Inwestycja w SAFE – co musisz wiedzieć, żeby nie stracić

Umowy SAFE

Popularną formą finansowania przedsiębiorstw na wczesnym etapie rozwoju stosowaną w Dolinie Krzemowej są umowy SAFE. To powszechna używane określenie wzoru umowy, którego pełna nazwa to Simple Agreement for Future Equity. Wzór ten został przygotowany przez Y Combinator dla start-up’ów z USA (obecnie również dla Kanady, Kajmanów i Singapuru). W praktyce prawnej spotykane są już jednak próby przeniesienia tego rozwiązania na potrzeby europejskich programów akceleracyjnych, w których uczestniczą spółki ze Starego Kontynentu, w tym z Polski. Z kolei przedsiębiorcy z całego świata mogą spotkać się z propozycją całkowitego lub częściowego rozliczania usług świadczonych dla amerykańskich start-up’u poprzez emisję na ich rzecz dokumentów SAFE. W związku z coraz szerszą ekspozycją tego instrumentu inwestycyjnego na rynek europejski, warto znać korzyści oraz zagrożenia związane z tą formą inwestowania.

SAFE – na czym polega

Na wstępie warto wyjaśnić, jakie są główne założenia umowy SAFE. Na jej podstawie inwestor wpłaca do spółki kapitał, który ma być skonwertowany w ramach kolejnej rundy finansowania, czyli emisji udziałów dla zewnętrznego inwestora. Wpłacony kapitał powinien zostać skonwertowany na udziały wedle wyceny spółki dokonanej na potrzeby przeprowadzenia rundy finansowania, przy czym umowa SAFE może przewidywać górny limit wyceny lub zniżkę od niej.

Korzyści SAFE

Szybka transakcja przy niskich kosztach 

Wzór SAFE adresuje wszystkie najważniejsze kwestie związane z finansowaniem start-up’u. Do ustalenia pozostają wyłącznie preferencje związane z wyceną Spółki na potrzeby konwersji. SAFE przewiduje, że przyjmowana jest wycena z pierwszej rundy finansowania, a strony umowy negocjują jedynie górny limit wyceny lub zniżkę od wyceny (discount). 

Dzięki skorzystaniu ze wzoru SAFE, strony transakcji unikają więc prowadzenia czasochłonnych i mozolnych negocjacji. W ten sposób spółka i inwestor nie tylko oszczędzają czas, ale również ograniczają wydatki na doradztwo. Jest to zaleta stosowania wszelkich wzorów dokumentów, ale w przypadku procesu inwestycyjnego ma to szczególne znaczenie. Po pierwsze dlatego, że target inwestycyjny często potrzebuje szybkiego zastrzyku gotówki. Po drugie, z uwagi na to, że umowy inwestycyjne zawierają potencjalnie wiele spornych kwestii podlegających negocjacjom, które mogą znacząco wydłużyć proces inwestycyjny.

Bezpieczne negocjacje

Wzór SAFE został przygotowany w sposób zbalansowany. Ma zabezpieczać podstawowe interesy zarówno finansowanej spółki, jak i inwestora. Strony podpisując SAFE unikają negocjacji, a tym samym ryzyka, że zostaną przeforsowane niekorzystne dla strony postanowienia. SAFE jest w tym zakresie rozwiązaniem kompromisowym i bezpiecznym.

Równoległe finansowanie

Start-up’y w stadium wczesnego rozwoju wymagają często szybkiego dofinansowania przeznaczonego na bieżącą działalność. Z uwagi na brak gotówki, nie mogą sobie pozwolić na długotrwale negocjacje w celu pozyskania kapitału. Zaletą zastosowania SAFE w tym przypadku jest to, że spółka może otrzymać finansowanie od jednego inwestora, zanim dojdzie do porozumienia z wszystkimi pozostałymi. Przy tym nie wyklucza to, ani nawet nie utrudnia spółce pozyskania kapitału zarówno od innych osób zainteresowanych podpisaniem umowy SAFE, jak i za emitowane przez spółkę udziały.

Ryzyka związane z SAFE

Wyjście z inwestycji

Inwestowanie poprzez SAFE jest zbliżone do popularnego sposobu finansowania spółek, jakim jest udzielanie pożyczek konwertowanych na udziały (convertible notice). Te dwie umowy różni jednak możliwość określenia horyzontu inwestycyjnego. W przypadku pożyczki konwertowanej, w terminie określonym mniej lub bardziej precyzyjnie, powinno dojść do spłaty pożyczki lub jej konwersji na udziały. Na podstawie umowy SAFE nie powstaje terminowe lub bezterminowe roszczenie o zwrot zainwestowanego kapitału. Nie jest w niej również zastrzeżony termin konwersji.

SAFE przewiduje trzy scenariusze, w ramach których inwestor otrzymuje ekwiwalent wpłaconej do spółki kwoty. 

• Pierwszy z nich zakłada inwestycję kapitałową w spółkę. W przypadku, gdy target inwestycyjny wyemituje udziały dla nowego inwestora, SAFE ulega konwersji na udziały.
• Drugi związany jest z przejęciem Spółki przez nowego inwestora (change of control). Jeśli spółka sprzedawana jest w ramach transakcji M&A, inwestor otrzyma kwotę konwersji, nie niższą niż kwota inwestycji.
• Trzeci dotyczy sytuacji, w której spółka ulega rozwiązaniu przed pierwszą rundą finansowania lub transakcją M&A. W takim przypadku inwestor jest uprawniony do majątku spółki dzielonego w ramach jej likwidacji.

Jeśli żaden ze scenariuszy nie zostanie zrealizowany, inwestor nie będzie miał żadnych roszczeń w stosunku do Spółki. Nie będzie dysponować również żadnym instrumentem, jaki mógłby wykorzystać, aby takie roszczenie powstało. Zatem horyzont inwestycyjny nie tylko jest nieznany, ale istnieje możliwość, że inwestor nigdy nie wyjdzie z inwestycji. W najgorszym przypadku może on stracić cały kapitał wpłacony na rzecz spółki. 

Brak żyrantów

W przypadku zawarcia umowy pożyczki konwertowanej przez polską spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, za jej zwrot mogą odpowiadać członkowie zarządu. Ponadto, przy tego typu transakcjach, zwrot pożyczki w praktyce najczęściej zabezpieczają wspólnicy-założyciele spółki.

Umowa SAFE zawierana jest wyłącznie z finansowanym podmiotem. Za zwrot inwestycji odpowiada wyłącznie spółka, która najczęściej znajduje się na etapie rozwoju seed lub start-up. Istnieje zatem wyższe ryzyko, że inwestor nie tylko nie zarobi na transakcji, ale nie odzyska choćby części wpłaconego kapitału.