Nowe przepisy o porozumieniach antykonkurencyjnych

Rozporządzenie w przeważającej części zawiera uregulowania analogiczne, jak poprzednie Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 listopada 2007 r. w sprawie wyłączenia niektórych rodzajów porozumień wertykalnych spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję (Dz. U. z 2007 r. Nr 230 poz. 1691). Przepisy Rozporządzenia dotyczącą tzw. wyłączeń blokowych, tzn. regulują jeden z rodzajów wyjątków od wynikającego z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2007 r. Nr 50 poz. 331 z późn. zm.) zakazu porozumień, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym.

Zgodnie z §3 ust. 2 Rozporządzenia, porozumienia wertykalne, to porozumienia zawierane między dwoma lub więcej przedsiębiorcami, z których każdy działa - w ramach takiego porozumienia - na różnym szczeblu obrotu. Chodzi tu zatem o porozumienia w ujęciu pionowym - np. pomiędzy wytwórcą towarów a dystrybutorami, pomiędzy hurtownikami a detalistami itp.

Najistotniejszym kryterium, które musi być spełnione, aby konkretne porozumienie wertykalne było objęte wyłączeniem spod zakazu antykonkurencyjnych porozumień zgodnie z Rozporządzeniem, jest kryterium nieprzekraczania określonych progów udziału w rynku. Wysokość powyższych progów udziału w rynku nie uległa zmianie w stosunku do poprzedniego stanu prawnego. Zgodnie z §8 ust. 1 pkt 1) i 2) Rozporządzenia, porozumienia wertykalne podlegają co do zasady wyłączeniu, jeżeli udział dostawcy i grupy kapitałowej, do której należy dostawca, w rynku właściwym sprzedaży towarów objętych takim porozumieniem nie przekracza 30%, lub udział nabywcy i grupy kapitałowej, do której należy nabywca, w rynku właściwym zakupu towarów objętych takim porozumieniem nie przekracza 30%. Istotną zmianą w stosunku do poprzednich regulacji jest to, że obecnie, aby porozumienie podlegało wyłączeniu, udział w rynku nabywcy nigdy nie może przekraczać 30% udziału w rynku zakupu, podczas gdy dotychczas, próg ten miał zastosowanie tylko w przypadku istnienia w porozumieniu zobowiązania wyłącznej dostawy (tzn. zobowiązania do sprzedaży towarów wyłącznie jednemu nabywcy - §2 pkt 4) Rozporządzenia). Powyższa zmiana może mieć istotne znaczenie dla ograniczenia narzucania dostawcom szkodliwych dla konkurencji warunków porozumień, przez nabywców o istotnej sile rynkowej (np. przez duże sieci handlowe). Nowe uregulowanie zawiera także 8 ust. 2 Rozporządzenia, zgodnie z którym, jeżeli w ramach porozumienia wertykalnego wielostronnego przedsiębiorca nabywa towary objęte tym porozumieniem od przedsiębiorcy będącego stroną tego porozumienia oraz sprzedaje te towary innemu przedsiębiorcy będącemu również stroną tego porozumienia, wyłączenie stosuje się, jeżeli jego udział w rynku nie przekracza 30% zarówno jako nabywcy oraz jako dostawcy.

W kontekście opisanego powyżej kryterium udziału w rynku, na uwagę zasługuje przepis §10 ust. 2 Rozporządzenia, zgodnie z którym, inaczej niż w dotychczasowym stanie prawnym, udział w rynku będzie mógł być obliczany na podstawie innych danych niż tylko wartość sprzedaży lub zakupu (np. wielkości sprzedaży), jeśli wymaga tego specyfika danego rynku.