Zwolnienie od pracy ze względu na dziecko

Magdalena Grodzka

Pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku zwolnienie od pracy na dwa dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Od razu należy wyjaśnić, że cytowany przepis art. 188 k.p. ma zastosowanie zarówno wobec pracownic, jak i pracowników, ale dla ułatwienia w artykule używane będzie kodeksowe pojęcie „pracownik”.

Wynagrodzenie przysługuje pracownikowi w razie zwolnienia od pracy z podanego wyżej powodu. Jednak w przypadku nieobecności w pracy z powodu konieczności sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, pracownikowi zamiast wynagrodzenia przysługuje prawo do zasiłku, zgodnie z art. 189 k.p.

Jeżeli oboje rodzice lub opiekunowie przynajmniej jednego dziecka w wieku do 14 lat są zatrudnieni, z uprawnienia do dwóch dni zwolnienia od pracy w ciągu roku może korzystać jedno z nich. Stanowi o tym art. 189¹ k.p. Pomimo że przytoczone regulacje preferują korzystanie ze zwolnienia przez jedną z osób uprawnionych, nie wykluczają jednak w wyraźny sposób możliwości „podzielenia się” nim przez obie uprawnione osoby (każda po jednym dniu) w danym roku kalendarzowym albo w dowolnym okresie obejmującym lata kalendarzowe, aż do osiągnięcia przez dziecko wieku wyłączającego prawo do tego zwolnienia. Uprawnione osoby powinny zadecydować, które z nich skorzystają z uprawnienia i wezmą zwolnienie od pracy. Następnym krokiem powinno być złożenie pracodawcy oświadczenia o zamiarze lub braku zamiaru korzystania ze zwolnienia na dziecko w wieku do 14 lat. W związku z powyższym, składając wniosek o zwolnienie od pracy, pracownik powinien także złożyć oświadczenie, że drugi rodzic (opiekun) nie będzie korzystał z tego uprawnienia. Pracodawca powinien przechowywać takie oświadczenie w aktach osobowych pracownika, w części B obejmującej dokumenty dotyczące nawiązania stosunku pracy oraz przebiegu zatrudnienia pracownika, tak jak nakazuje to § 6 ust. 2 pkt 2 lit. c rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz.U. Nr 62, poz. 286 z późn.zm.).

Stosownie do wniosku pracownika zwolnienie może być udzielone jednorazowo w wymiarze dwóch dni albo dwa razy po jednym dniu. Termin zwolnienia powinien być uzgodniony z pracodawcą. Przepisy nie zawierają jakichkolwiek ograniczeń, jeżeli chodzi o termin wykorzystania tego zwolnienia. Tak więc zwolnienie od pracy na dwa dni może być wykorzystane przez pracownika w dowolnym terminie.