Co grozi pracownikowi za pracę podczas zwolnienia lekarskiego

Kontrola chorego

Jeśli pracodawca odprowadza składki ZUS-owskie za min. 20 ubezpieczonych, ma prawo skontrolować osobę przebywającą na tzw. L4, czyli sprawdzić, czy w okresie stwierdzonej niezdolności do pracy pracownik nie wykonuje pracy zarobkowej lub nie wykorzystuje zwolnienia w sposób niezgodny z jego celem (§ 5 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie szczegółowych zasad i  trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od prac oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich).

Autopromocja

Polecamy: Kodeks pracy 2016 z komentarzem (książka)

W mniejszych firmach kontrole może przeprowadzić ZUS. Lekarz orzecznik ZUS może narzucić choremu wykonanie badań czy przejrzeć dotychczasową dokumentacje medyczną (art. 59 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa). W praktyce ZUS sprawdza zwolnienia trwające ponad miesiąc.

To pracodawca jako płatnik składek ZUS-owskich wypłaca zasiłek chorobowy, jeśli zgłasza do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych. W przypadku przedsiębiorców, którzy do „chorobowego” zgłaszają mniej osób, zasiłek na czas choroby ich chorym pracownikom wypłaca ZUS.

Autopromocja

Praca zdalna. Obowiązki i uprawnienia pracowników i pracodawców

Książka z plakatem w prezencie

Sprawdź

Za pracę zarobkową można uznać nie tylko fizyczne zarabianie pieniędzy, ale także i zawieraniu umów, podpisywanie dokumentów czy nieodpłatną pracę np. dla rodziny. Warto zaznaczyć, że popularne w treści zwolnień lekarskich sformułowanie „pracownik może chodzić” nie oznacza, że może on na zwolnieniu np. zrobić remont domu czy wyjechać na urlop. Zgodnie z orzecznictwem odnosi się ono do poruszania się po domu, wyjścia do apteki po lekarstwa czy do przychodni na zabiegi rehabilitacji.

Monitor prawa pracy i ubezpieczeń

Konsekwencje dla pracownika

Na gruncie przepisów zasiłkowych, ustawodawca wskazuje jasno – jeśli pracownik w okresie orzeczonej niezdolności do pracy wykonuje pracę zarobkową lub wykorzystuje zwolnienie w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia, traci prawo do zasiłku chorobowego i to za cały okres tego zwolnienia (art. 17 ust. 1 ww. ustawy).

Autopromocja

Jak optymalizować koszty zatrudnienia

Sprawdź

Zatem jeśli chory pobrał już zasiłek, na skutek podjęcia pracy podczas choroby nie tylko utraci prawo do dalszego pobierania, ale będzie musiał zwrócić już pobraną kwotę, a dodatkowo zapłacić odsetki od nienależnie pobranego świadczenia chorobowego. Z kolei z punktu widzenia stosunku służbowego, pracodawca może zwolnić pracownika, jeśli ten na zwolnieniu w sposób istotny naruszał zalecenia lekarza lub pracował w innym miejscu.

Autopromocja

Poradnik pracodawcy 2024
Uprawnienia rodziców w pracy

Sprawdź

Wcześniejszy powrót do pracy

Jeśli nastąpiła poprawa zdrowia pracownika może on wrócić wcześniej do pracy niż wynika to ze zwolnienia, ale najlepiej, żeby udał się w tym celu na wizytę do lekarza medycyny pracy lub lekarza orzecznika ZUS. Ten pierwszy ma prawo wydać zaświadczenie o braku przeciwskazań do wykonywania pracy.

Ten drugi może „skrócić” zaświadczenie o niezdolności do pracy. Jeżeli po analizie dokumentacji medycznej i po przeprowadzeniu badania ubezpieczonego lekarz orzecznik ZUS określi wcześniejszą datę ustania niezdolności do pracy niż orzeczona w zaświadczeniu lekarskim, za okres od tej daty zaświadczenie lekarskie traci ważność (art. 59 ust. 7 ww. ustawy). Prawa do skrócenia zwolnienia nie ma natomiast lekarz rodzinny, który je wydał.

Katarzyna Miazek, Tax Care