Inwestowanie w zagraniczne instrumenty finansowe a podatki – co warto wiedzieć?

Pamiętać należy, że nawet osoby mające doświadczenie w bezpośrednim inwestowaniu na rynku polskim, zasady podatkowe potrafią nierzadko przyprawić o zawrót głowy. W przypadku rynków zagranicznych może być podobnie, dlatego warto mieć świadomość z jakimi obowiązkami musimy się liczyć decydując się na alokację naszych pieniędzy w zagraniczne instrumenty finansowe.

Podatki transakcyjne

Tego rodzaju podatek jest obciążeniem występującym głównie dla transakcji zawieranych na giełdach na kontynencie europejskim. Pomysł opodatkowania transakcji finansowych pojawił się w 2011 roku z inicjatywy Komisji Europejskiej, której celem poniekąd było ukaranie sektora finansowego, który w oczach wielu osób był wtedy głównym winowajcą dopiero co zakończonego kryzysu. Podatek ten również miał ewentualnie ograniczyć spekulacje oraz poprzez zwiększenie kosztu transakcji zniechęcić cześć inwestorów, zwłaszcza indywidualnych.

W przypadku tego rodzaju taksy zasady podatkowe są indywidualnie nakładane przez poszczególne kraje. W tym momencie bezpośrednie podatki transakcyjne jak FTT (ang. financial transaction tax) obowiązują m.in. we Francji, Hiszpani, Włoszech, ale mogą występować również opłaty skarbowe uwarunkowane szczególnymi zasadami poboru, jak to ma miejsce w UK i Irlandii. Podatki te mogą się różnić zasadami, ale jedną z cech wspólnych jest to, że dotyczą one zawartych transakcji kupna. Co istotne, podatki te wpływają na bezpośredni koszt transakcji, w związku z czym ważne, aby przy podejmowanej decyzji inwestycyjnej brać pod uwagę to, że rzeczywisty koszt transakcji będzie większy.

Podatki od dywidend

Dla instrumentów finansowych nabywanych na polskiej giełdzie sprawa jest stosunkowo prosta, ponieważ dywidendy z reguły wypłacane są w gotówce, a ta wpływa na rachunek już z uwzględnieniem poboru odpowiedniej stawki podatku. W przypadku zagranicznych instrumentów finansowych sytuacja się nieco komplikuje, ponieważ dywidendę możemy otrzymać zarówno w gotówce, jak i w formie akcji (tutaj często mamy wybór), ponadto w zależności od kraju obowiązują różne stawki podatkowe. Dodatkowo zagraniczne instytucje, np. domy maklerskie, co do zasady nie mają obowiązku poboru polskiego podatku od pożytków od polskich papierów. Sytuację może jeszcze komplikować forma przechowywania instrumentów w instytucji odpowiadającej za ich depozyt.

W przypadku dywidend wypłacanych nie z polskich źródeł (tj. co do zasady nie przez spółki notowane na polskim rynku), podatek nie zostaje pobrany u źródła, a więc wartość dywidendy powinniśmy samodzielnie przeliczyć według odpowiedniego kursu złotego i uwzględnić ten dochód w naszym zeznaniu rocznym.

W zależności od formy deponowania, z najmniej skomplikowaną sytuacją mamy do czynienia wtedy, gdy akcje zdeponowane są na rachunku zbiorczym. Wtedy zwykle, bez względu na naszą rezydencję podatkową, ‘u źródła’ pobierana jest stawka zgodna ze stawką kraju emitenta wypłacającego dywidendę. Oznacza to, że nawet jeśli zgodnie z naszą rezydencją mogłaby nas obowiązywać mniejsza stawka podatkowa, to i tak pobrane zostanie więcej, ponieważ to instytucja jako bezpośredni płatnik podatku odprowadzi go w naszym imieniu zgodnie ze stawką kraju źródła.

W niektórych przypadkach domy maklerskie umożliwiają zastosowanie preferencyjnej stawki podatkowej, np. dla dochodów uzyskiwanych od dywidend z amerykańskich spółek. W przypadku gdy dom maklerski ma umowę z  amerykańskim IRS, a klient wypełni formularz W8-BEN, wtedy – co do zasady - może być zastosowana preferencyjna stawka podatkowa i zamiast 30% nasza dywidenda zostanie pomniejszona jedynie o 15% taksy.

Należy również pamiętać o obowiązku podatkowym w Polsce, w szczególności, jeśli podatek pobrany u źródła za granicą od zagranicznej dywidendy był mniejszy niż ten należny w Polsce. Wówczas w zeznaniu rocznym przychód ten powinien zostać uwzględniony biorąc pod uwagę różnicę w obowiązującym nas podatku a tym rzeczywiście pobranym za granicą.

Rozliczenie roczne                         

Obowiązek rozliczenia się z dochodu pochodzącego z zagranicznych inwestycji giełdowych wynika z polskich przepisów podatkowych i podatek ten zaliczany jest do grupy podatków od tzw. dochodów z kapitałów pieniężnych. Nalicza się od przychodów uzyskanych m.in. ze sprzedaży akcji, praw poboru, praw do akcji czy też innych instrumentów finansowych. Istotne jest to, że tego podatku nie możemy łączyć z dochodami uzyskanymi z innych źródeł, tak więc strata uzyskana z tego źródła nie może być pokryta dochodem z innego. Co równie istotne, nie mamy możliwości rozliczenia dochodu uzyskanego z giełdy wspólnie z małżonkiem.

Co do samego rozliczenia, dużo zależy od tego, w jakim podmiocie dokonywaliśmy transakcji dotyczących zagranicznych instrumentów finansowych. Jeśli nasz rachunek inwestycyjny prowadzony jest w polskiej instytucji, to niemal na pewno powinniśmy otrzymać dokument informujący o dochodach uzyskanych w roku poprzednim (PIT-8C) i na jego podstawie dokonać rozliczenia. Dokument ten zestawia przychody i koszty w przeliczeniu na polskiego złotego, więc nie musimy się tutaj również martwić dokonywaniem żmudnych kalkulacji. Natomiast jeśli rachunek prowadzony jest przez zagranicznego brokera, może się zdarzyć, że nie dostaniemy żadnego dokumentu potwierdzającego uzyskane przychody oraz koszty, wobec czego po naszej stronie będzie przeanalizowanie ich wszystkich w poprzednim roku kalendarzowym i przeliczenie ich według odpowiedniego kursu, co może być trudnym procesem.

Odpowiedzialność za rozliczenia podatkowe spoczywa na inwestorze

Często gdy myślimy o podatkach, widzimy obraz skomplikowanego, nieprzystępnego systemu, który jest swoistym ograniczeniem czy to w prowadzeniu firmy czy w inwestycjach. Przy inwestowaniu w zagraniczne aktywa możemy mieć dodatkowe obawy co do znajomości konkretnych przepisów w danym kraju. W artykule opisane zostały podstawowe mechanizmy powiązane z podatkami w przypadku gdy jesteśmy zainteresowani inwestycjami w zagraniczne instrumenty finansowe, jednak nie wszystkie.
Warto pamiętać, że finalnie to my jako osoby inwestujące jesteśmy odpowiedzialni za poprawne rozliczenie z fiskusem, dlatego przy wybieraniu podmiotu, w którym chcemy dokonywać tego rodzaju transakcji, warto się upewnić, że wystawi nam odpowiedni dokument informujący nas o uzyskanych przychodach, jak ma to miejsce w przypadku WealthSeed.

Tomasz Krajewski, Kierownik Zespołu Operacji i Rozliczeń WealthSeed