Skutki umorzenia udziałów w spółce z o.o.

W Kodeksie spółek handlowych (dalej "KSH") zagadnieniu umorzenia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością poświęcono wyłącznie jeden artykuł, który określa rodzaje, przesłanki oraz tryb umorzenia.

Autopromocja

Zgodnie z art. 199 KSH wyróżniamy 3 rodzaje umorzenia: dobrowolne - poprzez nabycie udziału przez spółkę za zgodą udziałowca, przymusowe - bez zgody udziałowca na podstawie uchwały wspólników, zgodnie z przesłankami i trybem określonym w umowie spółki,  i tzw. automatyczne (warunkowe) - dochodzi ono do skutku w razie ziszczenia się określonych w umowie spółki zdarzeń bez powzięcia uchwały zgromadzenia wspólników. Niezależnie jednak od sposobu, aby umorzenie udziałów było możliwe, umowa spółki musi na to zezwalać.

Co może ograniczać możliwość zbycia udziałów w spółce z o.o.

Autopromocja

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Sprawdź

Dochodzenie należności od spółki z o.o.

Sam proces umarzania może nastąpić bądź przez obniżenie kapitału zakładowego bądź sfinansowane z czystego zysku. Drugi wariant to niewątpliwie najsprawniejszy sposób dokonania zmian kapitałowych w spółce, jednocześnie zakładający najmniej obowiązków formalnych. W takim bowiem wypadku nie ma potrzeby zmniejszania kapitału zakładowego, a w konsekwencji wprowadzania zmian do umowy spółki. Przy dobrowolnym umorzeniu udziałów z czystego zysku do przeprowadzenia tej procedury wystarczające jest oświadczenie wspólnika o wyrażeniu zgody na taką czynność, podjęcie uchwały o umorzeniu udziałów z czystego zysku, a następnie zawarcie przez zarząd spółki umowy nabycia udziałów w celu umorzenia. Udziały będą podlegać umorzeniu z momentem zawarcia stosownej umowy i dokonania wypłaty wynagrodzenia za umarzany udział.

Należy jednak pamiętać, że warunkiem koniecznym do przeprowadzenia umorzenia udziałów w tym trybie jest fakt wykazywania przez spółkę zysku.

Autopromocja

Komplet 3 publikacji

Instrukcje księgowego. 100 praktycznych procedur z bazą narzędzi online

Sprawdź

Polecamy: Jak rozliczyć wypłatę dywidendy - w podatkach i rachunkowości

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian

Sprawdź

Umorzenie udziałów z czystego zysku prowadzi do rozbieżności pomiędzy wartością kapitału zakładowego (ta wartość nie zmienia się) i wartością nominalną udziałów pozostałych po dobrowolnym umorzeniu (ta wartość obniży się o kwotę, która została wypłacona z „czystego zysku”). Nie jest to jednak sytuacja nieprawidłowa. Spółka, która umarza udziały z czystego zysku, nie jest obowiązana do dostosowania wartości udziałów, tak aby ich suma nominalna odpowiadała wysokości kapitału zakładowego. Jeżeli jednak wspólnicy wyrażą taką wolę, to zgodnie ze stanowiskiem doktryny i orzecznictwa dopuszczalne jest powzięcie przez wspólników uchwały zmieniającej umowę spółki i dostosowującej wartość pozostałych po umorzeniu udziałów do niezmienionej wysokości kapitału zakładowego (vide: postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 9 kwietnia 1997 roku, III CZP 15/97). Należy również pamiętać, że po przeprowadzeniu określonej wyżej procedury zarząd spółki zobowiązany jest złożyć do Krajowego Rejestru Sądowego wniosek o wpis zmian w rejestrze spółki.

Autor: Agnieszka Trzaska, Prawnik

Kancelaria Prawa Sportowego i Gospodarczego „Dauerman”