PIT 2025: 15 najczęstszych błędów w rocznym zeznaniu podatkowym. Bądź mądry przed szkodą!

• Brak złożenia rocznego zeznania podatkowego PIT
• Niewłaściwy formularz PIT
• Brak podstaw do wspólnego rozliczenia z małżonkiem
• Niewpisanie danych obowiązkowych
• Błędy rachunkowe i omyłki pisarskie
• Koszty uzyskania przychodu przy umowie o pracę
• Brak odliczenia składek ZUS. Niezasadne odliczenie składki zdrowotnej
• Przekroczenie limitu odliczenia darowizn
• Mylenie zaliczek należnych i zaliczek zapłaconych
• Ulga prorodzinna
• Zwolnienie dla młodych
• Ulga na Internet
• Ulga dla krwiodawców
• Brak rozliczenia PIT od sprzedaży
• Brak podpisu lub niewysłanie deklaracji w terminie

Brak złożenia rocznego zeznania podatkowego PIT

Kardynalnym błędem grożącym odpowiedzialnością karno-skarbową byłoby niezłożenie zeznania podatkowego przez podatnika pozostającego w nieuzasadnionym błędnym przekonaniu, że obowiązek taki na nim nie ciąży. W szczególności na pułapkę taką uważać muszą przedsiębiorcy, którzy z jakiejkolwiek przyczyny nie uzyskali w danym roku żadnego przychodu lub dochodu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej - również wtedy, gdy pozostawała ona przez cały rok zawieszona.

Natomiast osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej i nieosiągające przychodów bądź osiągające wyłącznie przychody zwolnione zasadniczo nie mają obowiązku składania PITa zerowego, chyba że chcą skorzystać z wybranej ulgi podatkowej bądź wystąpić o zwrot nadpłaconego podatku. Warto jednak rozważyć złożenie zerowej deklaracji nawet w przypadku braku takiego obowiązku ustawowego, gdyż niejednokrotnie kopie zeznań podatkowych pozwalają wykazywać poziom dochodów na potrzeby innych postępowań, czy też fakt rozliczania podatków w danej gminie.

Uzasadnieniem dla niezłożenia własnego zeznania podatkowego PIT-36 czy PIT-37 nie jest fakt nieotrzymania od pracodawcy czy zleceniodawcy informacji na druku PIT-11. Podatnik samodzielnie odpowiada za wysokość podatku dochodowego należnego do zapłaty i to niezależnie od tego, czy płatnik terminowo przekazał mu PIT-11 ani czy informacje w nim zawarte były prawidłowe. Analogiczna sytuacja dotyczy ewentualnego nieotrzymania od płatnika druku PIT-8C dotyczącego przychodów kapitałowych, które przez podatnika wykazane powinny zostać w zeznaniu PIT-38.

Odmianą błędu niezłożenia deklaracji PIT jest poprzestanie na rozliczeniu dokonanym przez ZUS (PIT-40A) lub pracodawcę (na wniosek złożony na formularzu PIT-12). Z jednej strony w przypadku uzyskania innych przychodów podatnik będzie miał w takiej sytuacji obowiązek ich wykazania na odpowiednim formularzu (PIT-36/PIT-37). Z drugiej jednak strony warto pamiętać, że rozliczenie przez ZUS bądź pracodawcę nie jest ostateczne i dla skorzystania z ulg bądź rozliczenia wspólnie z małżonkiem podatnik ma prawo samodzielnie złożyć deklarację PIT pomimo wstępnego wyręczenia go z tego obowiązku przez inny podmiot.

Niewłaściwy formularz PIT

Równie ważny jest wybór właściwego formularza PIT w zależności od wykazywanych źródeł przychodów. Niektóre formularze wzajemnie się wykluczają, np. nie można za ten sam rok złożyć PIT-37 i wykazać na nim przychodów z umowy zlecenia oraz jednocześnie złożyć PIT-36 i wykazać na nim przychodów z otwartej w trakcie minionego roku działalności gospodarczej. Otwarcie własnej firmy czy też rozpoczęcie wykonywania działalności nierejestrowanej automatycznie wymusza wybór innego formularza niż PIT-37. Podobnie wygląda wspólne rozliczenie małżonków. PIT-37 będzie właściwy dla wspólnego rozliczenia tylko wówczas, gdy byłby właściwy dla każdego z małżonków indywidualnie. Jeśli choćby jeden z nich prowadził działalność gospodarczą, to wówczas dla wspólnego rozliczenia właściwy będzie PIT-36. Warto pamiętać, że brak przychodów jednego z małżonków nie jest przeszkodą dla ich wspólnego rozliczenia, które - za sprawą rozdzielenia dochodu na dwie osoby - może podatnikom pozwolić pozostać w najniższym progu skali podatkowej.

Tym niemniej podatnik uzyskujący poza przychodami opodatkowanymi według skali również inne przychody (np. opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, podatkiem liniowym, z tytułu obrotu kapitałem) składać będzie dwie różne deklaracje, np. PIT-37 z tytułu umowy o pracę i PIT-28 z tytułu ryczałtu. Podobnie w przypadku daniny solidarnościowej - należy rozliczyć ją na osobnym formularzu DSF-1 poza PIT-37 bądź PIT-36.

Jeśli chodzi o przychody z zagranicy, to PIT-37 byłby właściwy tylko wówczas, gdy przychody te rozliczane są przez polskiego płatnika. Przychody od zagranicznego pracodawcy z pracy zagranicą wykazać należy w PIT-36.

Z kolei sposób wykazania dochodów małoletnich dzieci zależy od tego, czy dochody te podlegają doliczeniu do dochodów rodziców. Innymi słowy - czy rodzicom przysługuje prawo dysponowania dochodami dziecka. Jeśli tak, to właściwy dla zeznania rodzica będzie PIT-36 z załącznikiem PIT/M. Jeśli nie, to rodzic w imieniu dziecka składa PIT-37, a dotyczy to w szczególności dochodów z pracy, stypendiów i przedmiotów oddanych do swobodnego użytku.

Brak podstaw do wspólnego rozliczenia z małżonkiem

Zawarcie intercyzy ustanawiającej ustrój rozdzielności majątkowej w małżeństwie nie pozwala na korzystanie ze wspólnego rozliczenia podatkowego. Ten sam skutek wywołuje orzeczenia rozwodu bądź separacji, aczkolwiek separacja faktyczna (bez orzeczonej separacji prawnej) już takiej przeszkody nie stanowi. Na wspólne rozliczenie nie mogą również liczyć małżonkowie spośród których co najmniej jeden rozlicza się podatkiem liniowym bądź ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. W zakresie ryczałtu wyjątkiem jest osiąganie przychodów z najmu prywatnego. Błędem byłoby również opodatkowanie wspólne w sytuacji, gdy małżonek osiąga część przychodów opodatkowanych ryczałtem ewidencjonowanym, a część na zasadach ogólnych. W takich warunkach nie ma on możliwości opodatkowania przychodów rozliczanych według skali łącznie z małżonkiem.

Nieuzasadnione jest natomiast przekonanie, jakoby nowożeńcy nie mogli złożyć wspólnego zeznania podatkowego. Jest to dopuszczalne, choćby małżeństwo ustanawiające ustrój wspólności majątkowej zawarte zostało 31 grudnia.

Dopuszczalne jest również wspólne rozliczenie w przypadku, gdy małżeństwo zawarto przed rozpoczęciem roku podatkowego, a małżonek zmarł w trakcie roku podatkowego lub gdy związek małżeński trwał w danym roku podatkowym, a małżonek zmarł po upływie tego roku podatkowego przed złożeniem zeznania podatkowego. Błędem byłoby jednak zastosowanie u takich osób w danym roku rozliczenia podatkowego jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Niewpisanie danych obowiązkowych

Formularze elektroniczne zaprogramowane są z reguły w taki sposób, by uniknąć tego rodzaju błędu. Jednakże przy deklaracji papierowej sam podatnik musi zadbać o podanie wszelkich swoich niezbędnych danych identyfikacyjnych - takich, jak PESEL czy miejsce zamieszkania według stanu na ostatni dzień roku kalendarzowego, za który składane jest zeznanie.

Błędy rachunkowe i omyłki pisarskie

Wyliczanie podatku to czysta arytmetyka - dodawanie, odejmowanie, mnożenie, dzielenie czy też obliczanie procentów. Już na tym polu dojść może do pomyłek matematycznych. Kamieniem milowym w tym zakresie było wprowadzenie rozliczeń w formie elektronicznej na aktywnych formularzach, w których wspomniane operacje odbywają się automatycznie. Warto jednak nadal znać zasadę zaokrąglania do pełnych złotych końcówek wyrażonych w groszach - do 49 gr w dół i od 50 gr w górę. Nadto ostrożność zachować należy przy przepisywaniu lub sprawdzaniu automatycznego przeniesienia danych z PIT-11 - tak, aby ustrzec się ewentualnych “czeskich błędów” bądź wprowadzenia danej kwoty w niewłaściwym polu formularza.

Podatnicy często mylą się także przy wpisywaniu numeru KRS organizacji, której chcą przekazać 1,5% podatku. Poprawność numeru KRS sprawdzić można w bazie organizacji pożytku publicznego na stronie internetowej Ministerstwa Finansów.

Koszty uzyskania przychodu przy umowie o pracę

Koszty uzyskania przez pracownika przychodu ze stosunku pracy określone są w ustawie o PIT w sposób ryczałtowy. Wyjątkowo pracownik w rocznym zeznaniu podatkowym może wykazać koszty wyższe niż limit ryczałtowy, o ile faktycznie wydatkował wyższą kwotę na imienne bilety okresowe w celu dojazdu do zakładu lub zakładów pracy środkami transportu autobusowego, kolejowego, promowego lub komunikacji miejskiej. Błędem natomiast byłoby wykazywanie kosztów wyższych niż ryczałtowe na podstawie faktur dokumentujących zakup paliwa i inne wydatki związane z utrzymaniem samochodu, którym pracownik dojeżdżał do pracy.

Brak odliczenia składek ZUS. Niezasadne odliczenie składki zdrowotnej

Zapłacone składki na ubezpieczenie społeczne można odliczać od dochodu (przychodu) albo zaliczać do kosztów uzyskania przychodów. Z kolei częściowe odliczenie składki zdrowotnej przysługuje aktualnie: podatnikom rozliczającym się podatkiem liniowym, podatnikom rozliczających się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych oraz podatnikom płacącym podatek na zasadach karty podatkowej. Od 2022 roku żadnej części składki zdrowotnej nie odliczą już od podatku ani pracownicy etatowi, ani przedsiębiorcy rozliczający się na zasadach ogólnych.

Przekroczenie limitu odliczenia darowizn

Suma odliczenia od dochodu dokonanych darowizn limitowana jest do kwoty 6% uzyskanego w danym roku dochodu. Wyłącznie odliczenie na cele charytatywno – opiekuńcze kościelnych osób prawnych nie jest limitowane procentem uzyskanego dochodu.

Odrębnie od powyższego odliczenia można przekazać 1,5% podatku zapłaconego w roku podatkowym na rzecz organizacji pożytku publicznego. Kwota 1,5% na OPP nie wpływa na wcześniej wskazane darowizny nawet dla tej samej organizacji. Są to bowiem dwa zupełnie inne tytuły odliczeń.

Mylenie zaliczek należnych i zaliczek zapłaconych

W czasie sporządzania rocznego zeznania podatkowego okazać się może, że w trakcie roku podatkowego - z jakiejkolwiek przyczyny - podatnik, który powinien sam obliczać i wpłacać zaliczki (np. z działalności gospodarczej lub najmu) albo w ogóle nie wpłacał ich, albo robił to w niewłaściwej wysokości. Dlatego też w deklaracjach rocznych odrębnie wykazuje się:
- zaliczki należne - czyli te, które w ciągu roku podatkowego powinny zostać zapłacone do urzędu skarbowego zarówno przez płatnika, jak i przez podatnika,
- zaliczki zapłacone - czyli te, które rzeczywiście wpłacone zostały do urzędu skarbowego.

Jeżeli w trakcie roku podatkowego podatnik prawidłowo obliczał i wpłacał zaliczki, a następnie nie wykazuje żadnych okoliczności, które zmniejszałyby zaliczki należne, to będą one równe zaliczkom zapłaconym.

Ulga prorodzinna

Nie wszyscy podatnicy uprawnieni do ulgi na dzieci mają świadomość tego, że przysługuje im dodatkowy zwrot z tego tytułu wówczas, gdy wysokość należnego podatku dochodowego nie pozwala im na skorzystanie z ulgi w pełnej wysokości. Warto o tym pamiętać, gdyż niewykorzystana ulga prorodzinna nie przechodzi na rok następny. Kwota ulgi może być wykorzystana tylko w danym roku podatkowym. W szczególności w usłudze Twój e-PIT opcja dodatkowego zwrotu nie jest domyślnie zaznaczona, mimo że sama ulga ujmowana jest automatycznie we wstępnie wypełnionej deklaracji. Z drugiej strony należy mieć na uwadze, że możliwość uzyskania takiego dodatkowego zwrotu z tytułu ulgi na dzieci limitowana jest wysokością odprowadzonych składek na ZUS i składki zdrowotnej, których sumę podać trzeba samodzielnie, wnioskując o ten szczególny zwrot.

Drugim problematycznym zagadnieniem na gruncie ulgi prorodzinnej jest końcowy moment jej przysługiwania. Rodzice nie mogą bowiem korzystać z niej w miesiącach danego roku przypadających po ukończeniu przez dziecko 18 bądź 25 roku życia - w przypadku osób uczących się, jak również po ukończeniu nauki przez dziecko pełnoletnie (do 25 r.ż.).

Zwolnienie dla młodych

Istotą ulgi dla młodych jest zwolnienie z opodatkowania przychodów osób do ukończenia 26 roku życia. Zwolnienie to obowiązuje do limitu 85.528 zł. Trzeba zwrócić szczególną uwagę, że kwota ta nie pokrywa się obecnie z drugim progiem skali podatkowej, który ustanowiony został na poziomie 120.000 zł. Te same przychody, które w ramach ulgi dla młodych są zwolnione z opodatkowania, bierze się jednak pod uwagę przy ustalaniu prawa do preferencji i ulg takich, jak rozliczenie jako rodzic samotnie wychowujący dziecko lub ulga prorodzinna przy jednym dziecku.

Ulga na Internet

Każdemu podatnikowi korzystającemu odpłatnie z Internetu przysługuje w dwóch kolejnych latach odliczenie do kwoty 760 zł rocznie kosztów faktycznie na ten cel wydatkowanych. Przy rozliczeniu wspólnie z małżonkiem kluczowego znaczenia nabiera treść faktur za Internet, a mianowicie, czy wskazano w nich tylko podatnika, czy też oboje małżonków. Podobnie istotny jest fakt opłacania tych faktur z majątku wspólnego. Błędem bowiem byłoby wykorzystywanie podwójnego limitu 1520 zł w sytuacji, gdyby faktury wystawiane były przez dostawcę Internetu tylko na dane osobowe jednego małżonka. Tak samo małżonkowie nie mogą wykorzystać podwójnie limitu 760 zł, jeśli faktyczne poniesione przez nich oboje wydatki na Internet nie przekroczyły kwoty 760 zł.

Ulga dla krwiodawców

Ulga dla krwiodawców przysługuje osobom oddającym krew i osocze. Natomiast nieprawidłowe byłoby wykazywanie jednej kwoty odliczenia za krew i za osocze lub inne składniki krwi. Jeden litr krwi pozwala odliczyć 130 zł od dochodu. Jeśli chodzi o inne składniki krwi, należy sprawdzić, jaka kwota odliczenia przysługuje za dany składnik.

Brak rozliczenia PIT od sprzedaży

Prywatne odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, jeśli nastąpiło przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie nieruchomości lub praw. Sprzedaż nieruchomości w 2024 r. nie będzie zatem opodatkowana, o ile jej nabycie nastąpiło przed 01.01.2019 r. Dodatkowym sposobem uzyskania zwolnienia jest przeznaczenie przychodu ze sprzedaży na własne cele mieszkaniowe. Brak możliwości skorzystania ze zwolnień powoduje konieczność złożenia zeznania PIT-39.

Jeżeli nabyto grunt, a następnie wybudowano na nim budynek, który staje się jedynie częścią składową nieruchomości gruntowej, to do obliczenia 5-letniego okresu, po którym sprzedaż nie podlega już opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, decydującym jest data nabycia gruntu, a nie data wybudowania budynku.

Również prywatna sprzedaż rzeczy ruchomych może aktualizować obowiązek rozliczenia się z podatku dochodowego. W tym przypadku sprzedaż jest opodatkowana, jeśli nastąpiła przed upływem 6 miesięcy od końca miesiąca, w którym doszło do nabycia rzeczy. Sprzedaż taką wykazuje się w zeznaniu PIT-36, w części E, w wierszu „Odpłatne zbycie rzeczy określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ustawy”.

Brak podpisu lub niewysłanie deklaracji w terminie

Papierowa deklaracja PIT musi koniecznie zostać podpisana na dowód tego, że pochodzi od konkretnego podatnika. Ewentualnie podpis złożyć musi pełnomocnik, jeśli składa zeznanie w imieniu swojego mocodawcy. PIT elektroniczny zaopatrzyć należy w dane do autoryzacji lub podpis elektroniczny.
Równie ważne jest samo złożenie deklaracji w terminie, dlatego warto zadbać o dowód potwierdzenia tej czynności w drodze uzyskania na kopii zeznania prezentaty wpływu do urzędu skarbowego, potwierdzenia nadania listu poleconego czy też elektronicznego Urzędowego Potwierdzenia Odbioru - UPO.

Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2025.163),
- ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U.2024.776),
- ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U.2025.111).