Unicestwienie udziałów (akcji) - skutki podatkowe

W niniejszej interpretacji MF wskazuje sposób określania wysokości kosztów uzyskania przychodów w przypadku odpłatnego zbywania udziałów (akcji) spółki przejmującej lub nowo zawiązanej, nabytych lub objętych w wyniku podziału spółki będącej podatnikiem CIT oraz dodatkowo odnosi się również do określenia wysokości kosztów uzyskania przychodów, w przypadku odpłatnego zbywania udziałów (akcji) spółki dzielonej po dokonanym podziale tej spółki.

Mając na uwadze art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT oraz  art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów, w tym podatku wydatków poniesionych przez podatnika na nabycie lub objęcie udziałów (akcji) w spółce w momencie ich poniesienia. Wydatki takie są bowiem kosztem uzyskania przychodów dopiero w chwili odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji).

Kiedy dokonuje się podziału w spółce, w której podatnik posiada udziały (akcje), dochodzi do zmniejszenia praw tego podatnika inkorporowanych przez posiadane przez niego udziały (akcje), tj. prawa majątkowe oraz prawa korporacyjne. Własność majątku takiej spółki przechodzi na własność innej spółki, czego konsekwencją jest wygaśnięcie praw inkorporowanych przez udział lub udziały (akcje) takiej spółki. W tym momencie wspólnik ma – co do zasady – prawo do uzyskania majątkowej „rekompensaty” w postaci praw udziałowych w spółce przejmującej majątek spółki dzielonej. Jak zaznacza Minister w swojej interpretacji „istnieją sytuacje, kiedy do odpłatnego nabycia udziałów nie dochodzi, gdyż np. spółka ulega likwidacji lub z mocy prawa wygasają prawa wynikające z udziałów (akcji), albo gdzie zmniejsza się wartość lub ilość posiadanych przez wspólnika udziałów (akcji).” W powyższych okolicznościach, w których prawa inkorporowane przez udział lub udziały (akcje) wygasają lub podlegają ograniczeniu w doktrynie oraz w orzecznictwie określa się mianem „unicestwienia” takich udziałów (akcji).

Weryfikacja wartości udziałów lub akcji przez organy podatkowe

Jak wynika wprost z art. 16 ust. 1 pkt 8 c lit. ustawy o CIT podatnik dokonując odpłatnego zbycia tak uzyskanych udziałów, może zaliczyć do swoich kosztów uzyskania przychodów poniesione przez niego koszty na nabycie udziałów (akcji) w spółce podzielonej. W interpretacji zaznacza się, że inne są natomiast skutki podatkowe w momencie, gdy podział spółki dokonywany jest przez wydzielenie. Stosować należy w tym przypadku proporcjonalny sposób obliczania kosztów, o którym mowa w wyżej wspomnianym już przepisie prawnym (art. 16 ust. 1 pkt 8 c lit. ustawy o CIT i odpowiednio art. 24 ust. 8 pkt 3 ustawy o PIT).

W wydanej interpretacji ogólnej Minister stwierdził, że wysokość kosztów uzyskania przychodów należy ustalać proporcjonalnie, bez względu na to, czy w związku z podziałem spółki wspólnik straci część udziałów (akcji), czy zachowa je przy jednoczesnym zmniejszeniu wartości nominalnej tych udziałów. Tak więc określenie sposobu proporcji nie jest zależne od tego, czy zmniejszy się ilość posiadanych przez wspólnika udziałów (akcji), czy też ich wartość nominalna.

Sposób określenia proporcji, która powoduje unicestwienie udziałów (akcji) nie zależy od:

- zmniejszenia ilości posiadanych przez wspólnika udziałów (gdy wspólnik może mieć oczywiście więcej niż jeden udział),

- zmniejszenia wartości nominalnej posiadanych udziałów (gdy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział),

- czy udziału (gdy wspólnik może mieć tylko jeden udział).

Koszty uzyskania przychodów przy zbyciu udziałów (akcji) nabytych lub objętych w wyniku podziału spółki

Mimo, że interpretacja ta nie różni się wiele od tych poprzednio wydanych interpretacji indywidualnych, nabrała ona w aktualnym stanie prawnym szczególnego znaczenia. A wszystko to w związku z wejściem w życie z dniem 1 stycznia 2016 roku przepisów nowelizujących dotychczasowe zasady wydawania podatnikom interpretacji podatkowych. I tak ustawodawca kieruje się obecnie zasadą, że jeżeli dany stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe przedstawione w we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej było już przedmiotem interpretacji ogólnej (jak w tej sprawie), to minister nie rozpatruje już wniosku o interpretację indywidualną. Taki wniosek o wydanie interpretacji jest bezprzedmiotowy.

Interpretacja ogólna Ministra Finansów z dnia 22 stycznia 2016 roku, DD5.8201.15.2015.KSM.