REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jakie są skutki podatkowe łączenia spółek

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Ewa Matyszewska
Ewa Matyszewska

REKLAMA

6 pytań do Pawła Kochanowskiego, starszego menedżera w ITA Doradztwo Podatkowe

1

REKLAMA

Co powinni zrobić przedsiębiorcy, którzy planują połączenie spółek, przed dokonaniem fuzji, aby nie spotkały ich niespodzianki podatkowe?

Proces łączenia spółek to złożona pod wieloma względami operacja. Z punktu widzenia podatkowego proces ten w zasadniczej części dotyczy sukcesji podatkowej związanej z przejmowanym podmiotem, tzn. obowiązków podatnika związanych z wykonywaniem zobowiązań podatkowych. Zgodnie z przepisami podatkowymi następca prawny staje się w pełni odpowiedzialny za zaległości podatkowe poprzednika, tak jakby to były jego własne zobowiązania. Odpowiedzialności tej w żaden sposób nie można wyłączyć. W przypadku połączenia spółek, jeżeli po jej dokonaniu ujawnione zostaną nieprawidłowości podatkowe w rozliczeniach spółki przejmowanej, to odpowiedzialna za nie bez ograniczeń będzie spółka przejmująca. Należy również mieć świadomość, że na następcę prawnego przechodzą również obowiązki o charakterze materialnoprawnym oraz proceduralnym. Innymi słowy następca prawny ma obowiązek zapłaty ewentualnych wszelkich należności podatkowych wynikających z decyzji, a ciążących dotychczas na jego poprzedniku. W przypadku wątpliwości co do sytuacji podatkowej przejmowanej spółki rozważyć należałoby, czy korzystniejsze nie byłoby osiągnięcie takiego samego celu gospodarczego poprzez nabycie przedsiębiorstwa. Odpowiedzialność nabywcy przedsiębiorstwa nie wynika z sukcesji podatkowej, lecz ukształtowana jest jako odpowiedzialność za zobowiązania osób trzecich, a co za tym idzie zakres odpowiedzialności następcy prawnego jest węższy niż przy łączeniu spółek. Ustawodawca umożliwia również podmiotom zainteresowanym połączeniem spółek wystąpienie z wnioskiem do urzędu skarbowego o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu w podatkach lub zaświadczenie o wysokości zaległości podatkowych.

2

W zakresie jakich podatków można spodziewać się skutków przy połączeniu spółek?

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

W przedmiocie łączenia spółek przepisy podatkowe nakładają na strony uczestniczące w procesie fuzji różnego rodzaju konsekwencje podatkowe. W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych w art. 1 ust. 3 pkt 3 ustawodawca postanowił, że podatkowi podlegają czynności cywilnoprawne powstałe w wyniku zmiany umowy spółki, w przypadku łączenia się spółek, jeżeli jego wynikiem jest zwiększenie majątku spółki lub podwyższenie kapitału zakładowego spółki. Natomiast zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług łączenie spółek kapitałowych zarówno poprzez utworzenie nowego podmiotu, jak również przez inkorporacje pozostaje poza zakresem opodatkowania VAT. Nie oznacza to jednak, że czynność ta nie ma żadnego wpływu na rozliczenia VAT dokonywane przez łączące się spółki. Decydujące znaczenie dla określenia skutków łączenia spółek kapitałowych w zakresie VAT ma przewidziana w Ordynacji podatkowej sukcesja podatkowa.

W zakresie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych skutki podatkowe łączenia się spółek, niezależnie od tego, czy dokonuje się ono poprzez inkorporację, czy fuzję, należy analizować na gruncie podatków dochodowych, odrębnie dla: spółki przejmującej (lub nowo zawiązanej); spółek przejmowanych (lub łączonych); udziałowców (akcjonariuszy) spółki przejmowanej (lub łączącej się); udziałowców (akcjonariuszy) spółki przejmującej.

3

Jak podatkowo wygląda sukcesja praw i obowiązków przy połączeniu?

Łączenie spółek kapitałowych w sensie prawnym polega na przeniesieniu całego majątku jednej spółki na inną spółkę. Łączenie może odbyć się poprzez:

• przeniesienie całego majątku jednej spółki (przejmowanej) na inną spółkę (przejmującą) w zamian za udziały (akcje), które spółka przejmująca wydaje wspólnikom spółki przejmowanej (połączenie przez przejęcie - per incorporationem), lub

REKLAMA

• zawiązanie spółki kapitałowej (tj. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjnej), na którą przechodzi majątek wszystkich łączących się spółek za udziały lub akcje tej nowo zawiązanej spółki (łączenie przez zawiązanie nowej spółki - per unionem).

W wyniku połączenia spółek dochodzi do sukcesji praw i obowiązków podatkowych. Zgodnie z art. 93 Ordynacji podatkowej osoba prawna powstała w wyniku łączenia się osób prawnych, osobowych spółek handlowych, osobowych i kapitałowych spółek handlowych wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki każdej łączących się osób lub spółek. Ten sam sposób postępowania przepis wskazuje w przypadku osoby prawnej łączącej się przez przejęcie innej osoby prawnej (osób prawnych) lub osobowej spółki handlowej (osobowych spółek handlowych).

Sukcesja podatkowa zachodzi w każdym przypadku, gdy wystąpią przesłanki określone w Ordynacji podatkowej. Wiąże się ona każdorazowo z sytuacją, w której ustaje byt prawny podatnika. W przypadku połączenia spółek kapitałowych przestaje istnieć bądź spółka przejmowana, bądź też spółki łączące się celem zawiązania nowej spółki. W ogół ich praw i obowiązków wstępuje spółka przejmująca lub nowo zawiązana.

 

4

Czy powstaną jakieś obowiązki u wspólników?

Analizując skutki podatkowe przy łączeniu się spółek handlowych, należy rozróżnić sytuacje, kiedy udziałowcami lub akcjonariuszami spółek łączących się są osoby fizyczne i osoby prawne.

W przypadku połączenia spółek kapitałowych, których udziałowcami lub akcjonariuszami są osoby fizyczne, obowiązek podatkowy nie powstaje w momencie połączenia się spółek. Jednak powstanie w przyszłości, tzn. wtedy, kiedy udziały lub akcje będą zbywane, a ich wartość bilansowa i rynkowa będzie większa od kosztów poniesionych na ich nabycie w spółce przejmującej.

W przypadku połączenia spółek kapitałowych, których udziałowcami lub akcjonariuszami są osoby prawne, sytuacja wygląda podobnie w odniesieniu do określenia powstania obowiązku opodatkowania. Dochód (przychód) podlega opodatkowaniu nie w momencie połączenia spółek, a w momencie, kiedy udziałowiec czy akcjonariusz sprzeda posiadane już w spółce przejętej udziały lub akcje, zaś koszty uzyskania przychodów obliczone zostaną wówczas na podstawie art. 15 ust. 1k oraz art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT na podstawie tzw. kosztu historycznego, czyli tego w wysokości na dzień przejęcia spółki (połączenia się spółek).

W przypadku łączenia się spółek, zarówno jeśli chodzi o przejęcie, jak i o połączenie, spółce powstałej po połączeniu nie przysługuje prawo do rozliczenia straty spółki przejętej powstałej przed ich połączeniem, przy czym nie dotyczy to spółek kapitałowych. Ustawodawca w tym przypadku wykazuje pewną niekonsekwencję, polegającą na tym, że spółka powstała w wyniku połączenia w drodze sukcesji generalnej wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejętej, lub spółek łączących się, ale bez prawa do rozliczenia straty.

Nie stanowi dochodu dla spółki przejmującej lub nowo zawiązanej, nadwyżka wartości otrzymanego majątku przez spółkę przejmującą lub nowo zawiązaną majątku spółki przejmowanej ponad nominalną wartość udziałów lub akcji przyznanych udziałowcom lub akcjonariuszom spółki przejmowanej. Sytuacja taka ma miejsce wówczas, gdy spółka przejmująca w spółce przejmowanej lub dzielonej posiada udziały w wysokości mniejszej niż 15 proc. Natomiast dochód stanowi nadwyżka wartości przejętego majątku odpowiadająca procentowemu udziałowi w kapitale zakładowym spółki przejmowanej nad kosztami uzyskania przychodu obliczonymi zgodnie z art. 15 ust. 1k lub art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT. Należy zwrócić uwagę, że koszty uzyskania przychodów ustalane są w zależności od rodzaju niepieniężnego wkładu (np. aport w postaci nieruchomości lub ruchomości itd.) wniesionego prze spółkę przejmującą w zamian za objęcie udziałów lub akcji w spółce przejmowanej. W sytuacji gdy dojdzie do objęcia udziałów lub akcji w zamian za wkład pieniężny, to wówczas kosztem uzyskania przychodów będą wydatki poniesione na nabycie tych udziałów lub akcji.

5

Jak podatkowo rozliczyć niepodzielony zysk wspólników?

Przepisy art. 191 i 347 kodeksu spółek handlowych stanowią o prawie wspólników oraz akcjonariuszy do udziału w zysku, wynikającym ze sprawozdania finansowego i przeznaczonym do podziału lub wypłaty. Zysk ten stawiany jest do dyspozycji wspólników w postaci dywidendy. Nie jest to jednak jedyny dopuszczalny sposób zadysponowania dodatnim wynikiem finansowym spółki. Zysk lub jego część może zasilić także kapitał zapasowy bądź kapitały rezerwowe spółki.

Dywidenda, której nie wypłacono, z punktu widzenia wspólników jest neutralna podatkowo. Zgodnie bowiem z art. 24 ust. 5 ustawy o PIT, w związku z art. 17 ust. 1 pkt 4 tej ustawy, dywidenda jako rodzaj przychodu z tytułu udziału w zyskach osób prawnych podlega opodatkowaniu tylko wówczas, gdy została przez podatnika faktycznie uzyskana. Analogicznie w tej kwestii odnosi się do opodatkowania udziału w zysku osób prawnych art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Dopóki środki zgromadzone w kapitale zapasowym lub na kapitałach rezerwowych nie zostaną wykorzystane, np. na późniejszą wypłatę dywidendy czy też podwyższenie kapitału zakładowego spółki, dopóty zysku nie można uznać za rodzaj dochodu faktycznie uzyskanego przez udziałowców lub akcjonariuszy. Takie stanowisko zostało również potwierdzone przez WSA w Warszawie w wyroku z 20 maja 2008 r. (sygn. akt III SA/Wa 399/08) oraz przez WSA w Krakowie w wyroku z 24 kwietnia 2008 r. (sygn. akt I SA/Kr 1281/07).

6

Na co zwracają uwagę organy podatkowe kontrolujące łączące spółki?

Istotą tego pytania jest art. 10 ust. 2 pkt 1 ustawy o CIT stanowiący, że dla spółki przejmującej lub nowo zawiązanej nie stanowi dochodu nadwyżka wartości otrzymanego przez spółkę przejmującą lub nowo zawiązaną majątku spółki przejmowanej lub dzielonej ponad nominalną wartość udziałów lub akcji przyznanych udziałowcom lub akcjonariuszom spółki przejmowanej lub dzielonej. Konsekwentnie proces łączenia spółek może być przedmiotem kontroli organów podatkowych. Takie bowiem wnioski płyną z art. 10 ust. 4 ustawy o CIT, który stanowi, że wspomnianego art. 10 ust. 2 pkt 1 ustawy o CIT nie stosuje się w przypadkach, gdy połączenie lub podział spółek nie są przeprowadzane z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, lecz głównym bądź jednym z głównych celów takiej operacji jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania. Tym samym organy podatkowe mogą próbować kwestionować połączenie podmiotów, jeśli dojdą do wniosku, że miało ono na celu uchylenie się od opodatkowania. Jednocześnie przepisy podatkowe nie wskazują sytuacji, które mogą powodować, że organ podatkowy będzie miał prawo uznać, że podstawą fuzji podmiotów jest jedynie cel podatkowy, a nie ekonomiczny (zazwyczaj decyzja o połączeniu jest wypadkową różnych elementów).

Brak definicji, pojęć użytych w ustawie czy też ich niedoprecyzowanie pozwala na ich dowolną interpretację. Czyni to przepisy ustawowe niezrozumiałymi zarówno dla podatników, jak i organów stosujących prawo. Spółki uczestniczące w operacji połączeniowej, działając zgodnie z obowiązującym przepisami, mogą być bowiem narażone na niekorzystne skutki podatkowe, których nie są w stanie przewidzieć w momencie podejmowania decyzji o połączeniu.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Paweł Kochanowski, starszy menedżer w ITA Doradztwo Podatkowe

Rozmawiała Ewa Matyszewska

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Odpowiedzialność osobista członków zarządu za długi i podatki spółki. Co zrobić, by jej uniknąć?

Odpowiedzialność osobista członków zarządu bywa często bagatelizowana. Tymczasem kwestia ta może urosnąć do rangi rzeczywistego problemu na skutek zaniechania. Wystarczy zbyt długo zwlekać z oceną sytuacji finansowej spółki albo błędnie zinterpretować oznaki niewypłacalności, by otworzyć sobie drogę do realnej odpowiedzialności majątkiem prywatnym.

Czym jest faktura ustrukturyzowana? Czy jej papierowa wersja jest fakturą w rozumieniu ustawy o VAT?

Sejm już uchwalił nowelizację ustawy o VAT wprowadzającą obowiązek wystawiania i otrzymywania faktur ustrukturyzowanych za pomocą KSeF. To dla podatników jest bardzo ważna informacja: gdy zostaną wydane bardzo szczegółowe akty wykonawcze (są już opublikowane kolejne wersje projektów) oraz pojawi się zgodnie z tymi rozporządzeniami urzędowe oprogramowanie interfejsowe (dostęp na stronach resortu finansów) można będzie zacząć interesować się tym przedsięwzięciem.

Czy wadliwa forma faktury zakupu pozbawi prawa do odliczenia podatku naliczonego w 2026 roku?

To pytanie zadają sobie dziś podatnicy VAT czynni biorąc pod uwagę perspektywę przyszłego roku: jest bowiem rzeczą pewną, że miliony faktur będą na co dzień wystawiane w dotychczasowych formach (papierowej i elektronicznej), mimo że powinny być wystawione w formie ustrukturyzowanej – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

KSeF 2026. Jak dokumentować transakcje od 1 lutego? Prof. Modzelewski: Podstawą rozliczeń będzie dokument handlowy (nota obciążeniowa, faktura handlowa)

Jak od lutego 2026 roku będzie wyglądała rewolucja fakturowa w Polsce? Profesor Witold Modzelewski wskazuje dwa możliwe warianty dokumentowania i fakturowania transakcji. W obu tych wariantach – jak przewiduje prof. Modzelewski - podatnicy zrezygnują z kodowania faktur ustrukturyzowanych, a podstawą rozliczeń będzie dokument handlowy i on będzie dowodem rzeczywistości ekonomicznej. A jeśli treść faktury ustrukturyzowanej będzie inna, to jej wystawca będzie mieć problem, bo potwierdził nieprawdę na dokumencie i musi go poprawić.

REKLAMA

Fakturowanie od 1 lutego 2026 r. Prof. Modzelewski: Nie da się przerobić faktury ustrukturyzowanej na dokument handlowy

Faktura ustrukturyzowana kompletnie nie nadaje się do roli dokumentu handlowego, bo jest wysyłana do KSeF a nie do kontrahenta, czyli nie występuje tu kluczowy dla stosunków handlowych moment świadomego dla obu stron umowy doręczenia i akceptacji (albo braku akceptacji) tego dokumentu - pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Firma w Szwajcarii - przewidywalne, korzystne podatki i dobry klimat ... do prowadzenia biznesu

Kiedy myślimy o Szwajcarii w kontekście prowadzenia firmy, często pojawiają się utarte skojarzenia: kraj zarezerwowany dla globalnych korporacji, potentatów finansowych, wielkich struktur holdingowych. Tymczasem rzeczywistość wygląda inaczej. Szwajcaria jest przede wszystkim przestrzenią dla tych, którzy potrafią działać mądrze, przejrzyście i z wizją. To kraj, który działa w oparciu o pragmatyzm, dzięki czemu potrafi stworzyć szanse również dla debiutantów na arenie międzynarodowej.

Fundacje rodzinne w Polsce: Rewolucja w sukcesji czy podatkowa pułapka? 2500 zarejestrowanych, ale grozi im wielka zmiana!

Fundacji rodzinnych w Polsce już ponad 2500! To narzędzie chroni majątek i ułatwia przekazanie firm kolejnym pokoleniom. Ale uwaga — nadciągają rządowe zmiany, które mogą zakończyć okres ulg podatkowych i wywołać prawdziwą burzę w środowisku przedsiębiorców. Czy warto się jeszcze spieszyć? Sprawdź, co może oznaczać nowelizacja i jak uniknąć pułapek!

Cypryjskie spółki znikają z rejestru. Polscy przedsiębiorcy tracą milionowe aktywa

Cypr przez lata były synonimem niskich podatków i minimum formalności. Dziś staje się prawną bombą zegarową. Właściciele cypryjskich spółek – często nieświadomie – tracą nieruchomości, udziały i pieniądze. Wystarczy 350 euro zaległości, by stracić majątek wart miliony.

REKLAMA

Zwolnienie SD-Z2 przy darowiźnie. Czy zawsze trzeba składać formularz?

Zwolnienie z obowiązku składania formularza SD-Z2 przy darowiźnie budzi wiele pytań. Czy zawsze trzeba zgłaszać darowiznę urzędowi skarbowemu? Wyjaśniamy, kiedy zgłoszenie jest wymagane, a kiedy obowiązek ten jest wyłączony, zwłaszcza w przypadku najbliższej rodziny i darowizny w formie aktu notarialnego.

KSeF od 1 lutego 2026: firmy bez przygotowania czeka paraliż. Ekspertka ostrzega przed pułapką „dwóch obiegów”

Już od 1 lutego 2026 wszystkie duże firmy w Polsce będą musiały wystawiać faktury w KSeF, a każdy ich kontrahent – także z sektora MŚP – odbierać je przez system. To oznacza, że nawet najmniejsze przedsiębiorstwa mają tylko pół roku, by przygotować się do cyfrowej rewolucji. Brak planu grozi chaosem, błędami i kosztownymi opóźnieniami.

REKLAMA