REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Protokół stanu faktycznego – charakter prawny

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Protokół stanu faktycznego – charakter prawny
Protokół stanu faktycznego – charakter prawny
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Jak tanio pozyskać mocny dowód stanu rzeczy przed rozpoczęciem sprawy sądowej? Wymogi formalne, moc dowodową i dopuszczalność wykorzystania protokołu stanu faktycznego przedstawia Mariusz Bujacz, prawnik z kancelarii KG LEGAL KIEŁTYKA GŁADKOWSKI – SPÓŁKA PARTNERSKA.

Protokół stanu faktycznego jest dokumentem, w którym komornik dokonuje obiektywnego opisu stanu rzeczy czy okoliczności zastanych na moment sporządzania relacji.

REKLAMA

Autopromocja

Protokół ten został uregulowany w art. 2 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U.2016.1138.t.j., dalej: „Ustawa o KSiE”) jako jedna z innych czynności powierzonych komornikom. Instytucja wywodzi się z prawa francuskiego, gdzie jest wykorzystywana bardzo szeroko m.in. w procesach z zakresu rękojmi i gwarancji, wypadków drogowych, nieuczciwej konkurencji, naruszenia praw patentowych, naruszenia posiadania oraz w sprawach z zakresu prawa lokalowego [Marciniak A., Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji. Komentarz, LexisNexis, 2014].

W Polsce nie jest to jednak popularny środek dowodowy o czym świadczy znikoma ilość orzecznictwa, które uwzględnia omawiane zagadnienie. Jest to spowodowane przede wszystkim niezwykle lakoniczną regulacją ustawową i brakiem jakichkolwiek szczegółowych przepisów kodeksowych odnoszących się do tej materii.

Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM

Protokół stanu faktycznego - wymogi formalne

Sporządzenie protokołu stanu faktycznego, zgodnie z art. 2 ust. 3 pkt 3 Ustawy o KSiE, może nastąpić na wniosek każdego zainteresowanego przed wszczęciem postępowania sądowego. Z takim wnioskiem może wystąpić np. osoba mająca zamiar wszcząć postępowanie lub osoba, która wie, że będzie pozwana. Uprawnienie to przysługuje również sądowi i prokuratorowi, a także organizacjom społecznym. Po wszczęciu postępowania protokół jest sporządzany wyłącznie na zarządzenie sądu lub prokuratora. Polecenie do sporządzenia protokołu nie musi być wydane w formie zarządzenia, dopuszczalne jest zawarcie takiego polecenia również w odpowiednim postanowieniu ww. organów.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Protokół stanu faktycznego powinien czynić zadość wszystkim elementom wymaganym przez art. 809 k.p.c., czyli zawierać: oznaczenie miejsca i czasu czynności; imiona i nazwiska stron oraz innych osób uczestniczących w czynności; sprawozdanie z przebiegu czynności; wnioski i oświadczenia obecnych; wzmiankę o odczytaniu protokołu; podpisy obecnych lub wzmiankę o przyczynie braku podpisu; podpis komornika.

Ustawa nie przewiduje jednak żadnych wymagań co do samego opisu sporządzanego przez komornika. Z samej nazwy instytucji wynika jednak jasno, że opis powinien być tylko obiektywnym zapisem obserwacji dokonanych przez komornika. Nie jest dopuszczalne zamieszczanie przez komornika w treści protokołu jakichkolwiek ocen - własnych lub osób uczestniczących przy sporządzaniu protokołu, informacji o konsekwencjach faktycznych lub prawnych opisywanego faktu, zdarzenia, czy innego opisywanego przedmiotu [Świeczkowski J. (red.), Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji. Komentarz., LEX, 2012]. Protokół stanowi jedynie utrwalenie danego stanu rzeczy i ocena przedstawionych w nim faktów należy wyłącznie do sądu. To jednak nie zawsze sprawdza się w praktyce, gdyż w orzeczeniach sądów powszechnych pojawiają się protokoły stanu faktycznego w których komornicy dokonują samodzielnej interpretacji.

Moc dowodowa

Protokół stanu faktycznego należy do dokumentów urzędowych w rozumieniu art. 244 § 1 k.p.c., a więc stanowi on dowód tego, co zostało w nim urzędowo poświadczone. Powoduje to, że protokół jest bardzo silnym dowodem w procesie dzięki art. 252 k.p.c., który stanowi, że „strona, która zaprzecza prawdziwości dokumentu urzędowego albo twierdzi, że zawarte w nim oświadczenia organu, od którego dokument ten pochodzi, są niezgodne z prawdą, powinna okoliczności te udowodnić”. Protokół pozwala więc przerzucić ciężar dowodu na stronę przeciwną w procesie.

Należy jednak pamiętać, że odnosi się to tylko do treści zawartej w protokole a nie konsekwencji z nich wynikających. Potwierdza to orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2010 r., sygn. akt II CSK 372/09: „Przepis art. 244 § 1 k.p.c. normuje formalną moc dowodową dokumentu urzędowego i nakazuje traktować jako udowodnioną jedynie jego treść. Materialna zaś moc dowodowa dokumentu urzędowego i jego znaczenie dla wyniku postępowania są przedmiotem oceny według zasad przewidzianych w art. 233 k.p.c.”. Łatwo można ulec złudzeniu, że przedstawiony protokół zapewnia dowód w danej kwestii, głównie z powodu jego dużej wiarygodności wynikającej z faktu, iż jest sporządzony przez funkcjonariusza publicznego. Trzeba mieć jednak na uwadze, że ocena podanych faktów dokonana przez sąd może różnić się całkowicie od naszych wcześniejszych przypuszczeń.

Serwis Biznes

Dopuszczalność wykorzystania protokołu

Wskazany wyżej art. 2 ust. 3 pkt 3 Ustawy o KSiE mówi o protokole stanu faktycznego w kontekście „procesu sądowego”. Nie powinno ulegać wątpliwości, że zwrotowi temu należy nadawać szersze znaczenie przedmiotowe, które obejmuje zakresem wszelkie postępowania sądowe. Nie ma żadnych przeszkód, aby protokół stanu faktycznego sporządzony przez komornika mógł być wykorzystany zarówno w postępowaniu cywilnym (obejmującym również postępowanie nieprocesowe) jak i w postępowaniu karnym i sądowoadministracyjny [Marciniak A., Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji. Komentarz, LexisNexis, 2014].

Do niedawna kwestia dopuszczalności protokołów w postępowaniu administracyjnym nie była rozstrzygnięta. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w sprawie sygn. akt II SA/Kr 773/16 stwierdził, że “skoro zatem można sporządzić protokół przed wszczęciem postępowania sądowoadministracyjnego na żądanie zainteresowanego, to nic nie stoi na przeszkodzie, aby tym zainteresowanym była strona postępowania administracyjnego poprzedzającego postępowanie sądowe i aby protokół taki posłużył także w celach dowodowych organowi administracyjnemu”. W świetle tego orzeczenia dopuszczono dowód z protokołu stanu faktycznego w postępowaniu administracyjnym. W tym samym orzeczeniu sąd wskazał, że należy taki protokół traktować jako dokument urzędowy w rozumieniu art. 76 § 1 k.p.a.

Komornik może odmówić sporządzenia protokołu stanu faktycznego z przyczyn uzasadniających jego wyłączenie (art. 9 Ustawy o KSiE), a także wówczas, gdyby sporządzenie takiego protokołu stanowiło naruszenie porządku prawnego, w szczególności wykroczenie [Marciniak A., Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji. Komentarz, LexisNexis, 2014].


Koszt

Wynagrodzenie za sporządzenie protokołu stanu faktycznego reguluje rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 10 marca 2006 r. w sprawie wysokości opłat czynności komorników niebędących czynnościami egzekucyjnymi (Dz. U. Nr 42, poz. 289), które określa opłatę stałą w wysokości 3% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego za każdą rozpoczętą godzinę czynności, którą to opłatę komornik pobiera za sporządzenie protokołu stanu faktycznego. Zgodnie z obwieszczeniem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sprawie przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, w roku 2017 opłata za każdą rozpoczętą godzinę czynności przez komornika wynosi 106,11 zł.

Coraz częstsze występowanie protokołów stanu faktycznego w orzecznictwie wskazuje na rosnącą świadomość istnienia tego środka dowodowego wśród uczestników postępowań sądowych (wzmianki o protokołach stanu faktycznego w orzeczeniach znajdujących się Systemie Analizy Orzeczeń Sądowych zaczynają się pojawiać regularnie dopiero od 2012 roku). Jego duża wiarygodność poparta autorytetem funkcjonariusza publicznego stanowi atrakcyjny dla strony sposób utrwalenia okoliczności faktycznych. Nadal jednak jego występowanie jest sporadyczne, na co wpływ może mieć brak kodeksowych regulacji w tym zakresie i koszty jakie trzeba ponieść wraz z jego sporządzeniem.

The article was prepared by KG LEGAL KIEŁTYKA GŁADKOWSKI based in Cracow, Poland, specialising in cross border cases, with its focus on new technologies, corporate law, IT, litigation and life science. It discusses the protocol of the state of facts as a strong evidence in the Polish litigation.

Mariusz Bujacz, prawnik (specjalizacja: obrót gospodarczy cross border) z kancelarii KG LEGAL KIEŁTYKA GŁADKOWSKI – SPÓŁKA PARTNERSKA z siedzibą w Krakowie, specjalizującej się w sprawach transgranicznych (cross border) oraz w obsłudze firm branży life science i IT, omawia protokół stanu faktycznego, jako mocny i relatywnie tani środek dowodowy w sądowym dochodzeniu roszczeń w prawie polskim.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Pracujesz na zleceniu - a może to faktyczna umowa o pracę? Jak ustalić i wykazać istnienie stosunku pracy

Osoby wykonujące umowy zlecenia, czy inne umowy cywilnoprawne, mają czasem wątpliwości, czy nie jest to de facto umowa o pracę. Każdy przedsiębiorca słyszał o możliwych kontrolach, podważeniu zatrudnienia, konieczności uzasadniania dlaczego taki a nie inny typ umowy został konkretnej osobie zaproponowany. A co ze swobodą zawierania umów? Czy forma umowy na którą zgadzamy się wspólnie z nowozatrudnioną osobą nie powinna być wystarczająca dla inspekcji pracy skoro zgodnie obie strony złożyły na niej swój podpis? Na te i wiele innych pytań odpowie Czytelnikom ten artykuł.

Zmiany w podatkach od 2026 r. - wyższy limit zwolnienia z VAT, korekty deklaracji, 6 m-cy vacatio legis

Ministerstwo Finansów poinformowało, że 6 maja 2025r. Rada Ministrów przyjęła pakiet projektów ustaw dot. podatków w ramach procesu deregulacji. Nowe przepisy mają na celu m.in. ochronę podatników przed nagłymi zmianami przepisów ustaw podatkowych oraz doprecyzowanie wątpliwości interpretacyjnych zgłaszanych przez przedsiębiorców w zakresie deklaracji składanej w trakcie lub po zakończeniu kontroli celno-skarbowej. Projekty dotyczą również podwyższenia limitu zwolnienia podmiotowego w VAT oraz likwidacji obowiązku przygotowywania i publikacji informacji o realizowanej strategii podatkowej.

Czego najczęściej dotyczą kontrole z urzędu skarbowego i ZUS-u?

Przedsiębiorcy mają szereg obowiązków wobec państwa - jako podatnicy muszą przestrzegać przepisów podatkowych, a jako płatnicy stosować normy z zakresu ubezpieczeń społecznych. W obu tych sferach często dochodzi do uchybień. Dlatego upoważnione organy sprawdzają, czy firmy przestrzegają obowiązujących przepisów. W naszym artykule przedstawiamy najczęstsze obszary, które podlegają kontroli organów podatkowych lub Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Pozwani przez PFR – jak program pomocy dla firm stał się przyczyną tysięcy pozwów? Sprawdź, jak się bronić

Ponad 16 tysięcy firm już otrzymało pozew z Polskiego Funduszu Rozwoju [i]. Kolejne są w drodze. Choć Tarcza Finansowa miała być tarczą – dla wielu stała się źródłem wieloletnich problemów prawnych.

REKLAMA

Kawa z INFORLEX. Nowy plan wdrożenia KSeF

Spotkania odbywają się w formule „na żywo” o godzinie 9.00. Przy porannej kawie poruszamy najbardziej aktualne tematy, które stanowią także zasób kompleksowej bazy wiedzy INFORLEX. Rozmawiamy o podatkach, księgowości, rachunkowości, kadrach, płacach oraz HR. 15 maja br. tematem spotkania będzie nowy plan wdrożenia KSeF.

Zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami w 2025 r. Jak i ile można zaoszczędzić na wpłatach do PFRON? Case study i obliczenia dla pracodawcy

Dlaczego 5 maja to ważna data w kontekście integracji i równości? Co powstrzymuje pracodawców przed zatrudnianiem osób z niepełnosprawnościami? Jakie są obowiązki pracodawcy wobec PFRON? Wyjaśniają eksperci z HRQ Ability Sp. z o.o. Sp. k. I pokazują na przykładzie ile może zaoszczędzić firma na zatrudnieniu osób z niepełnosprawnościami.

Koszty NKUP w księgach rachunkowych - klasyfikacja i księgowanie

– W praktyce rachunkowej i podatkowej przedsiębiorcy często napotykają na wydatki, które - mimo że wpływają na wynik finansowy jednostki - to jednak nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów (tzw. NKUP) – zauważa Beata Tęgowska, ekspertka ds. księgowości i płac z Systim.pl i wyjaśnia jak je prawidłowo klasyfikować i księgować?

Zmiany w podatku od spadków darowizn w 2025 r. Likwidacja obowiązku uzyskiwania zaświadczenia z urzędu skarbowego i określenie wartości nieodpłatnej renty [projekt]

W dniu 28 kwietnia 2025 r. w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów opublikowano założenia nowelizacji ustawy o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn. Ta nowelizacja ma dwa cele. Likwidację obowiązku uzyskiwania zaświadczenia naczelnika urzędu skarbowego potwierdzającego zwolnienie z podatku od spadków i darowizn

na celu ograniczenie formalności i zmniejszenie barier administracyjnych wynikających ze stosowania ustawy o podatku od spadków i darowizn, związanych z dokonywaniem obrotu majątkiem nabytym tytułem spadku lub inny nieodpłatny sposób objęty zakresem ustawy o podatku od spadków i darowizn, od osób z kręgu najbliższej rodziny, a także uproszczenie rozliczania podatku z tytułu nabycia nieodpłatnej renty.

REKLAMA

Co zmieni unijne rozporządzenie w sprawie maszyn od 2027 roku. Nowe wymogi prawne cyberbezpieczeństwa przemysłu w UE

Szybko zachodząca cyfrowa transformacja, automatyzacja, integracja środowisk IT i OT oraz Przemysł 4.0 na nowo definiują krajobraz branży przemysłowej, przynosząc nowe wyzwania i możliwości. Odpowiedzią na ten fakt jest m.in. przygotowane przez Komisję Europejską Rozporządzenie 2023/1230 w sprawie maszyn. Firmy działające na terenie UE muszą dołożyć starań, aby sprostać nowym, wynikającym z tego dokumentu standardom przed 14 stycznia 2027 roku.

Skarbówka kontra przedsiębiorcy. Firmy odzyskują miliardy, walcząc z niesprawiedliwymi decyzjami

Tysiące polskich firm zostało oskarżonych o udział w karuzelach VAT - często niesłusznie. Ale coraz więcej z nich mówi "dość" i wygrywa w sądach. Tylko w ostatnich latach odzyskali aż 2,8 miliarda złotych! Sprawdź, dlaczego warto walczyć i jak nie dać się wciągnąć w urzędniczy absurd.

REKLAMA