REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Podatkowe skutki umów barterowych

Sławomir Liżewski
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Rozliczanie transakcji między kontrahentami nie zawsze musi odbywać się w formie gotówkowej. Czasami przedsiębiorcy dokonują wymiany bez użycia pieniędzy. Jak rozliczyć barter?

 

Barter, inaczej wymiana lub transakcja barterowa, jest techniką handlową, która cechuje przede wszystkim gospodarkę wymienną. Polega on na wymianie towaru na towar bez udziału pieniądza.

Barter jest umową zbliżoną do umowy zamiany, w przypadku której każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy (art. 603 kodeksu cywilnego). W tym przypadku stosuje się przepisy o sprzedaży, przy czym każda ze stron jest równocześnie sprzedawcą i nabywcą.

Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 26 sierpnia 2004 r. (sygn. akt I CK 210/2004), „barter jest umową wykazującą cechy zbliżone do umowy zamiany, jest konsensualna, odpłatna i wzajemna oraz rodzi skutki zobowiązujące obie strony do przeniesienia własności rzeczy”.

Podstawowe cechy umowy barterowej:

- wzajemna wymiana towarów lub usług między stronami, z których każda jest traktowana jednocześnie jako wierzyciel i zarazem dłużnik,

- wzajemna sprzedaż z równoczesnym potrąceniem należności,

- brak udziału pieniądza - strony nie dokonują dopłat, ma miejsce wymiana bezgotówkowa,

- przedmiotem barteru może być wymiana towaru na towar, towaru na usługę, usługi na towar lub usługi na usługę,

- wartość składników majątku będących przedmiotem barteru powinna być równa,

pomimo braku rozliczeń gotówkowych barter jest umową odpłatną.

Jakie są więc zalety umowy barterowej dla organizacji? Przede wszystkim barter umożliwia zwiększenie zbytu i lepsze, pełniejsze wykorzystanie posiadanych przez organizację mocy produkcyjnych, a częściej usługowych. Ponadto, co też istotne, organizacja może w tym przypadku zaoszczędzić na promocji i reklamie swoich produktów lub usług. Zatem barter jest korzystny w przypadku:

- nadwyżek magazynowych towarów,

- niewykorzystanych możliwości w zakresie usług, tzn. przede wszystkim przy trudnościach ze znalezieniem nabywców.

Ponadto barter może się okazać jedną z form finansowania działalności organizacji.

Barter a podatek dochodowy

Za przychód w przypadku barteru uważa się wartość należnych świadczeń wzajemnych wykonanych w ramach tej działalności, obliczoną na podstawie przeciętnych cen stosowanych w dacie osiągnięcia przychodu w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich stanu i stopnia zużycia.

Przedmiotem do opodatkowania jest uzyskany przez podatnika dochód, czyli różnica między ustalonym przychodem a kosztami nabycia towarów, pomniejszona o koszty sprzedaży.

Naczelnik Urzędu Skarbowego w Sopocie w postanowieniu z 20 czerwca 2006 r. (sygn. PDOP/423-7/06) stwierdził, że „umowa barterowa jest umową wzajemną, a do istoty wzajemności należy, że między świadczeniami stron zachodzi stosunek ekwiwalentności, tj. równowartości. Należy podkreślić, iż przy tych transakcjach opodatkowaniu nie podlega różnica wartości świadczeń wzajemnych wynikająca z umowy zawartej między kontrahentami, ale dochód uzyskany w cenie towarów lub usług (wymieniane produkty powinny mieć równą wartość)”.

Ponadto, zdaniem wspomnianego urzędu skarbowego, z uwagi na fakt, że do umów barterowych stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży, wartość przychodów uzyskanych w ramach sprzedaży na podstawie umów barterowych może być pomniejszana o rabat. Wynika to zresztą z przepisów podatkowych, w myśl których za przychody związane z działalnością gospodarczą, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Za datę powstania przychodu uważa się tu dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:

- wystawienia faktury albo

- uregulowania należności.

Przykłady

1. Jednostka prowadzi m.in. działalność wydawniczą, tj. wydaje czasopismo. W ramach zawartych umów barterowych świadczy usługi polegające na udostępnianiu powierzchni reklamowej w wydawanym czasopiśmie w zamian za usługi reklamowe. Umowy przewidują też udzielanie wzajemnych rabatów. W tym przypadku przychodem jednostki będzie wartość pomniejszona o rabat, ponieważ w razie „normalnej” sprzedaży rabat miałby zastosowanie.

2. Załóżmy, że organizacja X w ramach barteru dokonuje wymiany swoich usług na towary spółki Y. Wartość umowy określono na 6000 zł.

Organizacja świadczy usługę na rzecz spółki o wartości 6000 zł (koszty uzyskania przychodów związane z tą usługą wyniosły 4500 zł). W zamian spółka przekazuje towary na rzecz organizacji o wartości 6000 zł, które zostały nabyte za 5000 zł.

W tym przypadku dochód wyniesie:

- organizacja X 1500 zł (6000 - 4500),

- spółka Y 1000 zł (6000 - 5000).

Barter a VAT

Opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Z charakteru umowy barterowej wynika więc, że czynności wykonywane przez strony transakcji barterowej można uznać za odpłatną dostawę towarów oraz odpłatne świadczenie usług podlegające VAT.

Odpłatność w rozumieniu ustawy o VAT nie musi mieć jedynie formy pieniężnej. Może to być również świadczenie o charakterze rzeczowym. Z odpłatnością mamy do czynienia również w przypadku kompensaty, czyli potrącenia należności i zobowiązań.

Ponadto należy pamiętać, że opodatkowaniu VAT:

- podlegają czynności dokonywane przez stronę transakcji barterowej będącej podatnikiem VAT (np. zakup samochodu od osoby fizycznej niebędącej podatnikiem VAT przez organizację będącą podatnikiem VAT wywoła skutki w VAT po stronie tej organizacji),

- nie podlegają czynności dokonywane w przypadku, gdy nabywca usługi przekazuje świadczącemu usługę towary, które mają być wykorzystane przy wykonaniu tej usługi; w takiej sytuacji przekazanie towarów nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie ze strony usługodawcy.

Podstawa opodatkowania przy barterze

Podstawą opodatkowania dla celów VAT jest obrót, czyli kwota należna ze sprzedaży pomniejszona o kwotę podatku należnego. Przy czym kwota należna obejmuje całość świadczenia od nabywcy (art. 29 ust. 1 ustawy o VAT). W przypadku barteru zastosowanie znajdzie art. 29 ust. 3 ustawy o VAT, zgodnie z którym, jeżeli należność jest określona w naturze, podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa towarów lub usług pomniejszona o kwotę podatku.

Warto podkreślić, że od 1 stycznia 2008 r. obowiązuje nowa definicja wartości rynkowej.

Wartość rynkowa to całkowita kwota, jaką, w celu uzyskania w danym momencie danych towarów lub usług, nabywca lub usługobiorca na takim samym etapie sprzedaży jak ten, na którym dokonywana jest dostawa towarów lub świadczenie usług, musiałby, w warunkach uczciwej konkurencji, zapłacić niezależnemu dostawcy lub usługodawcy na terytorium kraju. Jeśli jednak nie można ustalić porównywalnej dostawy towarów lub świadczenia usług, przez wartość rynkową rozumie się:

- w odniesieniu do towarów - kwotę nie mniejszą niż cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a w przypadku braku ceny nabycia - koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy,

- w odniesieniu do usług - kwotę nie mniejszą niż całkowity koszt poniesiony przez podatnika na wykonanie tych usług.

Treść przytoczonej definicji została sformułowana w oparciu o przepisy art. 72 dyrektywy z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L Nr 347).

A zatem przy ustalaniu podstawy opodatkowania należy brać pod uwagę kwotę, jaką w celu uzyskania danych towarów lub usług trzeba by zapłacić niezależnemu dostawcy lub usługodawcy na terytorium kraju.

Ustalając podstawę opodatkowania przy transakcjach barterowych, należy mieć na uwadze, że organy podatkowe będą badały prawidłowość ustalenia obrotu pod kątem wspomnianej definicji. Może się więc zdarzyć, że urząd będzie niekiedy próbował zakwestionować przyjętą wartość świadczenia i ustalić ją na poziomie wartości nabycia towaru lub całkowitego kosztu poniesionego przez stronę umowy na wykonanie tych usług. Tak będzie np. w przypadku, gdy przedmiotem barteru będzie zamortyzowany środek trwały, którego wartość trudno ustalić. W takiej bowiem sytuacji przytoczone przepisy przewidują ustalenie wartości rynkowej na poziomie ceny nabycia lub kosztu wytworzenia.

Dokumentowanie barteru

Dokumentowanie świadczeń wykonywanych w ramach transakcji barterowych odbywa się na takich samych zasadach jak w przypadku normalnych transakcji. Jednak w odniesieniu do barteru mamy do czynienia ze specyficzną sytuacją. W związku z tym, że każda ze stron umowy jest jednocześnie sprzedawcą i nabywcą, należy wystawić dwie faktury VAT. Nie będzie to miało miejsca w przypadku, gdy podatnikiem VAT czynnym będzie tylko jedna strona transakcji barterowej, wówczas tylko ta strona wystawia fakturę VAT.

W wystawianych fakturach wykazujemy stawkę VAT właściwą dla towarów i usług będących przedmiotem barteru.

Kopie faktur należy zarejestrować w rejestrze sprzedaży, natomiast oryginały faktur wpisujemy do rejestru zakupu.

 

Sławomir Liżewski


Podstawa prawna:

- ustawa z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 z późn.zm),

- ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 65, poz. 654 z późn.zm.),

- ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 z późn.zm.).

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Prawo Przedsiębiorcy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Kto może wyjechać do sanatorium z ZUS-em w 2024 roku? Jak uzyskać skierowanie? Ile trzeba czekać?

    Nie tylko Narodowy Fundusz Zdrowia kieruje do miejscowości uzdrowiskowych, ale także Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z leczenia może skorzystać każdy ubezpieczony, który jest zagrożony utratą zdolności do pracy. Warunkiem jest jednak, by rehabilitacja poprawiła rokowania stanu zdrowia i przyczyniła się do powrotu do aktywności zawodowej.

    Limit pomocy de minimis dla MŚP 2024 - podwyżka od 1 maja

    Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia, na podstawie którego MŚP nadal udzielana będzie pomoc de minimis w formie gwarancji BGK spłaty kredytu lub innego zobowiązania - napisał resort w OSR do projektu. Rozporządzenie wdroży w życie unijne przepisy wprowadzające nowy wyższy limit takiej pomocy dla jednego przedsiębiorstwa w ciągu 3 lat.

    Ulga sponsoringowa a koszty uzyskania przychodów z zysków kapitałowych

    Po koniec 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że podmioty osiągające przychody z zysków kapitałowych również mogą odliczać koszty wspierania sportu, edukacji i kultury, na podstawie art. 18ee, niezależnie od tego czy koszty te zostaną przyporządkowane do przychodów z zysków kapitałowych czy pozostałych przychodów.

    Rozrachunki w księgowości wsparte sztuczną inteligencją. Nadchodzi nowe

    Czy sztuczna inteligencja może wspomóc księgowym w rozrachunkach? Dzięki wykorzystaniu mechanizmów sztucznej inteligencji programy księgowe pozwalają na dużą automatyzację procesów w tym zakresie.

    Jak rozpoznać pellet dobrej jakości? Jak sprawdzić samemu?

    Jakość pelletu jest kluczowym czynnikiem decydującym o jego efektywności i bezpieczeństwie użytkowania. Niezależnie od tego, czy wykorzystujemy go do ogrzewania domu, czy jako surowiec w przemyśle, istnieją cechy, na które warto zwrócić uwagę, aby mieć pewność, że wybieramy produkt najwyższej jakości.

    Składki ZUS wspólników spółki z o.o. (jednoosobowej i wieloosobowej). Kto i kiedy nie zapłaci składek?

    Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych różnicują pozycję wspólników spółki z o.o. w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu w zależności od tego, czy spółka jest jednoosobowa czy wieloosobowa.

    Zmienia się odpowiedzialność związana z klasyfikacją towarów. Przewoźnicy mogą zapłacić mandat karny

    Znajomość prawidłowej klasyfikacji towarów to podstawa właściwego zgłoszenia celnego w procedurach celnych wywozowych i przywozowych, a także przy określaniu stawki cła i podatku VAT w sprzedaży wewnątrz UE. Wprowadzany właśnie w życie unijny Import Control System 2 nakłada na przewoźników nowe obowiązki. – Firmy transportowe biorą pełną odpowiedzialność za towar wprowadzany na obszar Unii Europejskiej. Muszą posiadać wszystkie dane na temat stron transakcji i HS kodów towarów – wyjaśnia Joanna Porath, właścicielka agencji celnej AC Porath.

    Oszczędności Polaków 2024. Na rachunkach bankowych jest 1 223,46 mld zł

    Gospodarstwa domowe w Polsce w końcu lutego 2024 roku dysponowały na rachunkach bankowych środkami w wysokości 1 223,46 mld zł. Były one o 15,20 mld i 1,26% wyższe niż miesiąc wcześniej i o 120,54 mld zł tj. 10,9% większe niż przed rokiem (w styczniu roczna dynamika tych depozytów wynosiła 11,3%).

    Podmiot uprawniony do zatwierdzania czynności zarządu fundacji rodzinnej w organizacji. Co wynika z przepisów ustawy?

    Podmiot zatwierdzający czynności zarządu jest nową instytucją, która po raz pierwszy pojawiła się w polskim systemie prawnym w Ustawie o fundacji rodzinnej. Uprawnienie do zatwierdzania czynności obejmuje okres, gdy fundacja rodzinna posiada status fundacji rodzinnej w organizacji, to jest okres od momentu zawiązania fundacji rodzinnej (odpowiednio: złożenia oświadczenia o ustanowieniu fundacji rodzinnej stanowiącego akt założycielski fundacji, albo otwarcia spadku po spadkodawcy, który ustanowił fundację rodzinną w treści testamentu). Poniższy artykuł ma na celu przybliżenie sposobu funkcjonowania tego podmiotu.

    Wynajmujesz magazyn lub halę produkcyjną? Czy wiesz, że możesz uzyskać zwolnienie z podatku dochodowego?

    Przedsiębiorca nie musi być właścicielem nieruchomości, żeby skorzystać ze wsparcia w ramach Polskiej Strefy Inwestycji. Znaczna część działalności prowadzonej w wynajmowanych halach produkcyjnych i magazynowych kwalifikuje się do zwolnień od podatku. Jak to więc możliwe, że wielu najemców nie korzysta z ulg podatkowych, chociaż mogliby?

    REKLAMA