Jak chronić majątek firmy przed wierzycielami

Odpowiednie instytucje prawne w postaci choćby weksli, postanowień umownych czy gwarancji bankowych chronią wierzycieli przed niepewnymi kontrahentami. Czy w odwrotnej sytuacji, przedsiębiorcy dotknięci problemami finansowymi są zupełnie pozbawieni ochrony przed wierzycielami? Otóż nie. Istnieją bowiem odpowiednie instytucje prawne chroniące również samych dłużników, których zastosowanie może skutecznie ochronić majątek ich, jak również prowadzonej przez nich firmy.

Powództwo przeciwegzekucyjne i skarga na komornika

W pierwszej kolejności wskazać należy na przepisy prawne, które umożliwiają ochronę przed egzekucją w trakcie trwającego już postępowania. Chodzi mianowicie o powództwo przeciwegzekucyjne oraz skargę na komornika.

Zgodnie z art. 840–843 ustawy z dnia z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2016 r., poz. 1822) powództwo przeciwegzekucyjne może zostać wytoczone przed sądem jako powództwo o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego (przysługuje tylko dłużnikowi) oraz o zwolnienie spod egzekucji (dla osób trzecich). Na mocy powyższego, dłużnik w pierwszym wypadku powinien kwestionować zdarzenia, na których oparto klauzulę wykonalności czy podnosić przejście długu na inną osobę. W drugim przypadku osoba trzecia w pozwie wskazuje zajęty przedmiot, żądając zwolnienia od egzekucji.

Skarga na czynności komornika może zostać z kolei wniesiona przez dłużnika, wierzyciela czy osobę trzecią. Dotyczy ona naruszenia praw wyżej określonych podmiotów przez działanie lub zaniechanie działań komornika. Wspomnieć należy, że komornik prowadząc postępowanie musi pozostawić przedsiębiorcy środki finansowe umożliwiające mu utrzymanie się przez dwa tygodnie. Co więcej, komornik nie może zalegającemu z zapłatami przedsiębiorcy odebrać rzeczy niezbędnych do życia.

Powyższe przykłady odnoszą się jedynie do przewidzianych przepisami prawa możliwości w sytuacji rozpoczętej już przez komornika egzekucji. Warto jest jednak wskazać na rozwiązania, które skutecznie ochronią majątek przedsiębiorcy przed komornikiem jeszcze przed rozpoczęciem przez niego jakichkolwiek działań.

Spółka kapitałowa bezpieczną opcją działalności

Założenie spółki kapitałowej w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej stanowi jedno z najpowszechniejszych rozwiązań mających na celu zabezpieczanie majątku przedsiębiorcy w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. Wiele podmiotów chcących realizować swoje plany biznesowe przy jednoczesnej ochronie majątku decyduje się na założenie właśnie takich rodzajów działalności.

Dzieje się tak z uwagi na przepisy prawa stanowiące, iż egzekucje zobowiązań spółek kapitałowych nie mogą być prowadzone z majątku prywatnego wspólników. W tym celu przedsiębiorcy chcący, aby komornik prowadził egzekucję jedynie z majątku ich spółki (bardzo często niewielkiego lub niewystarczającego), najczęściej decydują się na założenie jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej, w której obejmują wszystkie udziały albo akcje jako jedyny wspólnik.

Zagraniczne trusty

Przedsiębiorcy zainteresowani ulokowaniem aktywów przy jednoczesnym zabezpieczeniu i ochronie majątku czy optymalizacji podatkowej powinni rozważyć prowadzenie firmy w reżimie podatkowym tak zwanych rajów podatkowych. W zależności od wybranego kraju, instytucja trustu opiera się w swoim założeniu na umowie pomiędzy osobą, która chce przekazać swój majątek na określony cel (określany mianem: „donator”), a osobą, która będzie zarządzać środkami (dalej jako: „trustee”).

W przedmiotowej umowie strony określają sposób zarządzania majątkiem przy wykorzystaniu usług powierniczych. Jest to jedna z najbezpieczniejszych form ochrony swojego majątku zarówno prywatnego, jak i samego przedsiębiorstwa. Podkreślić należy, że założyciel trust przewidując zwrot majątku w określonym czasie zyskuje jednocześnie zapewnienie, że ściągnięcie z niego wierzytelności przez komornika będzie w większości wypadków niemożliwe, a na pewno będzie niezwykle trudne w związku z niską znajomością powyższych regulacji przez kancelarie komornicze w Polsce.

Zobacz także: Moja firma

Fundacje prywatne prowadzone za granicą

Coraz powszechniejszą formą ochrony majątku jest również zakładanie i funkcjonowanie przedsiębiorców w ramach prywatnych fundacji. W Polsce fundacje zakładane są w celu prowadzenia działalności o charakterze społecznym. Prowadzenie zarobkowej działalności gospodarczej w ramach fundacji w Polsce jest poza pewnymi wyjątkami niemożliwe.

Niemniej jednak, w określonych państwach taka działalność jest dopuszczalna przez przepisy obowiązującego tam prawa. Polega to na tym, że prywatna fundacja zarządza środkami finansowymi członków fundacji wyłącznie na ich korzyść. Działa to poniekąd jak sprawna spółka czy dobrze zorganizowana pod względem ekonomicznym korporacja. Państwa, w których istnieje możliwość założenia prywatnej fundacji w celu utrzymania jak największego zainteresowania ze strony zagranicznych inwestorów decydują, iż informacje o funkcjonowaniu przedmiotowych fundacji są ściśle chronione. Do założenia takiego podmiotu wystarcza zatem jedynie zalegalizowanie fundacji u miejscowego notariusza przy jednoczesnym braku urzędowych procedur. To powoduje, że wiedzę na temat majątku zagranicznych inwestorów posiada nieliczna grupa podmiotów, włączając w to jedynie banki, które prowadzą rachunki dla realizowania bieżącej płynności finansowej. Lokując środki finansowe w prywatnych fundacjach, dłużne przedsiębiorstwa zyskują ochronę przed wierzycielami i kancelariami komorniczymi, które nie mają możliwości pozyskania informacji o tak zainwestowanych aktywach, jak również fizycznej możliwości ściągnięcia długu.

Ochrona majątku nie jest niczym złym

Przepisy obowiązującego prawa nie zakazują przedsiębiorcom ochrony ich majątku. Wskazać należy, że tylko doświadczenie wykwalifikowanego prawnika gwarantuje zastosowanie najlepszej techniki ochrony majątku przed roszczeniami wierzycieli, jak również kancelarii komorniczych.

Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM

W zależności od profilu działalności i branży, w której działa dany przedsiębiorca, posiadanego majątku, a także innych czynników, zakres rekomendowanych rozwiązań jest zróżnicowany i indywidualnie dopasowywany do potrzeb przedsiębiorstwa.

Za pomocą zagranicznych wehikułów korporacyjnych można przeprowadzić proces założenia fundacji prywatnej, powołanie trustu bądź wykupienia polisy annuitetowej w celu najlepszej ochrony majątku firmy.

Autor: Kancelaria Prawna Skarbiec, specjalizująca się w przeciwdziałaniu bezprawiu urzędniczemu i w kontrolach podatkowych