Podatek u źródła 2019 - należyta staranność wg Ministra Finansów

Niemniej sankcje za niedochowanie należytej staranności są bardzo surowe (dodatkowy podatek według stawki sankcyjnej w wysokości 10%). Wątpliwości nie wyjaśniły również wydane w tym zakresie interpretacje indywidualne.

W związku z tym, że w dniu 19 czerwca 2019 r. Ministerstwo Finansów opublikowało Projekt objaśnień podatkowych, płatnicy mogą zweryfikować dotychczas stosowane praktyki w zakresie weryfikacji kontrahenta, transakcji oraz wdrożonej procedury w zakresie obowiązku należytej staranności. Projekt objaśnień co do zasad poboru podatku u źródła potwierdza spodziewane restrykcyjne stanowisko organów podatkowych w odniesieniu do wypłat należności podlegających opodatkowaniu podatkiem u źródła.

Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata

Polecamy: INFORLEX Księgowość i Kadry

Kryteria oceny należytej staranności

W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, że w odniesieniu do przepisów Ustawy CIT objaśnienia Ministerstwa Finansów zawierają znacznie poszerzoną listę kryteriów oceny należytej staranności.

Zgodnie z objaśnieniami Ministerstwa Finansów, pod uwagę należy wziąć nie tylko charakter i skalę prowadzonej działalności, ale również powiązania z podatnikiem oraz możliwość faktycznego uzyskania informacji.

Kolejnymi kryteriami oceny należytej staranności wprost wskazanymi w objaśnieniach Ministerstwa Finansów są:

• rodzaj transakcji (standard oceny należytej staranności jest różny w zależności od tego, czy płatnik dokonuje wypłaty należności z tytułu usługi niematerialnej czy płatności o charakterze pasywnym),
• istnienie powiązań pomiędzy płatnikiem a odbiorcą należności (znaczenie mają zarówno powiązania kapitałowe, jak również powiązania biznesowe oraz osobowe),
• rodzaj stosowanej preferencji podatkowej (zwolnienie z opodatkowania, niepobranie podatku albo pobranie podatku według stawki obniżonej na podstawie UPO oraz przepisów Ustawy CIT),
• charakter działalności gospodarczej prowadzonej przez odbiorcę należności,
• wysokość wypłaconej należności (szczególną staranność należy bowiem zachować w przypadku wypłat kwot o znaczącej wysokości),
• szczególny status odbiorcy należności.

Należy wskazać, że powyższa lista nie jest zamknięta, organy mogą zatem uwzględniać dodatkowe kryteria oceny należytej staranności.

Działania płatnika w celu weryfikacji statusu kontrahenta oraz transakcji

Ministerstwo Finansów wskazało w objaśnieniach działania, które płatnik może podjąć w celu dochowania należytej staranności. Jako przykład tych działań zostały wskazane:

• weryfikacja przez płatnika otrzymanych dokumentów pod względem ich zgodności ze stanem faktycznym (również na podstawie powszechnie dostępnych informacji),
• weryfikacja rezydencji podatkowej odbiorcy należności (Ministerstwo Finansów niestety nie wskazało, w jaki sposób status rezydenta podatkowego odbiorcy należności może zostać zweryfikowany przez płatnika. Biorąc pod uwagę wskazanie ostrzeżenia Ministra Finansów przed optymalizacją podatkową z wykorzystaniem spółek zagranicznych opublikowanego w 2017 r., istotne może okazać się otrzymanie od odbiorcy należności oświadczenia o miejscu zarządu podmiotu zagranicznego),
• weryfikacja statusu kontrahenta jako podatnika, który uzyskuje przychód z tytułu otrzymanej należności oraz jej rzeczywistego właściciela,
• weryfikacja prowadzenia rzeczywistej działalności gospodarczej (Płatnik powinien uzyskać od odbiorcy należności odpowiedzi na pytania dotyczące istnienia „substance” w państwie siedziby oraz je przeanalizować. Niestety Ministerstwo Finansów nie wskazało czy i w jaki sposób płatnik powinien dokonać weryfikacji uzyskanych informacji).

W przypadku wypłat kwot o istotnej wysokości, płatnik powinien dokonać pogłębionej weryfikacji transakcji oraz statusu kontrahenta. Jako przykład działań płatnika w tym zakresie zostały wskazane m.in. weryfikacja biura kontrahenta albo skorzystanie z kwestionariusza.

Raport z audytu doradcy podatkowego jako dowód należytej staranności

Należy zwrócić uwagę, że w Projekcie objaśnień Ministerstwo Finansów wskazuje jako przykład działania płatnika w zakresie dochowania obowiązku należytej staranności uzyskanie raportu (opinii) niezależnego audytora albo doradcy podatkowego w zakresie działalności odbiorcy należności i sporządzony na podstawie badania dokumentów, faktycznej substancji biznesowej oraz przepływów finansowych.

Uzyskanie takiego dokumentu może mieć bardzo duże znaczenie w przypadku oceny kryterium należytej staranności w odniesieniu do najistotniejszych wypłat. Jak można wnioskować z treści objaśnień, do takich wypłat będą należały z pewnością należności o charakterze pasywnym (odsetki, dywidendy itd.) o istotnej wysokości oraz wypłaty należności w odniesieniu do których płatnik złożył oświadczenie o zastosowaniu procedury „relief at source”.