REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jakie są skutki podatkowe łączenia spółek

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Ewa Matyszewska
Ewa Matyszewska

REKLAMA

6 pytań do Pawła Kochanowskiego, starszego menedżera w ITA Doradztwo Podatkowe

1

REKLAMA

Co powinni zrobić przedsiębiorcy, którzy planują połączenie spółek, przed dokonaniem fuzji, aby nie spotkały ich niespodzianki podatkowe?

Proces łączenia spółek to złożona pod wieloma względami operacja. Z punktu widzenia podatkowego proces ten w zasadniczej części dotyczy sukcesji podatkowej związanej z przejmowanym podmiotem, tzn. obowiązków podatnika związanych z wykonywaniem zobowiązań podatkowych. Zgodnie z przepisami podatkowymi następca prawny staje się w pełni odpowiedzialny za zaległości podatkowe poprzednika, tak jakby to były jego własne zobowiązania. Odpowiedzialności tej w żaden sposób nie można wyłączyć. W przypadku połączenia spółek, jeżeli po jej dokonaniu ujawnione zostaną nieprawidłowości podatkowe w rozliczeniach spółki przejmowanej, to odpowiedzialna za nie bez ograniczeń będzie spółka przejmująca. Należy również mieć świadomość, że na następcę prawnego przechodzą również obowiązki o charakterze materialnoprawnym oraz proceduralnym. Innymi słowy następca prawny ma obowiązek zapłaty ewentualnych wszelkich należności podatkowych wynikających z decyzji, a ciążących dotychczas na jego poprzedniku. W przypadku wątpliwości co do sytuacji podatkowej przejmowanej spółki rozważyć należałoby, czy korzystniejsze nie byłoby osiągnięcie takiego samego celu gospodarczego poprzez nabycie przedsiębiorstwa. Odpowiedzialność nabywcy przedsiębiorstwa nie wynika z sukcesji podatkowej, lecz ukształtowana jest jako odpowiedzialność za zobowiązania osób trzecich, a co za tym idzie zakres odpowiedzialności następcy prawnego jest węższy niż przy łączeniu spółek. Ustawodawca umożliwia również podmiotom zainteresowanym połączeniem spółek wystąpienie z wnioskiem do urzędu skarbowego o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu w podatkach lub zaświadczenie o wysokości zaległości podatkowych.

2

W zakresie jakich podatków można spodziewać się skutków przy połączeniu spółek?

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

W przedmiocie łączenia spółek przepisy podatkowe nakładają na strony uczestniczące w procesie fuzji różnego rodzaju konsekwencje podatkowe. W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych w art. 1 ust. 3 pkt 3 ustawodawca postanowił, że podatkowi podlegają czynności cywilnoprawne powstałe w wyniku zmiany umowy spółki, w przypadku łączenia się spółek, jeżeli jego wynikiem jest zwiększenie majątku spółki lub podwyższenie kapitału zakładowego spółki. Natomiast zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług łączenie spółek kapitałowych zarówno poprzez utworzenie nowego podmiotu, jak również przez inkorporacje pozostaje poza zakresem opodatkowania VAT. Nie oznacza to jednak, że czynność ta nie ma żadnego wpływu na rozliczenia VAT dokonywane przez łączące się spółki. Decydujące znaczenie dla określenia skutków łączenia spółek kapitałowych w zakresie VAT ma przewidziana w Ordynacji podatkowej sukcesja podatkowa.

W zakresie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych skutki podatkowe łączenia się spółek, niezależnie od tego, czy dokonuje się ono poprzez inkorporację, czy fuzję, należy analizować na gruncie podatków dochodowych, odrębnie dla: spółki przejmującej (lub nowo zawiązanej); spółek przejmowanych (lub łączonych); udziałowców (akcjonariuszy) spółki przejmowanej (lub łączącej się); udziałowców (akcjonariuszy) spółki przejmującej.

3

Jak podatkowo wygląda sukcesja praw i obowiązków przy połączeniu?

Łączenie spółek kapitałowych w sensie prawnym polega na przeniesieniu całego majątku jednej spółki na inną spółkę. Łączenie może odbyć się poprzez:

• przeniesienie całego majątku jednej spółki (przejmowanej) na inną spółkę (przejmującą) w zamian za udziały (akcje), które spółka przejmująca wydaje wspólnikom spółki przejmowanej (połączenie przez przejęcie - per incorporationem), lub

REKLAMA

• zawiązanie spółki kapitałowej (tj. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjnej), na którą przechodzi majątek wszystkich łączących się spółek za udziały lub akcje tej nowo zawiązanej spółki (łączenie przez zawiązanie nowej spółki - per unionem).

W wyniku połączenia spółek dochodzi do sukcesji praw i obowiązków podatkowych. Zgodnie z art. 93 Ordynacji podatkowej osoba prawna powstała w wyniku łączenia się osób prawnych, osobowych spółek handlowych, osobowych i kapitałowych spółek handlowych wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki każdej łączących się osób lub spółek. Ten sam sposób postępowania przepis wskazuje w przypadku osoby prawnej łączącej się przez przejęcie innej osoby prawnej (osób prawnych) lub osobowej spółki handlowej (osobowych spółek handlowych).

Sukcesja podatkowa zachodzi w każdym przypadku, gdy wystąpią przesłanki określone w Ordynacji podatkowej. Wiąże się ona każdorazowo z sytuacją, w której ustaje byt prawny podatnika. W przypadku połączenia spółek kapitałowych przestaje istnieć bądź spółka przejmowana, bądź też spółki łączące się celem zawiązania nowej spółki. W ogół ich praw i obowiązków wstępuje spółka przejmująca lub nowo zawiązana.

 

4

Czy powstaną jakieś obowiązki u wspólników?

Analizując skutki podatkowe przy łączeniu się spółek handlowych, należy rozróżnić sytuacje, kiedy udziałowcami lub akcjonariuszami spółek łączących się są osoby fizyczne i osoby prawne.

W przypadku połączenia spółek kapitałowych, których udziałowcami lub akcjonariuszami są osoby fizyczne, obowiązek podatkowy nie powstaje w momencie połączenia się spółek. Jednak powstanie w przyszłości, tzn. wtedy, kiedy udziały lub akcje będą zbywane, a ich wartość bilansowa i rynkowa będzie większa od kosztów poniesionych na ich nabycie w spółce przejmującej.

W przypadku połączenia spółek kapitałowych, których udziałowcami lub akcjonariuszami są osoby prawne, sytuacja wygląda podobnie w odniesieniu do określenia powstania obowiązku opodatkowania. Dochód (przychód) podlega opodatkowaniu nie w momencie połączenia spółek, a w momencie, kiedy udziałowiec czy akcjonariusz sprzeda posiadane już w spółce przejętej udziały lub akcje, zaś koszty uzyskania przychodów obliczone zostaną wówczas na podstawie art. 15 ust. 1k oraz art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT na podstawie tzw. kosztu historycznego, czyli tego w wysokości na dzień przejęcia spółki (połączenia się spółek).

W przypadku łączenia się spółek, zarówno jeśli chodzi o przejęcie, jak i o połączenie, spółce powstałej po połączeniu nie przysługuje prawo do rozliczenia straty spółki przejętej powstałej przed ich połączeniem, przy czym nie dotyczy to spółek kapitałowych. Ustawodawca w tym przypadku wykazuje pewną niekonsekwencję, polegającą na tym, że spółka powstała w wyniku połączenia w drodze sukcesji generalnej wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejętej, lub spółek łączących się, ale bez prawa do rozliczenia straty.

Nie stanowi dochodu dla spółki przejmującej lub nowo zawiązanej, nadwyżka wartości otrzymanego majątku przez spółkę przejmującą lub nowo zawiązaną majątku spółki przejmowanej ponad nominalną wartość udziałów lub akcji przyznanych udziałowcom lub akcjonariuszom spółki przejmowanej. Sytuacja taka ma miejsce wówczas, gdy spółka przejmująca w spółce przejmowanej lub dzielonej posiada udziały w wysokości mniejszej niż 15 proc. Natomiast dochód stanowi nadwyżka wartości przejętego majątku odpowiadająca procentowemu udziałowi w kapitale zakładowym spółki przejmowanej nad kosztami uzyskania przychodu obliczonymi zgodnie z art. 15 ust. 1k lub art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT. Należy zwrócić uwagę, że koszty uzyskania przychodów ustalane są w zależności od rodzaju niepieniężnego wkładu (np. aport w postaci nieruchomości lub ruchomości itd.) wniesionego prze spółkę przejmującą w zamian za objęcie udziałów lub akcji w spółce przejmowanej. W sytuacji gdy dojdzie do objęcia udziałów lub akcji w zamian za wkład pieniężny, to wówczas kosztem uzyskania przychodów będą wydatki poniesione na nabycie tych udziałów lub akcji.

5

Jak podatkowo rozliczyć niepodzielony zysk wspólników?

Przepisy art. 191 i 347 kodeksu spółek handlowych stanowią o prawie wspólników oraz akcjonariuszy do udziału w zysku, wynikającym ze sprawozdania finansowego i przeznaczonym do podziału lub wypłaty. Zysk ten stawiany jest do dyspozycji wspólników w postaci dywidendy. Nie jest to jednak jedyny dopuszczalny sposób zadysponowania dodatnim wynikiem finansowym spółki. Zysk lub jego część może zasilić także kapitał zapasowy bądź kapitały rezerwowe spółki.

Dywidenda, której nie wypłacono, z punktu widzenia wspólników jest neutralna podatkowo. Zgodnie bowiem z art. 24 ust. 5 ustawy o PIT, w związku z art. 17 ust. 1 pkt 4 tej ustawy, dywidenda jako rodzaj przychodu z tytułu udziału w zyskach osób prawnych podlega opodatkowaniu tylko wówczas, gdy została przez podatnika faktycznie uzyskana. Analogicznie w tej kwestii odnosi się do opodatkowania udziału w zysku osób prawnych art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Dopóki środki zgromadzone w kapitale zapasowym lub na kapitałach rezerwowych nie zostaną wykorzystane, np. na późniejszą wypłatę dywidendy czy też podwyższenie kapitału zakładowego spółki, dopóty zysku nie można uznać za rodzaj dochodu faktycznie uzyskanego przez udziałowców lub akcjonariuszy. Takie stanowisko zostało również potwierdzone przez WSA w Warszawie w wyroku z 20 maja 2008 r. (sygn. akt III SA/Wa 399/08) oraz przez WSA w Krakowie w wyroku z 24 kwietnia 2008 r. (sygn. akt I SA/Kr 1281/07).

6

Na co zwracają uwagę organy podatkowe kontrolujące łączące spółki?

Istotą tego pytania jest art. 10 ust. 2 pkt 1 ustawy o CIT stanowiący, że dla spółki przejmującej lub nowo zawiązanej nie stanowi dochodu nadwyżka wartości otrzymanego przez spółkę przejmującą lub nowo zawiązaną majątku spółki przejmowanej lub dzielonej ponad nominalną wartość udziałów lub akcji przyznanych udziałowcom lub akcjonariuszom spółki przejmowanej lub dzielonej. Konsekwentnie proces łączenia spółek może być przedmiotem kontroli organów podatkowych. Takie bowiem wnioski płyną z art. 10 ust. 4 ustawy o CIT, który stanowi, że wspomnianego art. 10 ust. 2 pkt 1 ustawy o CIT nie stosuje się w przypadkach, gdy połączenie lub podział spółek nie są przeprowadzane z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, lecz głównym bądź jednym z głównych celów takiej operacji jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania. Tym samym organy podatkowe mogą próbować kwestionować połączenie podmiotów, jeśli dojdą do wniosku, że miało ono na celu uchylenie się od opodatkowania. Jednocześnie przepisy podatkowe nie wskazują sytuacji, które mogą powodować, że organ podatkowy będzie miał prawo uznać, że podstawą fuzji podmiotów jest jedynie cel podatkowy, a nie ekonomiczny (zazwyczaj decyzja o połączeniu jest wypadkową różnych elementów).

Brak definicji, pojęć użytych w ustawie czy też ich niedoprecyzowanie pozwala na ich dowolną interpretację. Czyni to przepisy ustawowe niezrozumiałymi zarówno dla podatników, jak i organów stosujących prawo. Spółki uczestniczące w operacji połączeniowej, działając zgodnie z obowiązującym przepisami, mogą być bowiem narażone na niekorzystne skutki podatkowe, których nie są w stanie przewidzieć w momencie podejmowania decyzji o połączeniu.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Paweł Kochanowski, starszy menedżer w ITA Doradztwo Podatkowe

Rozmawiała Ewa Matyszewska

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Unia celna UE-Turcja: przewodnik dla polskich firm transportowych. Dokumentacja, najczęstsze problemy, regulacje techniczne i VAT

Turcja funkcjonuje w ramach unii celnej z Unią Europejską, co stwarza szczególne możliwości handlowe. Polscy przewoźnicy muszą jednak pamiętać o specyficznych wymaganiach dokumentacyjnych i procedurach celnych.

Nowy podatek e-commerce uderzy w polskie firmy. Zyska zagraniczna konkurencja?

Plan rozszerzenia podatku od sprzedaży detalicznej na handel internetowy budzi poważne kontrowersje. Eksperci ostrzegają, że nowe przepisy mogą zahamować rozwój polskich e-sklepów i wzmocnić azjatyckie platformy, które często omijają unijne regulacje. W tle apel o zatrzymanie prac legislacyjnych i skupienie się na rozwiązaniach na poziomie UE.

Przedsiębiorcy chcą uproszczenia w kontroli celno-skarbowej i podatkowej. Widzą potrzebę dialogu z kontrolerami

Przedsiębiorcy, w ramach deregulacji prowadzonej przez rząd, domagają się większej współpracy i otwartości na wyjaśnienia ze strony służb celno-skarbowych, jasnej interpretacji przepisów, partnerskiego traktowania oraz skrócenia procesu przedawnienia.

Zawód: księgowy: teraz wyraźny awans w rankingu prestiżu. Dlaczego warto zarabiać na umiejętności księgowania

W najnowszym rankingu najbardziej poważanych zawodów w Polsce opublikowanym przez SW Research (2025) księgowy awansował o 3 miejsca w porównaniu z ubiegłym rokiem. Aktualnie zajmuje 22 miejsce na 51 profesji.

REKLAMA

Rząd poprawia KSeF, przedsiębiorcy zadowoleni z kolejnym zmian w ustawie, zwłaszcza że korzystne modyfikacje nastąpią jeszcze przed wejściem w życie zmienianych przepisów

Krajowy System e-Faktur zmienia się na lepsze. Rząd, po konsultacjach z przedsiębiorcami, przyjął pakiet przepisów, które mają ułatwić funkcjonowanie Krajowego Systemu e-Faktur. Nowe przepisy są wynikiem licznych konsultacji z przedsiębiorcami, jakie przeprowadziło Ministerstwo Finansów.

MF proponuje zmiany w raportowaniu do KNF. Mniej obowiązków dla domów maklerskich

Ministerstwo Finansów opublikowało projekt rozporządzenia zmieniającego zasady przekazywania informacji do Komisji Nadzoru Finansowego przez firmy inwestycyjne i banki prowadzące działalność maklerską. Nowe regulacje, będące częścią pakietu deregulacyjnego, mają na celu uproszczenie obowiązków sprawozdawczych i zmniejszenie obciążeń administracyjnych.

Kawa z INFORLEX. Przygotowanie do KSeF

Zapraszamy na bezpłatne spotkanie online. Kawa z INFORLEX wydanie EXTRA. Rozmowa z 2 cenionymi ekspertami.

Kolejna rewolucja i sensacyjne zmiany w KSeF i elektronicznym fakturowaniu. Czy są nowe terminy, co z możliwością fakturowania offline

Deregulacja idzie pełną parą. Rząd zmienia nie tylko obowiązujące już przepisy, ale i te, które dopiero mają wejść w życie. Przykładem takiej deregulacji są przepisy o KSeF czyli o obowiązkowym przejściu na wyłącznie cyfrowe e-faktury. Co się zmieni, co z terminami obowiązkowego przejścia na e-fakturowanie dla poszczególnych grup podatników?

REKLAMA

BPO jako most do innowacji: Jak outsourcing pomaga firmom wyjść ze swojej bańki i myśleć globalnie

W dzisiejszym dynamicznym środowisku biznesowym, gdzie innowacyjność decyduje o przewadze konkurencyjnej, wiele przedsiębiorstw boryka się z paradoksem: potrzebują dostępu do najnowszych technologii i świeżych perspektyw, ale ograniczają ich własne zasoby, lokalizacja czy kultura organizacyjna. Business Process Outsourcing (BPO) staje się w tym kontekście nie tylko narzędziem optymalizacji kosztów, ale przede wszystkim bramą do globalnej puli wiedzy i innowacji.

Nowelizacja ustawy o VAT dot. obowiązkowego KSeF. Rząd podjął decyzję

W dniu 17 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów oraz zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu wprowadzenie obowiązkowego modelu Krajowego Systemu e-Faktur („KSeF”), czyli specjalnego systemu elektronicznego do wystawiania i odbierania faktur (tzw. faktur ustrukturyzowanych). Oznaczać to będzie odejście od papierowych faktur VAT. Ponadto, w związku z wejściem w życie nowego systemu, o 1/3 skrócony zostanie podstawowy termin zwrotu VAT – z 60 do 40 dni. Wprowadzenie tego systemu zostanie podzielone na 2 etapy, aby firmy lepiej mogły się do niego dostosować.

REKLAMA