wynika to m.in. z regulacji art. 122 ust. 9 pkt. 5) oraz art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ułatwienia dla płatników składek od 1 stycznia 2015 r.

Taka kwalifikacja podatkowa kontraktów menedżerskich powodowała i powoduje zresztą także i obecnie perturbacje w zakresie składek ZUS. Generalnie Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 137, poz. 887 ze zm.) nie wskazuje bezpośrednio kontraktów menedżerskich jako podstawy składkowania. ZUS natomiast uznaje co do zasady tego typu umowy za umowy nienazwane zbliżone do umów zlecenia i tym samym przyjmuje, że zarządzający powinien być oskładkowany tak jak zleceniobiorca. A zatem to spółka wypłacająca ww. wynagrodzenie powinna odprowadzić za zarządzającego wszelkie składki zusowskie. Przeciwne stanowisko przez dłuższy czas prezentowały z kolei sądy np. w  wyroku z dnia 9.12.2008 r. sygn. akt I UK 138/08 SN stwierdził, że: „umowa o zarządzanie przedsiębiorstwem (spółką) lub kontrakt menedżerski ujęte w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych jako źródła przychodu z działalności wykonywanej osobiście nie stanowią samodzielnej podstawy podlegania ubezpieczeniom społecznym z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy systemowej, jeżeli są realizowane w ramach prowadzonej przez przedsiębiorcę (podatnika) pozarolniczej działalności gospodarczej." Analogicznie WSA w Warszawie w wyroku z dnia 29.07.2009 r. sygm. VI SA/Wa 612/09.

Ostatnio jednak w temacie tym – ponownie - aczkolwiek w tonie zupełnie przeciwnym wypowiedział się SN w wyroku z dnia 12 listopada 2014 r. sygn. akt I UK 126/14. Z uzasadnienia wspomnianego orzeczenia wynika, że zdaniem Sądu: „Każda czynność zarządu jest wykonywana w imieniu zarządzanej spółki, więc występujący w roli przedsiębiorcy- menedżera członek zarządu jako piastun osoby prawnej może działać tylko jako jej organ (spółka sama), w więc w jej imieniu i na jej rachunek. Wynika z tego wniosek, że członek zarządu spółki kapitałowej związany z nią kontraktem menedżerskim nie jest samodzielnym przedsiębiorcą bezpośrednio uprawnionym lub zobowiązanym działaniami we własnym imieniu. (…) W rezultacie, choćby kontrakt menedżerski został zawarty w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez członka zarządu spółki kapitałowej, zarządzanie spółką na podstawie takiego kontraktu nie jest prowadzeniem działalności gospodarczej, stanowiącym tytuł podlegania ubezpieczeniu społecznemu przewidziany w art. 6 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a zarejestrowanie działalności gospodarczej przez członka zarządu powiązanego ze spółką prawa handlowego kontraktem menedżerskim nie ma wpływu na istniejący obowiązek spółki, jako płatnika, w zakresie zgłoszenia menedżera do ubezpieczenia na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz obliczania, rozliczania i przekazywania co miesiąc do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe za tych ubezpieczonych (art. 17 ust. 1 ustawy)”. Sąd Najwyższy tym samym przesądził, że zarządzający – przedsiębiorca – powinien podlegać oskładkowaniu nie na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców, lecz dla zleceniobiorców. Wyjaśnienia wymaga przy tym, że w stanie faktycznym który rozpoznawał Sąd, działalność gospodarcza zarządzającego ograniczała się li tylko do realizacji kontraktu menedżerskiego. Inne usługi nie były świadczone.

Składki ZUS 2015 - działalność gospodarcza

Jak się należy spodziewać ostatnie stanowisko SN będzie licznie powoływane i stosowane przez Oddziały ZUS jako zdecydowanie dla ZUS korzystne. Widać to już zresztą po interpretacjach wydawanych przez ZUS po ukazaniu się ww. wyroku. I tak np. w dniu 16 grudnia 2014 r. ZUS Oddział w Lublinie – odpowiadając na zapytanie spółki – wydał decyzję (sygn. WPI/2000000/43/1465/2014), w której potwierdził, że jeśli zarządzający w ramach prowadzonej przez siebie pozarolniczej działalności gospodarczej będzie uzyskiwał wyłącznie przychody z kontraktu menedżerskiego (podatkowo: przychody z działalności wykonywanej osobiście) – wówczas to podlegać będzie oskładkowaniu na podstawie art. 6 ust. 1 pkt. 4) Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – tj. z tytułu umów o dzieło, umów zlecenia lub innych umów o świadczenie usług, a nie z tytułu prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej.

Autopromocja

Jak optymalizować koszty zatrudnienia

Sprawdź

Autor: Małgorzata Gach, radca prawny i doradca podatkowy, partner Kancelarii GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER – adwokaci i radcowie prawni sp.p.

(www.ghmw.pl)

Podyskutuj o tym na naszym FORUM