REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Brak zwolnienia z akcyzy oleju opałowego wskutek błędów formalnych przy sprzedaży - jeszcze można wznowić postępowanie

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Mirosław Siwiński
Radca Prawny nr wpisu WA-9949 Doradca Podatkowy nr wpisu 09923
 Kancelaria Prawna Witold Modzelewski Radca Prawny
Kancelaria prawnopodatkowa w grupie Instytutu Studiów Podatkowych
Brak zwolnienia z akcyzy oleju opałowego wskutek błędów formalnych przy sprzedaży - jeszcze można wznowić postępowanie
Brak zwolnienia z akcyzy oleju opałowego wskutek błędów formalnych przy sprzedaży - jeszcze można wznowić postępowanie

REKLAMA

REKLAMA

Dnia 2 czerwca 2016 r. Trybunał Sprawiedliwości UE wydał korzystny dla podatników akcyzy z tytułu sprzedaży oleju opałowego. Wszyscy ci, wobec których zastosowano polskie przepisy oceniane przez TS UE (art. 89 ustawy z 2008 r.) do 8 września 2016 r. mogli oni składać wnioski o wznowienie do organów, który wydały decyzję ostateczną. Do 8 listopada 2016 r. mogą to jeszcze zrobić w zakresie postępowania sądowego – do NSA lub WSA. Jest to ostatnia szansa, ale dotyczy ona już tylko tych podatników, którzy doszli w swojej sprawie do etapu sądu administracyjnego. Co którzy nie skarżyli decyzji dyrektorów izb celnych lub nawet organów I instancji, mają już zamkniętą drogę.

Wyrok ten został wydany w wyniku skierowania Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu do pytań prawnych  postanowienie z dnia 4 czerwca 2014 r., sygn. akt I SA/Wr 562/14.

REKLAMA

REKLAMA

Autopromocja

W powołanym wyroku Trybunał Sprawiedliwości UE orzekł, że (sentencja):

Dyrektywę Rady 2003/96/WE z dnia 27 października 2003 r. w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej, zmienioną dyrektywą Rady 2004/75/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r., oraz zasadę proporcjonalności należy interpretować w ten sposób, że:

- nie sprzeciwiają się one przepisom krajowym, na podstawie których sprzedawcy paliw są zobowiązani do złożenia w wyznaczonym terminie miesięcznego zestawienia oświadczeń nabywców, według których nabywane wyroby są przeznaczone do celów opałowych, oraz

REKLAMA

- sprzeciwiają się one przepisom krajowym, na mocy których w braku złożenia takiego zestawienia w wyznaczonym terminie, do sprzedanego paliwa stosowana jest stawka podatku akcyzowego przewidziana dla paliw silnikowych, podczas gdy zostało stwierdzone, że przeznaczenie tego produktu do celów opałowych nie budzi wątpliwości.”

Dalszy ciąg materiału pod wideo

  Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata

Jak więc widać pierwsza odpowiedź TS jest negatywna ale druga pozytywna dla podatników.

W przedmiocie obowiązku złożenia zestawienia oświadczeń nabywców TS UE wskazał, iż:

22      Z postanowienia odsyłającego wynika, że zestawienie oświadczeń nabywców, którego sporządzenie i złożenie w urzędzie celnym jest przewidziane w art. 89 ust. 14 i 15 ustawy o podatku akcyzowym, stanowi instrument kontroli mający na celu zapobieganie unikaniu opodatkowania i oszustwom podatkowym.

23      Ponieważ dyrektywa 2003/96 nie wyjaśnia szczególnego mechanizmu kontroli wykorzystania paliwa ani środków przeznaczonych do zwalczania oszustwa podatkowego związanego ze sprzedażą paliw, do państw członkowskich należy określenie takich mechanizmów i środków w prawie krajowym, z poszanowaniem prawa Unii. W tym względzie z motywu 9 tej dyrektywy wynika, że państwa członkowskie dysponują swobodnym uznaniem w zakresie określania i wykonywania polityk stosownie do okoliczności krajowych. (…)

25      Biorąc pod uwagę zakres uznania, jakim dysponują państwa członkowskie co do środków i mechanizmów, jakie należy przyjąć w celu zapobiegania unikaniu opodatkowania i oszustwom podatkowym związanym ze sprzedażą paliw, jako że obowiązek złożenia właściwym organom zestawienia oświadczeń nabywców nie wykazuje oczywiście nieproporcjonalnego charakteru, należy uznać, że obowiązek taki stanowi właściwy środek do osiągnięcia takiego celu i nie wykracza poza to, co jest konieczne do jego osiągnięcia.

26      W konsekwencji dyrektywę 2003/96, jak i zasadę proporcjonalności należy interpretować w ten sposób, że nie sprzeciwiają się one przepisom krajowym, na podstawie których sprzedawcy paliw są zobowiązani do złożenia w wyznaczonym terminie miesięcznego zestawienia oświadczeń nabywców, według których nabywane wyroby są przeznaczone do celów opałowych.”

WSA we Wrocławiu już wcześniej pytał o tę kwestie TK i również otrzymał odpowiedź negatywną.

Odpowiedź negatywna w tym zakresie pozostaje jednak całkowicie bez znaczenia w kontekście wywodów TS UEW przedmiocie stosowania stawki podatku akcyzowego przewidzianej dla paliw silnikowych w wypadku niedochowania obowiązku złożenia zestawienia oświadczeń nabywców”, czyli odpowiedzi na pytania prejudycjalne nr 2-3, uzasadnionych następująco:

28      W pierwszej kolejności, jeśli chodzi o zgodność takiego skutku z dyrektywą 2003/96, należy przede wszystkim zauważyć, że przepisy tej dyrektywy przytoczone przez sąd odsyłający w pytaniu pierwszym nie mają bezpośredniego znaczenia dla sporu w postępowaniu głównym. Przede wszystkim bowiem art. 2 ust. 3 akapit pierwszy tej dyrektywy obejmuje „produkty energetyczne inne niż te, których poziom opodatkowania został określony w niniejszej dyrektywie”, podczas gdy z postanowienia odsyłającego wynika, że poziom opodatkowania produktu spornego w postępowaniu głównym właśnie został określony w dyrektywie 2003/96.

29      Następnie art. 5 tej dyrektywy przewiduje stawki opodatkowania zróżnicowane w określonych wypadkach wyczerpująco wymienionych w tym artykule, czyli gdy są powiązane z jakością produktu, gdy zależą od ilościowych poziomów zużycia, gdy produkty są wykorzystywane w niektórych sektorach publicznych, czy też gdy stawki te różnicują zastosowanie w celach handlowych i niehandlowych. Artykuł ten nie dotyczy więc różnicy w wykorzystaniu pomiędzy paliwem silnikowym a paliwem do ogrzewania.

30      Wreszcie art. 21 ust. 4 dyrektywy 2003/96 dotyczy warunków związanych ze stosowaniem stawek obniżonych i zwolnień, o których mowa w art. 14–19 tej dyrektywy.

31      Trybunał miał już natomiast okazję stwierdzić, że ogólna systematyka dyrektywy 2003/96 opiera się na wyraźnym rozróżnieniu między paliwami silnikowymi i paliwami do ogrzewania w szczególności na podstawie kryterium wykorzystania. Rozróżnienie między paliwami silnikowymi i paliwami do ogrzewania – wprowadzone w motywach 17 i 18 tej dyrektywy – jest bowiem stosowane w szczególności w jej art. 7–9, które dotyczą zasad ustalania minimalnych poziomów opodatkowania stosowanych z jednej strony do paliw do ogrzewania, a z drugiej strony do paliw silnikowych, jak również do produktów wykorzystywanych jako paliwa silnikowe do określonych celów przemysłowych i handlowych (zob. podobnie wyrok z dnia 3 kwietnia 2014 r., Kronos Titan i Rhein-Ruhr Beschichtungs-Service, C‑43/13 i C‑44/13, EU:C:2014:216, pkt 28).

32      Ponadto motywy 3 i 4 rzeczonej dyrektywy stanowią, że prawidłowe funkcjonowanie rynku wewnętrznego wymaga ustanowienia na poziomie Unii minimalnych poziomów opodatkowania oraz że znaczne różnice między krajowymi poziomami opodatkowania energii stosowanymi przez państwa członkowskie mogłyby okazać się szkodliwe dla takiego funkcjonowania. Należy zatem stwierdzić, że określenie minimalnych poziomów opodatkowania produktów w zależności od ich wykorzystania jako paliwo silnikowe lub jako paliwo do ogrzewania przyczynia się do dobrego funkcjonowania rynku wewnętrznego, pozwalając na wyeliminowanie ewentualnych zakłóceń konkurencji pomiędzy produktami wykorzystywanymi do tych samych celów.

33      Wynika z tego, że zarówno ogólna systematyka, jak i cel dyrektywy 2003/96 opierają się na zasadzie, według której produkty energetyczne są opodatkowane zgodnie z ich faktycznym wykorzystaniem.

34      W konsekwencji przepis prawa krajowego taki jak art. 89 ust. 16 ustawy o podatku akcyzowym, na którego podstawie, w braku złożenia zestawienia oświadczeń nabywców w terminie stawka podatku akcyzowego przewidziana dla paliw silnikowych jest automatycznie stosowana do paliw do ogrzewania, mimo że, jak zostało stwierdzone w postępowaniu głównym, są one wykorzystywane jako paliwa do ogrzewania, narusza ogólną systematykę i cel dyrektywy 2003/96.

35      W drugiej kolejności takie automatyczne stosowanie stawki podatku akcyzowego przewidzianej dla paliw silnikowych w wypadku niedochowania obowiązku złożenia takiego zestawienia narusza zasadę proporcjonalności.

36      Z postanowienia odsyłającego wynika bowiem, że w postępowaniu głównym zostało stwierdzone, iż transakcje sprzedaży paliwa zrealizowane przez ROZ-ŚWIT zostały sprawdzone i nie było wątpliwości, że nabywcy potwierdzili zakup i zużycie tego paliwa do celów opałowych. Ponadto w aktach sprawy nic nie wskazuje na to, że transakcje te zostały zrealizowane w celu bezprawnego skorzystania z preferencyjnej stawki podatku akcyzowego przyznanej paliwom przeznaczonym do ogrzewania.

37      Jednak mimo tego stwierdzenia właściwe organy, zgodnie z art. 89 ust. 16 ustawy o podatku akcyzowym, zastosowały do sprzedanych paliw stawkę podatku akcyzowego przewidzianą dla paliw silnikowych.

38      W tym względzie z postanowienia odsyłającego wynika, że w Polsce stawka podatku akcyzowego mająca zastosowanie do paliw silnikowych może być ponad ośmiokrotnie wyższa od stawki obejmującej paliwa do ogrzewania.

39      W tych okolicznościach fakt zastosowania do paliw spornych w postępowaniu głównym stawki podatku akcyzowego przewidzianej dla paliw silnikowych ze względu na naruszenie nałożonego przez prawo krajowe obowiązku złożenia zestawienia oświadczeń nabywców w wyznaczonym terminie, jeżeli stwierdzono, iż nie ma wątpliwości co do przeznaczenia tych produktów do celów opałowych, wykracza poza to, co jest niezbędne w celu zapobiegania unikaniu opodatkowania i oszustwom podatkowym (zob. analogicznie wyrok z dnia 27 września 2007 r., Collée, C‑146/05, EU:C:2007:549, pkt 29).

40      W tym kontekście należy wyjaśnić, że nic nie stoi na przeszkodzie temu, aby państwo członkowskie ustanowiło sankcję za naruszenie obowiązku takiego jak polegający na złożeniu właściwym organom zestawienia oświadczeń nabywców sprzedanego paliwa. Kompetencja, jaką dysponuje państwo członkowskie do nałożenia takiej sankcji, powinna być wykonywana z poszanowaniem prawa Unii i jego zasad ogólnych, w tym zasady proporcjonalności. W celu dokonania oceny, czy owa sankcja jest zgodna z tą zasadą, sądy krajowe powinny brać pod uwagę w szczególności charakter i wagę naruszenia, którego ukaraniu służy ta sankcja, oraz sposób ustalania jej kwoty (zob. analogicznie wyrok z dnia 19 lipca 2012 r., Rēdlihs, C‑263/11, EU:C:2012:497, pkt 44–47).

41      W konsekwencji dyrektywę 2003/96 i zasadę proporcjonalności należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwiają się one przepisom krajowym, na mocy których w braku złożenia miesięcznego zestawienia oświadczeń nabywców w wyznaczonym terminie do sprzedanego paliwa stosowana jest stawka podatku akcyzowego przewidziana dla paliw silnikowych, podczas gdy zostało stwierdzone, że przeznaczenie tego produktu do celów opałowych nie budzi wątpliwości.

Rozstrzygnięcie TS UE opiera się głównie na tym, że „ogólna systematyka, jak i cel dyrektywy 2003/96 opierają się na zasadzie, według której produkty energetyczne są opodatkowane zgodnie z ich faktycznym wykorzystaniem”- choć generalnie nie sprzeciwił się, na gruncie powołanej Dyrektywy (Dz. Urz. UE L Nr 283 ze zm., zwana dalej „Dyrektywą energetyczną”).  ustanowieniu sankcji za naruszenia - w rozpatrywanej jednak sprawie ciężko było mówić o jakimkolwiek naruszeniu, skoro bezspornie wyroby zostały sprzedane na cele preferowane przez Prawodawcę, a nie dochowano warunków jedynie formalnych – co wyraźnie TS UE zaznaczył.

Pierwsze orzeczenie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie, jeszcze przed oficjalną publikacją wyroku TS UE odniósł się do orzeczenia C-418/14 w wyroku z dnia 23 czerwca 2016 r. (Sygn. akt I SA/Ol 438/16): „odwołując się do treści ww. orzeczenia TSUE z dnia 2 czerwca 2016r., przepisy prawa krajowego w powyższym zakresie naruszają zasadę proporcjonalności, skoro naruszenie przepisów o charakterze formalnym i informacyjnym, przy niewątpliwym przeznaczeniu produktu do celów opałowych, (a więc zgodnie z podstawowym warunkiem zastosowania stawki preferencyjnej), skutkowało określeniem obowiązku podatkowego według stawki przewidzianej dla paliw silnikowych. Zauważenia wymaga, że naruszenie przepisów o charakterze informacyjnym stanowi podstawę odpowiedzialności karnej na zasadzie winy, przewidzianej w przepisach części szczególnej kodeksu karnego skarbowego. W związku z tą odpowiedzialnością, rzeczą organu jest ustalenie w ewentualnym postępowaniu karnym skarbowym przyczyn, dla których strona skarżąca nie złożyła w terminie miesięcznego zestawienia oświadczeń nabywców oleju opałowego.

Wskazać również należy, że w ustawie krajowej dotyczącej podatku akcyzowego, naruszenie przepisów o charakterze informacyjnym zostało zrównane ze zdarzeniem rodzącym obowiązek podatkowy. Skutek w postaci obowiązku podatkowego z zastosowaniem podwyższonej stawki sankcyjnej, ustawodawca krajowy uzależnił bowiem od zaistnienia formalnego uchybienia.

Tymczasem naruszenia obowiązków o charakterze informacyjnym penalizowane są w kodeksie karnym skarbowym (m.in. w art. 80 § 1 kodeksu karnego skarbowego stanowiącym, że kto wbrew obowiązkowi nie składa w terminie właściwemu organowi wymaganej informacji podatkowej, podlega karze grzywny do 120 stawek dziennych, jak również w innych przepisach części szczególnej tej ustawy). Nadmienić należy, że przestępstwo lub wykroczenie skarbowe można popełnić umyślnie, a także nieumyślnie, jeżeli kodeks tak stanowi (art. 4 § 1 kks).” (http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/750F9086B9)  - Co doskonale koresponduje z konkluzją postawioną przez Trybunał:

W konsekwencji dyrektywę 2003/96 i zasadę proporcjonalności należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwiają się one przepisom krajowym, na mocy których w braku złożenia miesięcznego zestawienia oświadczeń nabywców w wyznaczonym terminie do sprzedanego paliwa stosowana jest stawka podatku akcyzowego przewidziana dla paliw silnikowych, podczas gdy zostało stwierdzone, że przeznaczenie tego produktu do celów opałowych nie budzi wątpliwości

Ocena pierwsza

Oba powyższe orzeczenia są moim zdaniem słuszne, choć jak zauważył WSA w Olsztynie w powołanym wyroku stanowisko to znajdowało już uznanie na gruncie wcześniejszych wyroków, a autor w praktyce spotkał się z takim podejście nawet wśród niektórych organów na etapie postępowania podatkowego lub kontroli.

Należy bowiem zauważyć, iż formalności przewidziane przez przepis art. 89 ustawy o akcyzie miały charakter informacyjny, to warunki te nie należy odczytywać rygorystycznie bez zbadania celu tych przepisów. Faktem jest, że w orzecznictwie podkreśla się, że warunki preferencji podatkowych należy czytać ściśle. Nie jest to jednak równoznaczne z czytaniem rygorystycznym. W szczególności również nie może to oznaczać, iż wszelkie warunki są warunkami istotnymi i z drugiej strony, iż każde uchybienie wiązać się musi z odmową prawa do zwolnienia. W ogóle należy się zastanowić – szczególnie wobec argumentów TS UE, czy mamy w tym wypadku z warunkiem zwolnienia, czy tylko z obowiązkiem informacyjnym związanym z wykazaniem, iż spełniło się warunki do zastosowania tego zwolnienia. Jak słusznie zauważył Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w wyroku z dnia 9 września 2009 r.: „Zbytni rygoryzm narusza konstytucyjną zasadę proporcjonalności, poprzez nieuzasadnione uszczuplanie praw jednostki na rzecz interesu publicznego.” (Sygn. akt I SA/Lu 406/09)

Gdyby podatnik w ogóle nie wypełnił obowiązków informacyjnych albo też wykorzystanie wyrobów nastąpiło na inne cele niż objęte zwolnieniem, to wówczas jego kwestionowanie byłoby uzasadnione (Tak WSA we Wrocławiu w wyroku z dnia 16 lutego 2010 r., sygn. akt I SA/Wr 1811/09.). Dodatkowo skoro nie stwierdzono żadnych innych nieprawidłowości, to nie doszło również do narażenia Skarbu Państwa na uszczerbek w zapłacie podatku. Nie można zatem mówić o niespełnieniu przez warunków do stosowania zwolnienia, albo też o nieścisłym wypełnieniu jego warunków. Ostatecznie więc, nawet ściśle czytając warunki przedmiotowego zwolnienia, to jeżeli ostatecznie obowiązki informacyjne są wykonane, to i warunki zwolnienia zostały spełnione.

Ponadto wskazać należy, iż tylko błąd istotny powinien skutkować zastosowaniem podwyższonej stawki akcyzy i tak też problem ten widziano w orzecznictwie sformułowanym na gruncie tej samej regulacji w poprzednio obowiązującym w tym zakresie akcie prawnym, na długo przed powołanym wyrokiem TS UE, ale również w okresie obowiązywania Dyrektywy energetycznej. Jak bowiem stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 24 kwietnia 2008 r. „Uchybienie terminu do złożenia zestawienia oświadczeń, o którym mowa w § 4 ust. 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2004 r. w sprawie obniżenia stawek podatku akcyzowego (Dz.U. Nr 87, poz. 825 ze zm.), nie skutkuje utratą prawa do skorzystania z obniżonej stawki podatku akcyzowego” (Sygn. akt I SA/Kr 842/07).

Z kolei Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 30 stycznia 2008 r. słusznie stwierdził, iż: „W świetle zapisu art. 65 ust. 1a Ustawy o podatku akcyzowym brak oświadczenia, o którym mowa w § 4 ust. 1 i 2 rozporządzenia z 22 kwietnia 2004 r. w sprawie obniżenia stawek podatku akcyzowego, nie stanowi przesłanki umożliwiającej podwyższenie stawki podatkowej. Art. 65 ust. 1a AkcyzU, z uwagi na sankcyjny charakter, w pierwszej kolejności należy interpretować przy zastosowaniu wykładni literalnej. Tylko taka wykładnia odpowiada standardom interpretacji przepisów represyjnych. Użyte w art. 65 ust. 1a Ustawy o podatku akcyzowym sformułowanie, "niespełnianie warunków określonych w odrębnych przepisach" odnosi się bowiem wyłącznie do olejów opałowych oraz olejów napędowych, przeznaczonych na cele opałowe, czyli do wyrobów akcyzowych, ich parametrów, cech itp. Warunek ten nie dotyczy natomiast w żadnej mierze okoliczności związanych z dokonywaniem obrotu tymi wyrobami, w tym także dokumentowania obrotu.” (Sygn. akt I SA/Bk 590/07, Przegląd Orzecznictwa Podatkowego 2009/5/71/456).

Jak widać z zacytowanego fragmentu Sąd ten położył nacisk na funkcję przepisu, którą jest stanie na straży zapobieganiu nieprawidłowościom, a nie sztuczne przestrzeganie zasad dokumentowania obrotu, które są wtórne wobec spełnienia warunków zwolnienia. Wydaje się, że TS UE nie kwestionując ani możliwości wprowadzenie obowiązku informacyjnego, jak też dopuszczając wprowadzenie sankcji jako takiej, poszedł tym samym torem.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie podsumował z kolei istotę obowiązków dokumentacyjnych nałożonych na sprzedawców oleju opałowego wskazując m.in. że „"Niespełnieniem warunków, o których mowa w odrębnych przepisach" z art. 65 ust. 1a ustawy o podatku akcyzowym, dodanym ustawą z dnia 28 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 160, poz. 1341), będzie między innymi sytuacja, w której podatnik nie posiada oświadczeń, o których mowa w § 4 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2004 r. w sprawie obniżenia stawek podatku akcyzowego (Dz.U. Nr 87, poz. 825) wcale, bądź ich treść nie pozwala na kontrolę u wskazanych w nich osób, czy olej zakupiony został na cele grzewcze zgodnie z oświadczeniem. (…) Natomiast, gdy okaże się, że oświadczenie o przeznaczeniu oleju jest autentyczne formalnie i materialnie (brak nim jedynie numerów PESEL czy NIP, co nie uniemożliwia indywidualizacji nabywcy), a skarżący zapłacił podatek akcyzowy nabywając wcześniej olej, wówczas nie ma podstaw prawnych, aby uznać skarżącego za podatnika podatku akcyzowego od sprzedanego oleju opałowego i określić mu akcyzę według wyższej/ustawowej stawki.”(Wyrok z dnia 22 stycznia 2008 r., sygn. akt I SA/Lu 708/07) Wreszcie ponownie WSA w Krakowie trafnie podsumował, iż „Braki formalne oświadczeń nabywców oleju opałowego mogą być uzupełniane przez sprzedawcę w trakcie postępowania kontrolnego lub podatkowego, ale jego kosztem i staraniem, i w rozsądnym terminie. To samo dotyczy złożenia zestawienia oświadczeń.”(Wyrok z dnia 18 października 2007 r., sygn. akt Wyrok z dnia 22 stycznia 2008 r., sygn. akt SA/Lu 708/07) Orzeczenia te, jakkolwiek wydane na gruncie poprzedniego stanu prawnego, wobec tożsamości brzmienia przepisów, zachowują i obecnie aktualność. Nie neguje ich również wyrok TS UE.


Ocena druga

Kwestia faktycznego przeznaczenia wyrobów na cele zwolnione nie była jednak jedyną przesłanką orzeczenia TS UE. Można bowiem sobie postawić pytanie, w jakim zakresie sankcja przewidziana w polskich przepisach została uznana za niegodną z prawem europejskim?

Taka sankcja nie jest bowiem proporcjonalna do rangi naruszeń, co potwierdził TS UE. Jeżeli zatem wykorzystanie wyrobów na cele objęte nie budzi wątpliwości, a naruszone zostały jedynie obowiązki informacyjne, to niezasadnym było stosowanie podwyższonej stawki akcyzy, a TS UE wywiódł to nie tyle z Dyrektywy energetycznej, co z prawa UE jako takiego:

20      Tytułem wstępu należy przypomnieć, że ogólne zasady prawa, wśród których figuruje zasada proporcjonalności, należą do porządku prawnego Unii. Z tego względu muszą być przestrzegane nie tylko przez instytucje Unii, lecz również przez państwa członkowskie podczas wykonywania powierzonych im przez dyrektywy Unii uprawnień (zob. podobnie w szczególności wyroki: z dnia 21 lutego 2008 r., Netto Supermarkt, C‑271/06, EU:C:2008:105, pkt 18; z dnia 10 września 2009 r., Plantanol, C‑201/08, EU:C:2009:539, pkt 43).

21      Wynika stąd, że regulacja krajowa, taka jak sporna w postępowaniu głównym, która ma na celu w szczególności transponowanie do wewnętrznego porządku prawnego danego państwa członkowskiego przepisów dyrektywy 2003/96, musi przestrzegać zasady proporcjonalności”.

Ta teza, jako czysto ocenna, jest trudna do skomentowania. Wydaje się jednak, że nawet z brzmienia polskich przepisów, bez potrzeby odwoływania się do prawa wspólnotowego wynikały wnioski Trybunału.

Z nałożeniem bowiem tak wysokiej stawki akcyzy w stosunku do tego rodzaju naruszeń nie sposób się zgodzić - przede wszystkim w zakresie podstaw do nałożenia podatku za tak nieznaczne uchybienie, nie powodujące żadnych negatywnych konsekwencji dla Skarbu Państwa, przy jednoczesnym stwierdzeniu prawidłowości wszelkich innych, lecz istotnych, formalności przy sprzedaży wyrobu. Należy bowiem sobie odpowiedzieć na pytanie, czy wobec powyższego, w rozpatrywanej przez TS UE sprawie rzeczywiście istnieją podstawy do zastosowania przepisu art. 89 ust. 16 ustawy o akcyzie, ergo, czy celem, intencją regulacji było obciążanie podatników akcyzy tak dotkliwą stawką tego podatku w przypadku dokonania tak nieznacznych i nieistotnych uchybień, które nie spowodowały żadnych strat ani dotkliwości po stronie wierzyciela podatkowego. Zwrócić bowiem należy na istotę obowiązku wynikającego z przepisie art. 89 ust. 14 ustawy o akcyzie, w myśl którego sprzedawca wyrobów akcyzowych określonych w ust. 1 pkt 9, 10 i 15 sporządza i przekazuje do właściwego naczelnika urzędu celnego, w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano sprzedaży, miesięczne zestawienie oświadczeń, o których mowa w ust. 5; oryginały oświadczeń powinny być przechowywane przez sprzedawcę przez okres 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym zostały sporządzone, i udostępniane w celu kontroli. Jak widać z redakcji tego przepisu, mamy tu do czynienia z obowiązkiem o charakterze informacyjnym służącym, jak wyżej wykazano, celom weryfikacyjnym. Wreszcie analizie poddać trzeba przepis art. 89 ust. 16 ustawy o akcyzie. Przepis ten stanowi, iż w przypadku niespełnienia warunków określonych w ust. 5-15 stosuje się stawkę akcyzy określoną w ust. 4 pkt 1 tego artykułu.

Jak wykazano to wyżej, na przykładzie niniejszej sprawy rozpatrywanej przez TS UE, przepis ten ma bardzo dotkliwy charakter, w pewien sposób, choć nie w sensie normatywnym, stanowiący sankcję dla podatnika za niedopełnienie obowiązków skutkujących niemożliwością zastosowania wskazanych w nim norm prawnych. Tyle że taka sytuacja w tej sprawie nie miała miejsca. Jak pokazano wyżej, cele wszystkich przepisów, o których złamanie można by podatnika, którego dotyczył rozpatrywanej przez TS UE posądzić, zostały, mimo popełnionego uchybienia, osiągnięte. Jest to o tyle istotne, gdyż nie ma podstaw do „karania” podatnika obowiązkiem stosowania podwyższonej stawki podatku akcyzowego, jeżeli dokonane uchybienie w żaden sposób nie wpłynęło na podstawy zastosowania stawki preferencyjnej i skontrolowania tego rozliczenia. Inaczej traktować należałoby, jak pokazuje cytowane niżej orzecznictwo sądowe, sytuację w której podatnik posiadałby oświadczenia nabywców niekompletne, błędne lub wręcz niezgodne ze stanem faktycznym, albo też w ogóle ich nie przesłał. Odpowiedzieć należy zatem sobie na pytanie, czy celem Ustawodawcy było objęcie przepisem art. 89 ust. 16 ustawy o akcyzie, także takich przypadków. Moim zdaniem nie.

Skoro obowiązek ten ma charakter czysto informacyjny, służącym w każdym wypadku wyłącznie następczej kontroli prawidłowości sprzedaży oleju opałowego. Celem bowiem Ustawodawcy przy wprowadzaniu obowiązku uzyskiwania stosowanych oświadczeń (w art. 89 ust. 5 powołanej ustawy) od nabywców oleju opałowego było zapobieżenie oszustwom i wykorzystaniu preferowanych wyrobów do celów innych niż korzystające ze wprowadzonej preferencji. Ten cel może być zaś osiągnięty w drodze dopełnienia obowiązków informacyjnych, jak i zweryfikowania wykorzystania wyrobów w drodze kontroli organu.

Konkluzje

Wyrok TS UE miał przede wszystkim znaczenie dla tych podatników, którym zakwestionowano zwolnienia i zastosowano wobec nich stawkę akcyzy oznaczoną w art. 89 ustawy o tym podatku. Do 8 września 2016 r. mogli oni bowiem składać wnioski o wznowienie do organów, a do 8 listopada mogą to jeszcze zrobić w zakresie postępowania sądowego – do NSA lub WSA.

Na gruncie zaś przepisów wyrok ten nie do końca stanowi nową jakość. Jeszcze bowiem przed jego wydaniem wiele sądów podobnie widziało sprawę i wydawało korzystne wyroki dla podatników. Problemem jednak była niejednolitość orzecznictwa i tą wyrok TS UE powinien wyeliminować.

Wyrok Trybunał Sprawiedliwości UE dnia 2 czerwca 2016 r. w sprawie o sygn. C-418/14 (Dz. Urz. UE C:2016:287 z dnia 8 sierpnia 2016 r.)

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czy pracodawca może obowiązkowo wysłać pracownika na zaległy urlop wypoczynkowy? Przepisy, orzeczenia sądów i stanowisko PIP

To dość częsta i wywołująca sporo wątpliwości sytuacja. Pracownik ma zaległy urlop ale nie wypełnia wniosków urlopowych i „chomikuje” ten urlop na przyszłość. Na różne nieprzewidziane sytuacje. Dla pracodawcy to kłopot, bo może być w niektórych sytuacjach ukarany za to grzywną przez Państwową Inspekcję Pracy od 1 tys. do 30 tys. zł (art. 282 § 1 pkt 2 kodeksu pracy). A ponadto pracodawca może być zobowiązany do tworzenia tzw. rezerw (tak naprawdę są to bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów) w bilansie na o wynagrodzenia za czas urlopu zaległego (niewykorzystanego w terminie). Czy zatem pracodawca może zmusić (tj. skutecznie skłonić metodami zgodnymi z prawem) pracownika do wykorzystania urlopu lub zaległego urlopu z poprzedniego roku? Przecież urlop to uprawnienie pracownika i jest udzielany na wniosek pracownika.

Które faktury nie zostaną objęte KSeF?

Krajowy System e-Faktur to jedna z największych reform ostatnich lat. W 2026 roku każdy przedsiębiorca co do zasady będzie musiał wystawiać faktury ustrukturyzowane właśnie w KSeF. Celem jest uszczelnienie systemu VAT, łatwiejsza kontrola rozliczeń i automatyzacja obiegu dokumentów. Jednak nie wszystkie dokumenty sprzedażowe zostaną objęte obowiązkiem. Ustawodawca przewidział szereg wyłączeń i okresów przejściowych, które mają ułatwić podatnikom dostosowanie się do rewolucji w fakturowaniu.

Nowe faktury elektroniczne w 2026 r. Prof. Modzelewski: art. 106nda ust. 3 ustawy o VAT nakłada niewykonalne obowiązki i jest sprzeczny z prawem UE

Nowe faktury elektroniczne, o których mowa w art. 106nf, 106nh, 106nda i 106nha ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (ustawa o VAT), które będą w przyszłym roku wystawione zgodnie z wzorem faktury ustrukturyzowanej, budzą wśród podatników najwięcej wątpliwości – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

KSeF 2026: Tylko 4 miesiące na przygotowanie. Czego wymagać od dostawców oprogramowania? Kto powinien mieć dostęp do systemu?

Od 1 lutego 2026 roku w Polsce zacznie obowiązywać obligatoryjne fakturowanie elektroniczne z wykorzystaniem faktur ustrukturyzowanych wprowadzonych do ustawy o podatku VAT. Najpierw dotyczyć to będzie największych podatników (przekroczone 200 mln zł obrotów brutto w 2024 r.), a od 1 kwietnia 2026 r. - pozostałych. Oznacza to, że wymiana faktur pomiędzy przedsiębiorcami będzie musiała odbywać się za pośrednictwem Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF).

REKLAMA

Zmiany w VAT: rozliczanie importu towarów bezpośrednio w deklaracji podatkowej

W dniu 17 września 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług, będący częścią pakietu deregulacyjnego. Jak wyjaśnia Ministerstwo Finansów nowelizacja ta jest konieczna, bowiem po wprowadzeniu od czerwca br. nowego systemu celnego AIS/IMPORT PLUS, niektóre firmy posiadające pozwolenie na stosowanie zgłoszenia uproszczonego i stosujące to uproszczenie zostałyby de facto pozbawione możliwości rozliczania podatku VAT z tytułu importu towarów bezpośrednio w deklaracji podatkowej. Dzięki nowym przepisom ci przedsiębiorcy będą mogli nadal rozliczać podatek VAT z tytułu importu towarów bezpośrednio w deklaracji podatkowej.

Ulga B+R na wakacjach. O czym należy pamiętać przy ewidencji czasu pracy w czasie nieobecności pracowników?

Ulga na działalność badawczo-rozwojową (ulga B+R) to jeden z najistotniejszych i najbardziej przystępnych instrumentów wspierających finansowanie innowacji w Polsce. Ta preferencja podatkowa umożliwia przedsiębiorcom odliczenie od podstawy opodatkowania kosztów poniesionych na działania badawczo-rozwojowe nawet na poziomie 200%. W praktyce oznacza to możliwość odzyskania wydatków ponoszonych m.in. na wynagrodzenia pracowników zaangażowanych w prace B+R. Jednak dużym wyzwaniem pozostaje prawidłowe ewidencjonowanie czasu pracy osób zaangażowanych w takie projekty.

Od kiedy KSeF: co to za system faktur, co warto wiedzieć? Dla kogo będzie obowiązkowy w 2026 roku?

No i staje przed nami nowe wyzwanie. Nadchodzi koniec tradycyjnego modelu księgowości. Od 1 lutego 2026 r. największe podmioty będą musiały wystartować z wystawianiem faktur przez KSeF. Natomiast wszyscy odbiorcy będą musieli za pośrednictwem KSeF te faktury odbierać. Dla kogo w 2026 r. system KSeF będzie obowiązkowy?

Konsekwencje dla łańcucha dostaw przez zamknięcie kolejowego przejścia granicznego w Małaszewiczach w związku z manewrami Zapad-2025

Polska zdecydowała o czasowym zamknięciu kolejowych przejść granicznych z Białorusią, w tym kluczowego węzła w Małaszewiczach. Powodem są zakrojone na szeroką skalę rosyjsko-białoruskie manewry wojskowe Zapad-2025. Decyzja ta, choć motywowana względami bezpieczeństwa, rodzi poważne skutki gospodarcze i logistyczne, uderzając w europejsko-azjatyckie łańcuchy dostaw.

REKLAMA

KSeF a JDG – rewolucja w fakturach dla jednoosobowych działalności

Krajowy System e-Faktur (KSeF) to największa zmiana dla firm od lat. Do tej pory dla wielu przedsiębiorców prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze (JDG) faktura była prostym dokumentem np. wystawianym w Wordzie, Excelu czy nawet odręcznie. W 2026 roku ta rzeczywistość diametralnie się zmieni. Faktura będzie musiała być wystawiona w formie ustrukturyzowanej i przekazana do centralnego systemu Ministerstwa Finansów.

Liczne zmiany w podatkach PIT i CIT od 2026 r: nowe definicje ustawowe, ulga mieszkaniowa, amortyzacja, programy lojalnościowe, zbywanie nieruchomości, estoński CIT, IP Box

Na stronach Rządowego Centrum Legislacji został opublikowany 16 września 2025 r. projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Projekt ten, nad którym pracuje Ministerstwo Finansów, ma na celu uszczelnienie systemu podatkowego. Zmiany mają wejść w życie od początku 2026 roku.

REKLAMA