Jak rozliczać wynagrodzenia z tytułu umów o dzieło

RADA

W przypadku zarówno pracowników, jak i osób zatrudnionych z zewnątrz wynagrodzenia z tytułu umów o dzieło są ewidencjonowane jako koszty wynagrodzeń w korespondencji z kontem „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń”. Przychody z tytułu umowy o pracę można łączyć z przychodami z umowy o dzieło tylko w celu obliczenia składek na ubezpieczenia społeczne. Wysokość podatku i ubezpieczenia zdrowotnego należy ustalać odrębnie dla każdej z umów.

UZASADNIENIE

Umowa o dzieło jest umową cywilnoprawną uregulowaną w przepisach Kodeksu cywilnego. W wyniku tak zawartej umowy przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający zobowiązuje się ze swej strony do zapłaty wynagrodzenia. Koszty wynagrodzeń ewidencjonowane są na zasadach ogólnych. W zależności jednak od tego, z kim taka umowa jest zawarta, różne będą skutki dla celów ZUS.

Zawarcie umowy o dzieło z własnym pracownikiem powoduje obowiązek naliczenia składek zarówno na ubezpieczenia społeczne, jak i na ubezpieczenie zdrowotne. W celu obliczenia składek na ubezpieczenia społeczne przychody uzyskane przez pracownika w danym miesiącu z obydwu źródeł można zsumować. Składkę na ubezpieczenie zdrowotne należy ustalić dla każdego z przychodów odrębnie. Wynika to z tego, że umowa o dzieło i umowa o pracę są odrębnymi źródłami przychodów. W związku z tym zaliczkę na podatek dochodowy trzeba obliczyć oddzielnie dla każdej z umów. Ponieważ składka na ubezpieczenie zdrowotne może być finansowana jedynie z zaliczki obliczonej od danego rodzaju przychodu, ją również należy ustalać odrębnie.

Umowa o dzieło wykonywana przez pracownika w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej nie jest tytułem do ubezpieczeń. Oznacza to, że przychód uzyskany z tej umowy nie podlega oskładkowaniu. Składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne należy naliczać w tym przypadku tylko od przychodu uzyskanego przez pracownika z tytułu umowy o pracę. Zawarcie umowy o dzieło z osobą niebędącą pracownikiem nie rodzi obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym. Tak wynika z przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Ponadto osoby uzyskujące przychody z tytułu umowy o dzieło nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego. Pracodawca nie ma także obowiązku opłacania za nie składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. W takim przypadku należy odprowadzić jedynie zaliczkę na podatek dochodowy.

Przykład 1

Spółka zawarła z własnym pracownikiem umowę o dzieło. Wynagrodzenie za wykonanie dzieła wynosi 1000 zł, wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę - 3000 zł. Składka na ubezpieczenie wypadkowe wynosi 1,8%. Koszty uzyskania przychodów w umowie o dzieło ustalono w wysokości 20%.

Tabela 1. Obliczenie składek na ubezpieczenia społeczne

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Pracodawca obliczył zaliczkę na podatek dochodowy oraz ubezpieczenie zdrowotne odrębnie dla każdej z umów.

Tabela 2. Obliczenie zaliczki na podatek dochodowy oraz ubezpieczenie zdrowotne z tytułu umowy o pracę

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Tabela 3. Obliczenie zaliczki na podatek dochodowy oraz ubezpieczenie zdrowotne z tytułu umowy o dzieło

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Ewidencja księgowa

1. Łączne wynagrodzenie pracownika w danym miesiącu - 4000 zł:

Wn „Wynagrodzenia” 4 000,00

Ma „Rozrachunki z pracownikami” 4 000,00

2. Ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracownika:

Wn „Rozrachunki z pracownikami” 548,40

Ma „Rozrachunki z ZUS” 548,40

3. Składka na ubezpieczenie zdrowotne:

Wn „Rozrachunki z pracownikami” 310,64

Ma „Rozrachunki z ZUS” 310,64

4. Zaliczka na podatek dochodowy do przekazania na rachunek US:

Wn „Rozrachunki z pracownikami” 285,00

Ma „Rozrachunki z US” 285,00

5. Składki ZUS finansowane przez pracodawcę:

Wn „Świadczenia na rzecz pracowników” 744,40

Ma „Rozrachunki z ZUS” 744,40

6. Wypłata wynagrodzenia:

Wn „Rozrachunki z pracownikami” 2 855,96

Ma „Rachunek bankowy” 2 855,96

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przykład 2

Spółka zawarła umowę o dzieło z osobą niebędącą jej pracownikiem.

Tabela 4. Wyliczenie wynagrodzenia z tytułu umowy o dzieło

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Ewidencja księgowa

1. Koszty wynagrodzeń z tytułu umowy o dzieło:

Wn „Wynagrodzenia” 2 000

Ma „Pozostałe rozrachunki z tytułu wynagrodzeń” 2 000

2. Zaliczka na podatek dochodowy:

Wn „Pozostałe rozrachunki z tytułu wynagrodzeń” 304

Ma „Rozrachunki z US” 304

3. Wypłata wynagrodzenia:

Wn „Pozostałe rozrachunki z tytułu wynagrodzeń” 1 696

Ma „Rachunek bankowy” 1 696

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Jakie przepisy regulują zasady obliczania zaliczek na podatek dochodowy

Zasady obliczania zaliczki na podatek dochodowy od przychodów z tytułu umowy o pracę określa art. 32 updof. Zaliczkę na podatek dochodowy należy obliczać od dochodu, z uwzględnieniem właściwej stawki, a następnie obniżyć ją o:

• kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale obowiązującej skali podatkowej, jeżeli pracownik przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia w roku podatkowym złożył zakładowi pracy oświadczenie według ustalonego wzoru PIT-2, oraz

• składkę na ubezpieczenie zdrowotne pobraną w danym miesiącu przez płatnika.

Zasady obliczania zaliczki na podatek dochodowy od przychodów uzyskanych z działalności wykonywanej osobiście określa art. 41 updof. Zgodnie z nim od umowy o dzieło należy pobrać zaliczkę na podatek dochodowy w wysokości 19% dochodu wcześniej pomniejszonego o:

• miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości 20% lub 50% uzyskanego przychodu; koszty te należy obliczać od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia społeczne;

• składki potrącone przez płatnika w danym miesiącu na ubezpieczenia społeczne.

Tak obliczoną zaliczkę trzeba pomniejszyć o pobraną w danym miesiącu składkę na ubezpieczenie zdrowotne.

• art. 6, art. 8 ust. 2a, art. 9 ust. 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 67, poz. 411

• art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a), art. 82 ust. 2 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - Dz.U. Nr 210, poz. 2135; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 70, poz. 416

• art. 22 ust. 9, art. 23 ust. 1 pkt 55, art. 41 ust. 1 i 1a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 225, poz. 1673

• art. 16 ust. 1 pkt 57 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1238

Wioletta Chaczykowska

księgowa z licencją MF