Czym są przychody pasywne, wykluczające z Estońskiego CIT? Sądy odpowiadają niejednoznacznie

• Estoński CIT w sądach: są wyroki sądów administracyjnych korzystne dla podatników
• Kiedy podatnik nie będzie uprawniony do korzystania z Estońskiego CIT? Zostały wydane również wyroki niekorzystne
• Rozbieżne orzecznictwa sądów administracyjnych w sprawie Estońskiego CIT. Wnioski dla podatników

Estoński CIT jest wymagający, podatnik chcący rozliczać się w ten sposób musi spełnić szereg warunków. Jednym z nich jest to aby mniej niż 50% mniej przychodów z działalności osiągniętych w poprzednim roku podatkowym, liczonych z uwzględnieniem kwoty podatku od towarów i usług, pochodziło z wierzytelności. Wątpliwości podatników zaczęło wzbudzać to, czy ten limit obejmuje także zbywanie własnych wierzytelności. Sądy administracyjne w tym zakresie przedstawiają odmienne interpretacje. Dlatego każdorazowo dla podatnika najbezpieczniejsze będzie wystąpienie z wnioskiem o wiążącą interpretację podatkową.

Estoński CIT w sądach: są wyroki sądów administracyjnych korzystne dla podatników

WSA w Warszawie w wyroku z dnia 29 czerwca 2023 r., sygn. III SA/Wa 553/23 oraz w wyroku z dnia 6 lipca 2023 r., sygn. III SA/Wa 627/23 uznał, że limit z art. 28j ust. 1 pkt 2 lit. a (dotyczący przychodów z wierzytelności) nie dotyczy zbycia własnych wierzytelności. Czyli jeśli przychody podatnika uzyskane w ramach umowy faktoringu będą przekraczały powyższy limit, będzie on wciąż mógł korzystać z opodatkowania w ramach Estońskiego CIT.

W cytowanym wyroku uznano, że art. 28j ust. 1 pkt. 2 lit. a ustawy o CIT dotyczy wyłącznie przysporzeń podatnika o charakterze pasywnym, czyli niebędących następstwem aktywnej działalności gospodarczej. Faktoring – zdaniem Sądu – jest jednak czymś innym. Miałby on być sposobem przedsiębiorcy na pozyskanie finansowania zewnętrznego, nieco zbliżonym do kredytu. Tym samym, nie jest to żaden przychód pasywny i nie można go wliczać do limitu z tej regulacji. A w konsekwencji korzystanie przez podatnika z usług faktoringu nie pozbawia go możliwości rozliczania w ramach Estońskiego CIT.

Innymi słowy, zbycie własnych wierzytelności nie jest działalnością pasywną, lecz formą finansowania zewnętrznego dla przedsiębiorcy i z tego powodu nie powinien on być wliczany do limitu przychodów warunkującego możliwość skorzystania z Estońskiego CIT. Ustawodawca zaś wprowadzając ten limit, dążył do ograniczenia możliwości skorzystania z Estońskiego CIT podmiotom prowadzącym działalność pasywną. Do działalność pasywnej trzeba zaliczyć – jak wskazuje WSA w Warszawie w powyższym wyroku – przykładowo przychody z odsetek i pożytków od wszelkiego rodzaju pożyczek, części odsetkowej raty leasingowej, z poręczeń i gwarancji, z praw autorskich lub praw własności przemysłowej, w tym z tytułu zbycia tych praw, a także ze zbycia i realizacji praw z instrumentów finansowych.

W powyżej opisywanych wyrokach, sądy starały się zatem zbadać, czym tak naprawdę z perspektywy gospodarczej jest faktoring. I poprzez taką optykę, dokonać interpretacji niejasnych przepisów. Wnioski wysunięte przez sądy są bardzo korzystne dla podatników.

Kiedy podatnik nie będzie uprawniony do korzystania z Estońskiego CIT? Zostały wydane również wyroki niekorzystne

Innego zdania był jednak WSA w Bydgoszczy w wyroku z dnia 21 lutego 2024 r., sygn. I SA/Bd 24/24. Sąd w tym wyroku interpretując omawiany limit skupił się przede wszystkim na przepisach prawa cywilnego. W tym ujęciu, wskazywał, że należy odróżnić samo zbycie wierzytelności od czynności, z której owa wierzytelność wynika. Innymi słowy, wierzytelność jest następstwem zawarcia umowy cywilnoprawnej, jej zbycie następuje zaś w drodze kolejnej umowy.

Zaakcentowano także, że kwota wynikająca z tej pierwszej umowy, może – i najczęściej - różni się od ceny, po której w dalszej kolejności jest zbywana wierzytelność. Takie rozumowanie miałoby przemawiać za tym, że w przypadku faktoringu mamy do czynienia z przychodem z wierzytelności, a to oznacza, że powinniśmy go wliczać do omawianego limitu. W następstwie tego podatnik może nie być uprawniony do korzystania z Estońskiego CIT-u.

Rozbieżne orzecznictwa sądów administracyjnych w sprawie Estońskiego CIT. Wnioski dla podatników

Jak widać zbycie własnych wierzytelności w kontekście Estońskiego CIT jest przedmiotem rozbieżnego orzecznictwa sądów administracyjnych. Jak dotąd nie doczekaliśmy się jeszcze żadnego wyroku NSA na ten temat, a więc podatnicy, by się zabezpieczyć powinni każdorazowo występować z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w tej sprawie.

Inną drogą jest zadanie pytania prejudycjalnego do TSUE, które na wniosek pełnomocnika podatnika może skierować polski sąd administracyjny do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. A warto ponieważ europejski trybunał w oparciu o przepisy unijne dba o wyważenie interesów fiskalnych skarbu państwa i przedsiębiorców, biorąc pod uwagę szerszy kontekst gospodarczy i może rozstrzygnąć wątpliwości polskich sądów oraz wyznaczyć stabilną linię orzeczniczą.