Uproszczone przepisy o wstępnych badaniach lekarskich od 1 kwietnia 2015 r.

Art. 229 Kodeksu pracy został zmieniony przez ustawę z dnia 7 listopada 2014 r. o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej (Dz.U. 2014 poz. 1662). Zmiana przepisów dotyczących wstępnych badań lekarskich ma zmniejszyć koszty ponoszone z tego tytułu przez pracodawców i ułatwiać zatrudnianie nowych pracowników. Jeżeli pracownik, w ciągu 30 dni od ustania zatrudnienia, zostaje przyjęty do pracy na stanowisku o analogicznych warunkach, pracodawca nie musi już wysyłać go na badania lekarskie. Wystarczającym potwierdzeniem zdolności do pracy na danym stanowisku będzie okazanie aktualnego orzeczenia lekarskiego lub skierowania na badania, wydanego u poprzedniego pracodawcy. Nowy pracodawca powinien porównać warunki pracy opisane  w skierowaniu na badania lekarskie u poprzedniego pracodawcy z warunkami pracy w nowym miejscu pracy. Jeżeli porównanie to wykaże, że na stanowiskach występowały takie same czynniki środowiska pracy i poziom tych czynników  w poprzednim środowisku pracy był co najmniej taki jak  w u nowego pracodawca, nie będzie potrzeby kierowania na badania.

Powierzenie pracownikowi innej pracy bez wypowiedzenia zmieniającego

Do tej pory pracownik nie musiał przechodzić powtórnych badań jedynie, jeżeli był ponownie zatrudniany  w ciągu 30 dni od ustania stosunku pracy, przez tego samego pracodawcę. Po nowelizacji art. 229 k.p. nowy pracodawca będzie mógł opierać się na orzeczeniu lekarskim wydanym na czas pracy  w innej firmie. To udogodnienie nie może być stosowane do osób przyjmowanych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych. Do prac szczególnie niebezpiecznych zaliczamy prace stwarzające duże zagrożenia wypadkami przy pracy lub chorobami zawodowymi, takie jak: prace na wysokości, prace  w warunkach narażenia na działanie substancji chemicznych (w tym o działaniu rakotwórczym lub mutagennym), prace  w warunkach narażenia na działanie szkodliwych czynników biologicznych, roboty budowlane, rozbiórkowe, remontowe i montażowe prowadzone bez wstrzymania ruchu zakładu pracy lub jego części, prace  w zbiornikach, kanałach, wnętrzach urządzeń technicznych i innych niebezpiecznych przestrzeniach zamkniętych.

Nowe przepisy będą miały zastosowanie jedynie do orzeczeń lekarskich wydanych od dnia wejścia  w życie ustawy. Nie będzie więc można, nie kierować na badania pracownika, który  w nowym miejscu pracy okaże orzeczenie lekarskie wydane przed 1 kwietnia 2015 r. Do skierowań na wstępne badania lekarskie i do badań rozpoczętych przed tą datą również będą miały zastosowanie przepisy dotychczasowe.

Polecamy: Monitor prawa pracy i ubezpieczeń

Autopromocja

Jak optymalizować koszty zatrudnienia

Sprawdź

Nowe brzmienie przepisów, zwłaszcza ze względu na szeroki margines decyzyjności pozostawiony pracodawcom, budzi wątpliwości. Nowelizacja stała się przedmiotem interpelacji poselskiej posłów Jana Warzechy i Bogdana Rzońcy do ministra pracy i polityki społecznej. Posłowie w swoim piśmie zwracają uwagę, że takie regulacje prawne mogą powodować pewne nadużycia. Najwięcej wątpliwości budzi, fakt, że to pracodawca będzie oceniał, czy warunki pracy na stanowisku, na które przyjmuje nowego pracownika, są analogiczne do tych,  w których ten pracownik pracował poprzednio. Wobec tego pracodawca będzie mógł uznać stanowiska za podobne, tylko po to by uniknąć kosztów związanych z badaniami lekarskim. Poza tym niejasne jest na jakiej podstawie pracodawca ma dokonać takiego stwierdzenia – czy wystarczy, że kandydat do pracy opowie, jakie zadania wykonywał, czy pracodawca ma się opierać jedynie o stwierdzenia dotyczące warunków pracy (często bardzo ogólnikowe) zamieszczone  w orzeczeniu lekarskim? Nie zawsze przecież, jest w stanie okazać skierowanie na badanie od poprzedniego pracodawcy, w którym opisano w jakich warunkach pracował.

Posłowie zwracają również uwagę, na fakt, że do tej pory lekarze medycyny pracy sprawowali opiekę nad konkretnymi zakładami pracy, na podstawie umowy z pracodawcą. Tym samym mieli szansę zapoznać się z warunkami pracy  w tym konkretnym zakładzie pracy. Tymczasem uznawanie orzeczeń wydanych na potrzeby pracy u poprzednich pracodawców może niedostatecznie uwzględniać warunki środowiska pracy u nowego pracodawcy. Według posłów, rezygnacja z części wstępnych badań lekarskich będzie skutkować wzrostem skali chorób zawodowych wywołanych sposobem wykonywania pracy. Akceptacja orzeczeń wydanych dla poprzedniego pracodawcy spowoduje, że  w kolejnych badaniach okresowych lekarz medycyny pracy nie będzie miał punktu odniesienia i możliwości oceny dynamiki ewentualnych zmian chorobowych.

Czym jest okres rozliczeniowy w prawie pracy?

W interpelacji wskazano również, że nowa regulacja będzie powodować problemy formalne. Obecnie obowiązujące przepisy nie przewidują możliwości wydawania pracownikowi z jego akt osobowych oryginału lub nawet odpisu orzeczeń lekarskich. Pracodawca nie ma też obowiązku przechowywać skierowania na badanie. Takie regulacje znajdują się  w rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r.  w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych  w Kodeksie pracy - do tej pory nie przedstawiono nowelizacji tego rozporządzenia dostosowanej do nowego brzmienia art. 229 k.p.

W odpowiedzi na interpelację, wiceminister Radosław Mleczko poinformował, że projekt rozporządzenia został już skierowany do uzgodnień, konsultacji publicznych i opiniowania i że rozporządzenie wejdzie  w życie wraz z ustawą nowelizującą tj. 1 kwietnia 2015 r.  W odpowiedzi na pytanie dotyczące wytycznych pomagających ocenić, czy warunki pracy są podobne, wiceminister oświadczył, że Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej nie planuje opracowania dodatkowych wytycznych,  w oparciu o które pracodawcy mogliby stwierdzać istnienie porównywalnych warunków pracy. Wiceminister Mleczko zaznaczył jednak, że  w projekcie rozporządzenia znajdują się szczegółowe zapisy dotyczące zakresu informacji objętych skierowaniem na badania lekarskie oraz informacji zawartych  w orzeczeniu lekarskim, a także wzory tych dokumentów. Standaryzacja skierowań i orzeczeń, pozwoli pracodawcom na porównanie czy stanowiska pracy są podobne. Jeżeli pracodawca ciągle będzie miał wątpliwości, co do podobieństwa warunków pracy, jego obowiązkiem będzie wysłanie pracownika na wstępne badania lekarskie.

Podyskutuj o tym na naszym FORUM