Sprzedaż przez internet - obowiązki przedsiębiorcy

Polski ustawodawca, w ślad za prawem unijnym, zdaje się postrzegać konsumentów jako osoby mocno nieporadne. Potwierdza to w dużej mierze ustawa o prawach konsumenta, która weszła w życie w dniu 25 grudnia 2014 roku i stanowi implementację dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE, z dnia 25 października 2011 roku, w sprawie praw konsumentów.

Ustawy z 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta

Ustawie tej warto przyjrzeć się pod kątem umów zawieranych przez Internet, które w omawianym akcie prawnym, mieszczą się pod pojęciem umów zawieranych na odległość. Warto dodać, iż z dniem wejścia w życie wspomnianej ustawy, straciła moc ustawa z dnia 2 marca 2000 roku, o ochronie niektórych praw konsumentów oraz odpowiedzialności za szkodę, wyrządzoną przez produkt niebezpieczny oraz ustawa z dnia 27 lipca 2002 roku, o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego.

Szerokie obowiązki informacyjne

Ustawa o prawach konsumenta nakłada na przedsiębiorców prowadzących sprzedaż przez Internet szereg obowiązków, w szczególności cały korowód zobowiązań  informacyjnych. W pierwszej kolejności ustawa znacznie rozszerza zakres informacji, jakie mają być przekazane konsumentowi zawierającemu umowę przez Internet, najpóźniej w chwili wyrażenia przez konsumenta woli związania się taką umową. O ile uchylana ustawą o prawach konsumenta ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, określała w jedenastu punktach informacje, jakie mają być przekazywane konsumentom, o tyle nowa ustawa zawiera już dwadzieścia jeden  takich punktów. Odnośnie katalogu nowych informacji, jakie przedsiębiorca ma przekazywać konsumentowi pojawia się pytanie: czy faktycznie koniecznym jest uzmysławianie konsumenta, iż przedsiębiorca ma obowiązek dostarczenia rzeczy bez wad (art. 12 ust. 1 pkt 13) lub informowania konsumenta o możliwości skorzystania z pozasądowych sposobów rozpatrywania reklamacji i dochodzenia roszczeń oraz zasadach dostępu do tych procedur (art. 12 ust. 1 pkt 21)?

Obniżenie kosztów i uproszczenie procedury rejestracji działalności gospodarczej

Ustawa o prawach konsumenta wymaga od przedsiębiorcy, także nadzwyczajnej dbałości, aby bardzo szczegółowo poinformował konsumenta, iż w związku z zakupem towaru lub usługi, ciąży na nim obowiązek zapłaty. Zgodnie z art. 17 ust. 2 analizowanego aktu normatywnego, przedsiębiorca zapewnia, aby konsument w momencie składania zamówienia wyraźnie potwierdził, że zdaje sobie sprawę z obowiązku zapłaty. Z kolei art. 17 ust. 3 ustawy o prawach konsumenta wskazuje, że jeżeli do złożenia zamówienia używa się przycisku lub podobnej funkcji, muszą być one oznaczone w czytelny sposób słowami „zamówienie z obowiązkiem zapłaty” lub innego równoważnego jednoznacznego sformułowania. Odnośnie obowiązku określonego w art. 17 ust. 2, polski ustawodawca wydaje się iść dalej niż wymaga tego unijna dyrektywa. W myśl  art. 8 ust. 2  przedsiębiorca zapewnia, aby konsument w momencie składania zamówienia  przyjął do wiadomości, że zamówienie pociąga za sobą obowiązek zapłaty. Bez wątpienia czym innym jest zapewnienie, aby konsument przyjął do wiadomości fakt płatności zamówienia, czym innym zaś, wyraźne potwierdzenie – jak nakazuje polski prawodawca – przez konsumenta, iż wie, że zamówienie pociąga za sobą obowiązek zapłaty. W dalszej kolejności wątpliwości budzi stosunek art. 17 ust. 3 do art. 17 ust. 2 ustawy o prawach konsumenta. Powstaje bowiem pytanie, czy kliknięcie na przycisk oznaczony treścią „zamówienie z obowiązkiem zapłaty” jest równoznaczne z potwierdzeniem przez nabywcę, że z zamówieniem wiąże się obowiązek zapłaty.

Pojęcie trwałego nośnika

Kolejny obowiązek dla przedsiębiorców przewiduje art. 21 ust. 1 ustawy o prawach konsumenta.  Zgodnie z przepisem przedsiębiorca ma obowiązek przekazać konsumentowi potwierdzenie zawarcia umowy na odległość na trwałym nośniku w rozsądnym czasie po jej zawarciu, najpóźniej w chwili dostarczenia rzeczy lub przed rozpoczęciem świadczenia usługi. Dodatkowe wymagania nie omijają przedsiębiorców także w razie odstąpienia od umowy przez klienta.  Art. 30 ust 3 i 4 ustawy o prawach konsumenta stanowi, iż jeśli przedsiębiorca zapewnia możliwość złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy drogą elektroniczną, konsument może złożyć oświadczenie albo z wykorzystaniem wzoru formularza o odstąpieniu stanowiącego załącznik do ustawy albo poprzez złożenie takiego oświadczenia na stronie internetowej przedsiębiorcy. Przedsiębiorca ma obowiązek niezwłocznie przekazać odbiorcy  na trwałym nośniku potwierdzenie otrzymania oświadczenia o odstąpieniu od umowy złożonego w jednej z form, o których mowa wyżej. W świetle obowiązku potwierdzenia zawarcia umowy przez Internet oraz potwierdzenia otrzymania oświadczenia o odstąpieniu, pojawia się pojęcie trwałego nośnika. Nie jest to pojęcie nowe w polskim ustawodawstwie, pojawiało się już między innymi w ustawie o kredycie konsumenckim. Ustawodawca polski, w uzasadnieniu do projektu ustawy o prawach konsumenta, daje swego rodzaju istotną wykładnię pojęcia trwałego nośnika wskazując, iż „(…) Na tle tej definicji należy wyjaśnić, że jakkolwiek poczta elektroniczna nie jest ani „materiałem” ani „urządzeniem”, o których mowa w ww. definicji, to przy komunikowaniu się przy pomocy poczty elektronicznej przekazywane informacje są utrwalane na trwałych nośnikach, np. na serwerze odbiorcy, co w praktyce oznacza, że posłużenie się pocztą elektroniczną do przekazywania informacji, co do których projekt wymaga, aby były utrwalone na trwałym nośniku, będzie spełniać ten wymóg (…)”. Jakkolwiek powyższa wykładnia wydaje się dosyć ekwilibrystyczna w kontekście ustawowej definicji trwałego nośnika, należy mieć nadzieję, iż w praktyce stosowania ustawy o prawach konsumenta, w szczególności przez sądy, powyższa interpretacja zostanie zaakceptowana. Znacznie ułatwia ona przedsiębiorcom spełnianie obowiązków, jakie nakłada na nich analizowany akt prawny i wydaje się odpowiadać charakterowi transakcji dokonywanych via Internet.

Polecamy: Samochód w firmie 2015 - multipakiet

Ponadto ustawa kreuje obowiązek, aby na stronach internetowych służących do prowadzenia handlu elektronicznego wskazane zostały w sposób wyraźny, najpóźniej na początku składania zamówienia, jasne i czytelne informacje o ograniczeniach dotyczących dostarczania oraz akceptowanych sposobach płatności.