Restrukturyzacja zadłużonych firm – nowe prawo przynosi efekty

Ewolucja warunków gospodarczych uzasadniała przeprowadzenie reformy w zakresie obowiązującej od 2003 roku ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze. Dodatkowo porównanie zagadnienia upadłości z innymi państwami członkowskimi Unii Europejskiej, jednoznacznie wykazało, iż postępowanie upadłościowe i naprawcze w Polsce nie przynosiło pożądanych efektów, było stosowane stosunkowo rzadko, ale i często prowadziło do eliminowania firm z obrotu gospodarczego w związku z zaistniałymi problemami finansowymi.

Nowe prawo restrukturyzacyjne

Znowelizowane przepisy obowiązują od dnia 1 stycznia 2016 roku. Do czasu wprowadzenia przedmiotowych uregulowań, przez 10 lat funkcjonowała w Polsce przez okres dziesięcioletni ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze. Obowiązywanie przedmiotowej ustawy umożliwiło krytyczną weryfikację realizacji stawianych jej celów. Uprzednio obowiązujący akt prawny „Prawo restrukturyzacyjne i naprawcze”, pozwalał przedsiębiorcom, którzy mieli problemy finansowe na przeprowadzenie restrukturyzacji swoich zobowiązań w trybie upadłości układowej lub w trybie postępowania naprawczego.

– Problemy związane z prowadzeniem spraw na podstawie zmienionych przepisów wykazywały jednoznacznie, iż dłużna firma ubiegająca się o układ, często poddawana była bez swojej wiedzy niechcianemu procesowi likwidacji. Tym samym przedsiębiorstwa mające problemy finansowe podejmowały decyzje o samodzielnym rozwiązywaniu kłopotów, zamiast decydować się na składanie wniosków do sądu upadłościowego – wyjaśnia Robert Nogacki, założyciel Kancelarii Prawnej Skarbiec.

Nowe przepisy ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (Dz.U. z 2016 r., poz. 1574, dalej jako: „Prawo restrukturyzacyjne”) zwiększają szansę na skuteczną restrukturyzację firm, której głównym celem jest wykorzystanie dostępnych instrumentów prawnych na wyjście z kłopotów finansowych. Obowiązujące uregulowania można porównać do gry interesów dłużnika i wierzyciela, które odbywają się według ściśle określonych zasad pod nadzorem sądu. Nie jest to jednak najłatwiejsza gra, która– wymaga ona ogromnego doświadczenia, a także zdecydowanych działań. Nie bez powodu ustawodawca w tym zakresie odsyła do przepisów kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniach spornych.

Założenia restrukturyzacji

Przepisy nowej ustawy przewidują tzw. politykę „nowej szansy” dla przedsiębiorstw, ponieważ głównym jej założeniem jest umożliwienie przedsiębiorcom wykorzystanie dostępnych procedur i instrumentów prawnych na wyjście z kłopotów finansowych, na co wskazuje art. 3 Prawa restrukturyzacyjnego. Przepis wyraźnie stanowi, iż celem postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika przez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami, a w przypadku postępowania sanacyjnego – przez przeprowadzenie działań sanacyjnych, przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli.

Powyższe wykazuje, że wprowadzona reforma przepisów ustanawia zasadę pierwszeństwa restrukturyzacji przed likwidacją. W przypadku złożenia wniosku restrukturyzacyjnego i wniosku o ogłoszenie upadłości sąd upadłościowy w pierwszej kolejności rozpozna wniosek restrukturyzacyjny firmy borykającej się z problemami finansowymi.

Zmiany ustawy należy ocenić pozytywnie zarówno z perspektywy dłużnych przedsiębiorstw, jak i oraz wierzycieli. Doprowadziły one do zapewnienia autonomii postępowań restrukturyzacyjnych i ochrony przedsiębiorstwa przed postępowaniem upadłościowym. Przepisy ustawy wprowadziły również rozwiązania, które zapobiegają możliwości wykorzystywania postępowania restrukturyzacyjnego w celu pokrzywdzenia wierzycieli. Podkreślić należy, że w sytuacji, gdy działania dłużnika, jego sposób zarządzania przedsiębiorstwem i prowadzeniem negocjacji z wierzycielami wskazuje, że jedynym jego celem jest uniemożliwienie wierzycielom prowadzenia skutecznej egzekucji – sąd zobowiązany jest odmówić otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego.

Rodzaje postępowań na gruncie nowej ustawy

Obowiązujące przepisy Prawa restrukturyzacyjnego przewidują cztery tryby możliwych postępowań restrukturyzacyjnych. Cechą wspólną każdego z nich jest dokonywanie restrukturyzacji przedsiębiorstwa w następujący sposób: w pierwszej kolejności jego zobowiązań, a następnie jego majątku, sposobu zarządzania przedsiębiorstwem oraz zatrudnienia.

Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM

Ustawodawca wskazał, że każdy z rodzajów postępowania restrukturyzacyjnego ma zapewnić możliwość wyboru formy restrukturyzacji dostosowanej do potrzeb konkretnego przedsiębiorstwa i jego sytuacji finansowej. Należą do nich:

- postępowanie o zatwierdzenie układu;

- przyspieszone postępowanie układowe;

- postępowanie układowe;

- postępowanie sanacyjne.