Książka kontroli przedsiębiorcy

Przedsiębiorca jest zobowiązany do prowadzenia i przechowywania w swojej siedzibie książki kontroli oraz upoważnień i protokołów kontroli. Takie obowiązki nakłada na niego treść art. 81 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2004 r. Nr 173, poz. 1807 ze zm.). W przypadku wszczęcia kontroli, przedsiębiorca jest zobowiązany niezwłocznie okazać kontrolującemu książkę kontroli albo kopie odpowiednich jej fragmentów lub wydruki z systemu informatycznego, w którym prowadzona jest książka kontroli. W wypadku przekazania kontrolującemu odpowiednich wydruków, przedsiębiorca musi pamiętać o poświadczeniu ich „za zgodność” z wpisem w książce kontroli.

Autopromocja

Forma rejestrowania kontroli nie jest jednoznaczna?

Głównym celem książki kontroli jest dokumentowanie przez firmę liczby i czasu trwania kontroli jej działalności. Przepisy obowiązującego prawa nie określają jednoznacznie formy rejestrowania kontroli w przedsiębiorstwie. Wynika z tego, że książka kontroli może mieć formę zbioru dokumentów, jak również może być prowadzona w formie elektronicznej. Istotnym zagadnieniem pozostaje rozstrzygnięcie kwestii, czy ustawodawca dopuszczając możliwość prowadzenia książki kontroli w formie elektronicznej jednocześnie zezwolił przedsiębiorcom na całkowite zrezygnowanie z klasycznej, papierowej wersji książki kontroli.

E-kontrole podatkowe za pomocą Jednolitego Pliku Kontrolnego (JPK)

Wydaje się jednak, że pomimo iż obowiązujące przepisy prawa nie rozstrzygają jednoznacznie tej kwestii, to przyjąć należy, że prowadzenie książki w wersji elektronicznej, nie wyłącza obowiązku przedsiębiorcy prowadzenia jej w formie papierowej. Innymi słowy przedsiębiorca może prowadzić wersję elektroniczną książki kontroli, ale stanowić będzie ona jedynie uzupełnienie tradycyjnej książki kontroli.

Tyle książek kontroli, ile wspólników spółki cywilnej?

Przedsiębiorca, który prowadzi książkę kontroli w formie elektronicznej, dokonuje wpisów oraz aktualizacji danych zawartych w książce kontroli. Dane zawarte w książce kontroli prowadzonej w formie elektronicznej odpowiadają danym zawartym w klasycznej, papierowej książce kontroli oraz w dokumentach przechowywanych przez przedsiębiorcę. Obowiązek prowadzenia książki kontroli spoczywa na każdym przedsiębiorcy prowadzącym działalność w Polsce.

Kontrole PIP bez zapowiedzi niezgodne z prawem

Należy podkreślić, że w świetle art. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej za przedsiębiorców uznaje się osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – wykonując we własnym imieniu działalność gospodarczą. Zgodnie z wskazanym unormowaniem prawnym za przedsiębiorców należy uznać także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej, nie zaś spółkę cywilną. Czy zatem każdy ze wspólników spółki cywilnej powinien prowadzić osobną książkę kontroli? W przypadku spółki cywilnej przyjmuje się, iż nie jest wymagane prowadzenie tylu książek kontroli, ilu faktycznie spółka cywilna posiada wspólników. W tym przypadku wystarczająca jest jedna książka kontroli, z zastrzeżeniem iż książka ta powinna być przechowywana w miejscu, w którym koncentruje się działalność wspólników spółki cywilnej.

Autopromocja

Szkolenie: Jak przygotować się do KSeF?

Sprawdź

Kiedy należy skorygować błędy w dokumentacji wykryte w czasie kontroli ZUS

Czasowe zwolnienie od przedstawienia książki kontroli

Przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą pomimo obowiązku posiadania i przechowywania książki kontroli może doświadczyć sytuacji, w której będzie on z mocy prawa zwolniony od tego obowiązku. Dzieje się tak w sytuacji, gdy jej okazanie przez przedsiębiorcę jest niemożliwe ze względu na udostępnienie jej innemu organowi kontroli. W takim przypadku przepisy prawa nie nakładają obowiązku natychmiastowego przekazania książki kontroli organowi kontrolującemu. W takim wypadku, przedsiębiorca jest zobowiązany dostarczyć książkę kontroli do siedziby organu kontrolującego w terminie 3 dni roboczych od dnia zwrotu tej książki przez organ kontroli, który aktualnie taką książkę analizował.

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Ponadto, należy zwrócić uwagę, że przepisy prawa nie określają czasu, w którym przedsiębiorca ma przechowywać książkę kontroli. Założyć, zatem należy, że przedmiotowy obowiązek ciąży na przedsiębiorcy bezterminowo.

Autorem jest: Kancelaria Prawna Skarbiec, specjalizująca się w przeciwdziałaniu bezprawiu urzędniczemu i w kontrolach podatkowych