Odpowiedzialność podatkowa spółki cywilnej
REKLAMA
REKLAMA
W pierwszej kolejności należy wskazać, że spółka cywilna jest ustanowiona przepisami Kodeku Cywilnego (art. 860-875), gdzie określa się ją, jako umowę, w ramach której wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w określony sposób, a głównie przez wniesienie wkładów. Doktryna prawa interpretując postanowienia Kodeksu Cywilnego bezsprzecznie uważa, że spółka cywilna nie jest żadnego rodzaju podmiotem, a jedynie wzajemnymi zobowiązaniami wobec siebie określonych osób. Rozumienie takie znajdziemy również w ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tj. z 2013 r. poz. 672), gdzie w gronie przedsiębiorców możemy, co najwyżej doszukać się wspólnika spółki cywilnej, ale na pewno nie samej spółki.
REKLAMA
Odpowiedzialność podatkowa wspólników spółki cywilnej określa art 115 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tj. z 2012 r. poz. 749 ze zm.). Zgodnie z jego brzmieniem wspólnik spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej oraz komplementariusz spółki komandytowej albo komandytowo-akcyjnej odpowiada całym swoim majątkiem ze spółką i z pozostałymi wspólnikami za zaległości podatkowe.
Wspólnicy spółki cywilnej są obłożeni dwoma głównymi podatkami, a mianowicie podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC), nałożonym ustawą z dnia 9 września 2000 r. (tj. z 2010 r., Dz. U. Nr 101, poz. 649), oraz podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT), nałożonym ustawą z dnia 26 lipca 1991 r. (tj. z 2012 r. poz. 361 ze zm.). W przypadku tych podatków podstawowym podatnikiem jest każdy ze wspólników, a podatek regulowany jest co do zasady w częściach w jakich zachodzi podział zysków z prowadzenia spółki cywilnej. W praktyce oznacza to, że w pierwszej kolejności w razie nieuregulowania zobowiązania podatkowego właściwe organy skarbowe powinny pociągnąć do odpowiedzialności tylko tego wspólnika, które określonego podatku nie zapłacił. Dopiero w dalszej kolejności w razie jego wypłacalności mogą „ścigać” pozostałych wspólników. Niestety termin solidarności dłużników użyty przez ustawodawcę daje szersze uprawnienie organom skarbowym. Zgodnie z art 366 Kodeksu Cywilnego kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych. Oznacza to, że już sam brak zapłaty przez jednego wspólnika podatku pozwala organom egzekucyjnym wszczynać egzekucję z innych wspólników z pominięciem samego bezpośrednio zobowiązanego. Szczęśliwie z uprawnienia tego organy skarbowe rzadko korzystają.
Zmiany w składzie osobowym wspólników spółki
REKLAMA
Innego typu zobowiązaniem podatkowym jest podatek od towarów i usług (VAT), określony w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. (tj. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.). Jako, że ustawa o VAT tworzy ze spółki cywilnej podatnika, przez nadanie mu Numeru Identyfikacji Podatkowej, oraz dając jej prawo do wystawiania faktur VAT w swoim imieniu. Ustawodawca wykazał się wielką niekonsekwencją wprowadzając takie regulacje. W przypadku więc podatku VAT to spółka w pierwszej kolejności odpowiada za zobowiązanie ze swojego majątku (jak chociażby z rachunku bankowego wskazanego na fakturach przelewowych), pomimo, że zgodnie z postanowieniami Kodeksu Cywilnego swojego majątku nie ma, a następnie z majątku wspólników. Niestety podobnie jak w przypadku PCC i PIT organ egzekucji skarbowej w razie zaległości podatkowej może od razu przystąpić do egzekucji z majątku tylko jednego ze wspólników z pominięciem zobowiązanego z mocy ustawy.
Reasumując niezależnie od rodzaju podatku, jeżeli w jakikolwiek sposób opodatkowanie powstało w związku z wykonywaniem działalności gospodarczej organy podatkowe, czy też skarbowe mogą sobie wybierać dowolnie ze wspólników z kogo przeprowadzą egzekucję zobowiązania, a także w jakiej wysokości. Oznacza to, że podobnie jak w spółkach osobowych wskazanych w Kodeksie Spółek Handlowych (czyli spółce jawnej, partnerskiej, komandytowej i komandytowo-akcyjnej) będąc wspólnikiem ryzykujemy koniecznością zapłacenia całości podatków jakie powstały w związku z działalnością spółki. Często takie rozwiązanie łączy się z dramatami ludzkimi, kiedy organy podatkowe nakazują zapłacić z majątku prywatnego wspólnika zobowiązanie spółki z tytułu podatku VAT, które może wynosić wiele milionów. Oczywiście wspólnik który pokryje zobowiązanie podatkowe za spółkę lub innego wspólnika może od niej lub niego dochodzić swoich pieniędzy w powództwie regresowym, nie mniej jednak jest to proces cywilny który może ciągnąć się wiele lat.
Jakie są skutki podatkowe podwyższenia kapitału zakładowego
Podyskutuj o tym na naszym FORUM
Michał Jaskólski
Partner
Kancelaria Prawna „Świeca i Wspólnicy” Sp. k.
REKLAMA
REKLAMA
- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat