REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zgłaszanie naruszeń a ochrona sygnalistów – procedura. Zostało już mało czasu na wdrożenie!

Zgłaszanie naruszeń a ochrona sygnalistów – procedura. Zostało już mało czasu na wdrożenie!
Zgłaszanie naruszeń a ochrona sygnalistów – procedura. Zostało już mało czasu na wdrożenie!

REKLAMA

REKLAMA

Zgłaszanie naruszeń a ochrona sygnalistów – procedura. Problematyka sygnalizacji nieprawidłowości i ochrony sygnalistów to wyzwania, przed którymi niebawem staną podmioty z sektora prywatnego i publicznego w całej Europie. Pojawiają się w związku z tym liczne pytania, np.: czy muszę wprowadzać system ochrony sygnalisty w firmie? Co mi grozi jeżeli tego nie zrobię? To już ostatni moment, aby zgłębić temat – wskazuje mec. Dagmara Pajączkowska z kancelarii Chmura i Partnerzy.

Sygnalista – kim jest?

Sygnalista to nie jest stanowisko. Sygnalistą jest osoba, która działając w dobrej wierze i w interesie publicznym zgłasza lub ujawnia informacje o naruszeniach prawa. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (dalej „Dyrektywa”) wskazuje definicję tzw. Sygnalisty, czyli osoby dokonującej zgłoszenia oraz pracującej w sektorze prywatnym lub publicznym, która uzyskała informacje na temat naruszeń w kontekście związanym z pracą, niezależnie od tego, czy stosunek pracy trwa, ustał, czy dopiero ma zostać nawiązany.

REKLAMA

Autopromocja

Zgłaszanie naruszeń prawa i ochrona sygnalistów

Dyrektywa wymaga przyjęcia regulacji prawnych związanych ze zgłaszaniem naruszeń, w tym dotyczących ochrony zgłaszających oraz trybu zgłaszania naruszeń i podejmowania działań następczych przez pracodawców i organy publiczne. Ma to służyć lepszemu egzekwowaniu prawa i polityk Unii Europejskiej poprzez skuteczniejsze wykrywanie przypadków naruszeń, prowadzenie postępowań wyjaśniających i ściganie. Osoby pracujące w podmiotach prywatnych i publicznych lub utrzymujące z nimi kontakt w związku ze swoją działalnością zawodową mogą w związku z taką pracą lub działalnością dowiedzieć się o zagrożeniach lub szkodach dla interesu publicznego, a działając jako tzw. sygnaliści, odegrać istotną rolę w ujawnianiu naruszeń. Rozwiązania krajowe powinny zatem zapewnić zrównoważoną i skuteczną ochronę osób zgłaszających naruszenia.

Sposób raportowania nieprawidłowości

Dyrektywa stanowi, że o nieprawidłowości w kontekście związanym z pracą sygnaliści mogą powiadomić na drodze:

  • zgłoszenia wewnętrznego – swoją organizację,
  • zgłoszenia zewnętrznego ‒ organ centralny lub właściwe organy publiczne,
  • ujawnienia publicznego – opinię publiczną za pośrednictwem mediów tradycyjnych lub społecznościowych.

Implementacja prawa unijnego w krajowym porządku prawnym  - jakie obowiązki i na kogo nałoży ustawa?

Aktualnie w polskim systemie prawnym brak jest kompleksowej regulacji poświęconej ochronie sygnalistów. Przedsiębiorcy oraz podmioty publiczne mogą już zapoznać się z projektem ustawy o ochronie sygnalistów. 18 października 2021 r. na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa wraz z uzasadnieniem, która planowo ma zostać ogłoszona 17 grudnia 2021 r.

System whistleblowing

Przepisy  przewidują 14-dniową vacatio legis, a zatem duże przedsiębiorstwa (zatrudniające od 250 pracowników) i podmioty administracji publicznej będą zobowiązane posiadać rozwiązania wewnętrzne (system whistleblowing) umożliwiające bezpieczne, poufne lub anonimowe zgłaszanie nieprawidłowości. Należy nie tylko stworzyć bezpieczne kanały sygnalizowania, ale też efektywnie zapoznać pracowników z zasadami ich funkcjonowania.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Otrzymane zgłoszenia właściwy, niezależny i kompetentny podmiot w organizacji powinien procedować na zasadach określonych w ustawie, udzielać sygnaliście informacji zwrotnych w ustalonych terminach, podejmować działania następcze (wyjaśniające i naprawcze) oraz prowadzić rejestr zgłoszeń.

Ten sam obowiązek spocznie na średnich przedsiębiorcach (50-249 pracowników), ale dopiero od 17 grudnia 2023 roku.

Do stworzenia wewnętrznego regulaminu przyjmowania od sygnalistów zgłoszeń o nieprawidłowościach, w myśl przepisów, zobowiązani są co do zasady pracodawcy z sektora publicznego i prywatnego zatrudniający co najmniej 50 pracowników.

Wyjątkiem są podmioty z sektora finansowego (np. banki, fundusze inwestycyjne, towarzystwa emerytalne, zakłady ubezpieczeń i domy maklerskie), dla których utworzenie wewnętrznego regulaminu przyjmowania zgłoszeń jest obowiązkowe bez względu na liczbę zatrudnianych pracowników.

Pracodawcy zatrudniający mniej niż 50 pracowników będą mogli ustalić regulamin zgłoszeń wewnętrznych na zasadzie dobrowolności.

Środki ochrony nie będą przysługiwały bezwarunkowo

Należy podkreślić, że środki ochrony nie przysługują sygnalistom bezwarunkowo. Aby byli nimi objęci, zobligowani są do spełnienia pewnych warunków. Przede wszystkim, powinni mieć uzasadnione podstawy, by sądzić, że informacje, które zgłaszają są prawdziwe w momencie dokonywania zgłoszenia. Warunkiem objęcia ochroną jest również dokonanie zgłoszenia zgodnie z procedurą przewidzianą w Dyrektywie. Sygnalista zobowiązany jest do zachowania odpowiedniej kolejności zgłaszania informacji (zgłoszenie wewnętrzne powinno być dokonane przed zgłoszeniem zewnętrznym), a także, w przypadku tzw. ujawnienia publicznego, oznaczającego podanie do wiadomości publicznej informacji na temat naruszeń, sygnalista powinien mieć uzasadnione podstawy, by sądzić, że naruszenie może stanowić bezpośrednie lub oczywiste zagrożenie dla interesu publicznego lub, w przypadku dokonania zgłoszenia zewnętrznego, że grozić mu będą działania odwetowe albo że istnieje niewielkie prawdopodobieństwo skutecznego zaradzenia naruszeniu ze względu na szczególne okoliczności sprawy.

Nie będzie odrębnego urzędu ds. ochrony sygnalistów

Organem centralnym odpowiedzialnym za przyjmowanie zgłoszeń zewnętrznych został, zgodnie z zapowiedzią, Rzecznik Praw Obywatelskich. Poza organem centralnym ustawa definiuje także organy publiczne. W projekcie z nazwy wymieniony został tylko Prezes UOKiK w zakresie zasad konkurencji i ochrony konsumentów, ale wydaje się, że organów publicznych przyjmujących zgłoszenia zewnętrzne będzie więcej – odpowiednio w zakresach swoich kompetencji.

Sygnalistą będzie nie tylko pracownik

Projektowany przepis stanowi o ochronie „pracowników oraz innych osób”, zakresem ustawy objęte bowiem będzie zgłaszanie naruszeń prawa niezależnie od tego, czy dokonywane będzie przez świadczących pracę w ramach stosunku pracy, czy także przez inne osoby, które powzięły wiadomość o naruszeniu prawa w kontekście związanym z pracą, niezależnie od podstawy prawnej i formy świadczenia pracy, jak również niezależnie od tego, czy dany stosunek prawny ma zostać dopiero nawiązany, czy już ustał. Środki ochrony stosowane będą odpowiednio także wobec innych osób, takich jak osoby pomagające w dokonaniu zgłoszenia, osoby trzecie powiązane ze zgłaszającym oraz podmioty powiązane ze zgłaszającym, w szczególności stanowiące własność lub zatrudniające zgłaszającego. W zależności od statusu zgłaszającego i innej osoby, a co za tym idzie potencjalnego zakresu i formy naruszenia praw, odpowiednio odmiennie kształtować się będzie zakres możliwych do zrealizowana uprawnień osób objętych ochroną.

Sankcje karne

Jednym z większych zaskoczeń, jakie przyniósł projekt ustawy, było brzmienie przepisów karnych. Wprowadzają one ryzyko poniesienia odpowiedzialności osobistej do 3 lat pozbawienia wolności za:

  • nieustanowienie lub niewłaściwe ustanowienie wewnętrznych procedur zgłaszania,
  • utrudnianie dokonywania zgłoszeń,
  • podejmowanie działań odwetowych wobec sygnalistów czy
  • naruszenie poufności tożsamości sygnalisty.

Kontrowersyjne jest jednak to, że projekt nie precyzuje bezpośrednio, kto miałby tę odpowiedzialność ponieść. Należy więc założyć, że byłoby to najwyższe kierownictwo oraz zgodnie z zakresami obowiązków odpowiednie funkcje w organizacji (np. przedstawiciele działu prawnego lub HR). W tej perspektywie tym istotniejszy wydaje się być właściwy podział obowiązków w procesie ustanawiania systemu i jego późniejszej obsługi.

Jak przygotować organizację na nowe wymagania prawne?

REKLAMA

Jak wskazuje mec. Dagmara Pajączkowska, Partner kancelarii Chmura i Partnerzy - wdrożenie mechanizmów związanych z procesem zgłaszania nieprawidłowości to działania wielopłaszczyznowe, wymagające nie tylko wiedzy prawniczej, ale także swoistego dostosowania wewnętrznego organizacji je wprowadzającej. Jako najbardziej domyślny sposób informowania o nieprawidłowościach, zgodnie z postanowieniami Dyrektywy, została wskazana ścieżka wewnętrzna. Ma ona priorytet przed raportowaniem zewnętrznym, jeśli naruszeniu można skutecznie zaradzić w ramach konkretnego podmiotu oraz nie ma ryzyka działań odwetowych wobec sygnalisty.

Mec. Pajączkowska podkreśla, że procedura obejmująca zgłaszanie nieprawidłowości powinna obejmować m.in. sposób przekazywania zgłoszenia, osobę odpowiedzialną za jego odbiór, sposób prowadzenia wewnętrznego postępowania wyjaśniającego, podmioty zobowiązane do przeprowadzenia wewnętrznego postępowania wyjaśniającego, a także sposób opracowania wniosków z przeprowadzonego postępowania wewnętrznego.

Brak terminowej implementacji Dyrektywy niesie poważne skutki

Przepisy chroniące sygnalistów, zgodnie z wymaganiami Dyrektywy, powinny zostać implementowane do polskiego porządku prawnego najpóźniej 17 grudnia 2021 r.

W tym terminie kraje UE muszą przesłać Komisji tekst krajowych środków wykonawczych, które włączają przepisy Dyrektywy do prawa krajowego. Komisja sprawdzi, czy są one kompletne i służą realizacji celów wyznaczonych w Dyrektywie. W przeciwnym przypadku Komisja może wszcząć postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego z powodu braku zawiadomienia o środkach transpozycji. Komisja może również wszcząć postępowanie sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w przypadku nieprawidłowej transpozycji dyrektywy. Zgodnie z traktatami UE Komisja może również wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości, który w niektórych przypadkach ma prawo nałożyć karę pieniężną.

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Obowiązkowe e-Doręczenia od 1 kwietnia 2025 r. dla firm zarejestrowanych w KRS. Jak założyć skrzynkę i aktywować Adres do Doręczeń Elektronicznych (ADE)

W komunikacie z 27 marca 2025 r. Poczta Polska przypomina o nadchodzącym terminie: 1 kwietnia 2025 r., kiedy to obowiązek korzystania z systemu e-Doręczeń zostanie rozszerzony na przedsiębiorstwa zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym przed początkiem bieżącego roku.

Ekologiczne opakowania w e-handlu - ogromne wyzwanie dla logistyki

Europejski klient e-commerce ma sprzeczne oczekiwania wobec opakowań, w których dostarczane są jego zamówienia. Domaga się ekologicznych rozwiązań, ale rzadko zrezygnuje z zakupu, jeśli nie otrzyma alternatywy zrównoważonej klimatycznie. Nie chce też płacić za spełnienie postulatów środowiskowych, a długa lista rozbieżności generuje ogromne wyzwania po stronie sprzedawców i logistyki. Ekologiczna rewolucja nie jest tania, dodatkowo nowe unijne przepisy wymuszają daleko idące zmiany w procesie realizacji zamówień.

Praca w KAS - rekrutacja 2025. Gdzie szukać ogłoszeń?

Praca w KAS a rekrutacja w 2025 roku. Jakie zadania ma Krajowa Administracja Państwowa? Kto może pracować w KAS? Gdzie szukać ogłoszeń? Jakie są wymagania są w trakcie rekrutacji w 2025 roku?

Roczne zeznanie podatkowe CIT tylko do 31 marca. Jak złożyć CIT-8

Ministerstwo Finansów i Krajowa Administracja Skarbowa przypominają, że 31 marca 2025 r. upływa termin złożenia zeznania CIT-8 za 2024 rok dla tych podatników, których rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym. CIT-8 można złożyć także elektronicznie w serwisie e-Urząd Skarbowy bez konieczności posiadania podpisu kwalifikowanego.

REKLAMA

PKPiR 2026: będzie 15 poważnych zmian i nowe rozporządzenie od 1 stycznia. Terminy wpisów, dodatkowe kolumny do KSeF, dowody księgowe i inne nowości

Minister Finansów przygotował projekt nowego rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (pkpir). Nowe przepisy zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. Sprawdziliśmy co się zmieni w zasadach prowadzenia pkpir w porównaniu do obecnego stanu prawnego.

Odpisy amortyzacyjne spółek nieruchomościowych

Najnowsze orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) przynoszą istotne zmiany dla spółek nieruchomościowych w zakresie możliwości rozpoznawania odpisów amortyzacyjnych w kosztach podatkowych. W styczniu tego roku NSA w kilku wyrokach (sygn. II FSK 788/23, II FSK 789/23, II FSK 987/23, II FSK 1086/23, II FSK 1652/23) potwierdził korzystne dla podatników stanowisko wojewódzkich sądów administracyjnych (WSA).

CIT estoński a optymalizacja podatkowa. Czy to się opłaca?

Przedsiębiorcy coraz częściej poszukują skutecznych sposobów na obniżenie obciążeń podatkowych. Jednym z rozwiązań, które zyskuje na popularności, jest estoński CIT. Czy rzeczywiście ta forma opodatkowania przynosi realne korzyści? Przyjrzyjmy się, na czym polega ten model, kto może z niego skorzystać i jakie są jego zalety oraz wady dla polskich przedsiębiorstw.

Składka zdrowotna w 2026 roku – będzie ewolucja czy rewolucja?

Planowane na 2026 rok zmiany w składce zdrowotnej dla przedsiębiorców stanowią jeden z najbardziej dyskutowanych tematów w sferze podatkowej, mimo iż sama składka podatkiem nie jest. Tak jak każda kwestia dotycząca finansów osobistych a równocześnie publicznych, wywołuje liczne pytania zarówno wśród prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, jak i wśród polityków, gdzie widoczne są wyraźne podziały.

REKLAMA

Podatnik już nie będzie karany za przypadkowe błędy, nie będzie udowadniał niewinności

Szef rządu Donald Tusk poinformował, że za niecelowe, przypadkowe błędy nie będzie się już karać podatnika. Teraz to urząd skarbowy będzie musiał udowadniać jak jest.

Będą zmiany w L4, pracy na chorobowym i pensjach na zwolnieniach lekarskich. Przedsiębiorcy: Jesteśmy zwolennikami deregulacji i elastyczności, ale też jasnych zasad

Zasiłek chorobowy powinien być wypłacany pracownikowi już od pierwszego dnia absencji – Północna Izba Gospodarcza w Szczecinie popiera projekt przygotowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, apelując jednocześnie o to, by ustawa w tej sprawie była przyjęta możliwie szybko. Przedsiębiorcy jednocześnie oczekują dalszego dialogu z Ministerstwem na temat np. „Zmian w L4”, które w opinii niektórych przedsiębiorców mogą budzić kontrowersje. – Jesteśmy zwolennikami tego, by pracownicy i pracodawcy mogli regulować swoje relacje w możliwie elastyczny sposób. Z jednej strony więc jesteśmy zwolennikami tego, by zwolnienie lekarskie nie blokowało w stu procentach możliwości wykonywania innych zobowiązań jeżeli to jest możliwe, ale z drugiej widzimy przestrzeń, gdzie zwolnienie lekarskie może być wykorzystywane do nadrabiania obowiązków w jednej pracy, przy jednoczesnym spowolnianiu działania w drugiej firmie – mówi Hanna Mojsiuk, prezes Północnej Izby Gospodarczej w Szczecinie.

REKLAMA