REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Cesja wierzytelności i przejęcie długu w podatku dochodowym od osób prawnych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Izabela Żurkowska-Mróz
Doradca podatkowy
Cesja wierzytelności i przejęcie długu w podatku dochodowym od osób prawnych /fot.Shutterstock
Cesja wierzytelności i przejęcie długu w podatku dochodowym od osób prawnych /fot.Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Cesja wierzytelności lub przejęcie długu są powszechnie stosowane w rozliczeniach pomiędzy spółkami. Umowa cesji, czyli przelewu wierzytelności zawierana jest między zbywcą wierzytelności – cedentem, a nabywcą wierzytelności - cesjonariuszem. W efekcie zmienia się osoba wierzyciela. Przejęcie długu nastąpić może poprzez umowę między wierzycielem a osobą trzecią – przejemcą długu, za zgodą dłużnika albo poprzez umowę między dłużnikiem a przejemcą długu, za zgodą wierzyciela. W efekcie zmienia się osoba dłużnika.

REKLAMA

Jeżeli wierzytelność została uprzednio zaliczona do przychodów należnych cedenta, zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 865 ze zm., dalej „updop”), odpłatność za zbytą wierzytelność nie zwiększa przychodów, ponieważ w tym przypadku następuje jedynie spłata należności zaliczonej już wcześniej do przychodów. Natomiast, gdy wierzytelność zbywana jest przez podmiot, który wcześniej nabył ją, np. w celu windykacji lub dalszej odsprzedaży, kwota uzyskana przez cedenta jest dla niego przychodem. Dzieje się tak, ponieważ wierzytelność, aż do momentu dalszego jej zbycia lub wyegzekwowania, nie stanowi przychodu podatkowego. Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 16 ust. 1 pkt 39 updop, do kosztów uzyskania przychodu nie zalicza się strat powstałych z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności. Wyjątek stanowi odpłatne zbycie wierzytelności zaliczonych uprzednio do przychodów należnych, podatnik może uwzględnić w kosztach uzyskania przychodów zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 39 w związku z art. 15 ust. 1 updop stratę powstałą w wyniku tej transakcji do wysokości uprzednio zarachowanej jako przychód należny, tj. przychód w kwocie netto (bez podatku od towarów i usług). Zgodnie z dyspozycją art. 16 ust. 1 pkt 20 updop do kosztów uzyskania przychodu nie zalicza się wierzytelności odpisanych jako przedawnione.

REKLAMA

W myśl art. 12 ust 4b updop, jeżeli wynajmujący lub wydzierżawiający przeniósł na rzecz osoby trzeciej wierzytelności z tytułu opłat wynikających z umowy najmu lub dzierżawy rzeczy albo praw majątkowych oraz umów o podobnym charakterze, a umowy te między stronami nie wygasają, do przychodów wynajmującego lub wydzierżawiającego nie zalicza się kwot wypłaconych przez osobę trzecią z tytułu przeniesienia wierzytelności. Opłaty ponoszone przez najemcę lub dzierżawcę na rzecz osoby trzeciej stanowią przychód wynajmującego lub wydzierżawiającego w dniu wymagalności zapłaty. Do kosztów uzyskania przychodów, wynajmującego lub wydzierżawiającego zalicza się zapłacone osobie trzeciej dyskonto lub wynagrodzenie (art. 15 ust 7 updop).

REKLAMA

Po stronie cesjonariusza odpłatne nabycie wierzytelności nie stanowi czynności skutkującej powstaniem przychodu/kosztu podatkowego a tym samym nie powstaje obowiązek podatkowy w momencie nabycia wierzytelności. Przychód podatkowy powstanie dopiero w momencie faktycznej realizacji wierzytelności, tj. dalszej odsprzedaży, windykacji lub dobrowolnej spłaty przez dłużnika. Wydatek poniesiony na zakup wierzytelności będzie natomiast kosztem podatkowym dopiero z chwilą spłaty przez dłużnika nabytej przez Cesjonariusza wierzytelności lub jej części, zgodnie z dyspozycją art. 15 ust. 4 updop.

Do przychodów podatkowych cesjonariusz zaliczyć powinien kwoty wpłacane przez dłużnika w miarę ich uzyskiwania, tj. w dacie ich wpływu na rachunek bankowy. Wydatek poniesiony na zakup wierzytelności będzie kosztem podatkowym dopiero z chwilą spłaty przez dłużnika nabytej przez cesjonariusza wierzytelności lub jej części. Dopiero w tym momencie poniesione wydatki pozostaną w związku z uzyskanymi przychodami.

Do rozpatrywania momentu powstania przychodu w związku z nabyciem wierzytelności należy zastosować art. 12 ust. 3e updop.. Stosownie do art. 12 ust. 3e updop w przypadku otrzymania przychodu, o którym mowa w art. 12 ust. 3 updop, do którego nie stosuje się ust. 3a, 3c, 3d, za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Od 2019 roku, koszty nabycia wierzytelności bądź pakietu wierzytelności są rozpoznawane wprost w kwocie odpowiadającej kwocie uzyskanego przychodu, do momentu zrównania się przychodu ze spłaty wierzytelności (pakietu wierzytelności) z kwotą poniesioną na jej nabycie. Czyli dopiero od momentu, gdy kwota spłat dokonywanych przez dłużnika przekroczy kwotę poniesioną na zakup wierzytelności powstaje dochód stanowiący podstawę opodatkowania. Z pakietem wierzytelności mamy do czynienia w przypadku nabycia w ramach jednej transakcji co najmniej 100 wierzytelności bez wyodrębnienia ceny nabycia poszczególnych wierzytelności. Dochód z pakietu wierzytelności stanowi nadwyżka przychodów uzyskanych z wierzytelności wchodzących w skład pakietu wierzytelności nad kosztem nabycia pakietu wierzytelności (art. 15ab ust 1 updof).

Dla momentu rozpoznania kosztu nie ma znaczenia, czy cesjonariusz faktycznie zapłaciła za przejętą wierzytelność, ponieważ na gruncie updop koszt nie sprowadza się tylko do wydatku. Kosztem podatkowym jest świadczenie o określonej wartości poniesione w celu osiągnięcia przychodu, które wpływa na strukturę pasywów i aktywów. Z literalnego brzmienia przepisu art. 15 ust. 4e updop wynika jednoznacznie, że ustawodawca uzależnia moment, w którym wydatek staje się kosztem uzyskania przychodów, od momentu ujęcia go w księgach zgodnie z zasadami ustawy o rachunkowości

Przejęcie długu dokonane przez przejemcę długu w zamian za wynagrodzenie równe wartości przejmowanych zobowiązań, w tym ewentualnych odsetek naliczonych do dnia zawarcia umowy przejęcia długu, jest neutralne dla dotychczasowego dłużnika z podatkowego punktu widzenia, tj. nie będzie powodować po stronie dłużnika powstania obowiązku rozpoznania przychodu podatkowego tak, jak miałoby to miejsce w przypadku zwolnienia z długu. W przypadku przejęcia długu za wynagrodzeniem równym wartości przejętego zadłużenia, po stronie dotychczasowego dłużnika nie powstanie też koszt podatkowy.  Podmiot będący przejemcą długu wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki dotychczasowego dłużnika. W konsekwencji zwiększa swoje aktywa i jest to zwiększenie trwałe oraz definitywne, co oznacza powstanie przychodu. Wynagrodzenie z tytułu przejęcia zobowiązań handlowych jest przychodem w momencie otrzymania. Również w tym momencie przejemca długu powinien rozpoznać koszt uzyskania przychodu z tytułu spłaty długu. Przychód u przejemcy długu powstaje na moment otrzymania środków pieniężnych, czyli ich wpływu bezpośrednio do majątku podatnika, na podstawie art. 12 ust. 3e updop.

Wynagrodzenie z tytułu przejęcia długu pożyczkowego, analogicznie do otrzymanych pożyczek, nie jest przychodem w części przypadającej na kwotę kapitału. Przychodem i kosztem przejemcy długu powinny być natomiast odpowiednio przejęte naliczone odsetki oraz zapłacone odsetki od pożyczki, które nie stanowią przychodu pożyczkobiorcy. W wyroku NSA z 16 stycznia 2018 r., sygn. II FSK 3584/15 sąd uznał, że w sytuacji, gdy przejemca przejmuje dług wynikający z umowy kredytowej, a zatem będzie zobowiązany na tej podstawie do spłaty pozostałej części kredytu, nie uzyskuje przychodu, bowiem w tej samej wysokości/kwocie będzie zobowiązany do spłaty tego kredytu. Kosztem uzyskania przychodu będą wydatki poniesione przez przejemcę długu na spłatę przejętego długu.

Polecamy: PODATKI 2020 – Komplet

W przypadku przejęcia długu pożyczkowego przejemca długu uprawniony jest do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty zapłaconych odsetek od kapitału pożyczki, naliczonych od dnia przejęcia zobowiązania od dłużnika, w momencie dokonania przez przejemcę długu faktycznej zapłaty tych odsetek. Skoro przejęcie długu nie narusza istniejącego stosunku zobowiązaniowego, a jedynie powoduje zmianę podmiotową, po stronie dłużnika, te koszty, które mógłby rozpoznawać dłużnik na gruncie updop, może rozpoznawać analogicznie przejemca długu. W myśl regulacji art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a) i pkt 11 updop nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na spłatę pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów), jak również naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów). Tym samym odsetki od pożyczek/kredytów mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów dopiero w momencie ich kapitalizacji lub faktycznej zapłaty.

Skutek potrącenia wzajemnych wierzytelności między podmiotami jest identyczny z otrzymaniem przez wierzyciela zapłaty pieniężnej.  Potrącenia dokonuje się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Oświadczenie ma moc wsteczną od chwili, gdy potrącenie stało się możliwe. Oznacza to, że wierzytelności obu podmiotów muszą być wymagalne, czyli upłynął już termin ich spełnienia. Zatem i jeden, i drugi wierzyciel mogą nawzajem żądać od siebie spełnienia należnych im świadczeń. Rozpoznanie kosztu z tytułu nabycia wierzytelności oraz przychodu z tytułu potrącenia i wygaśnięcia wierzytelności nastąpi w momencie najpóźniej wymagalnej wierzytelności. Ewentualna nadwyżka wartości potrącenia w stosunku do ceny nabycia wierzytelności przez spółkę stanowi jej dochód.

Izabela Żurkowska-Mróz, doradca podatkowy

Podstawa prawna

- art. 12 ust. 2, ust. 3, ust. 3e, ust. 4b, art. 15 ust. 1, ust. 4, ust 4e, ust. 7, art. 15ab, ust 1, art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a), pkt 11 pkt 20, pkt. 39 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 865 ze zm.),

- wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 stycznia 2018 r., sygn. II FSK 3584/15.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Podatek u źródła 2025: Objaśnienia podatkowe ministra finansów dot. statusu rzeczywistego właściciela. Praktyczne szanse i nieoczywiste zagrożenia

Po latach oczekiwań i licznych postulatach ze strony środowisk doradczych oraz biznesowych, Ministerstwo Finansów opublikowało długo zapowiadane objaśnienia dotyczące statusu rzeczywistego właściciela w kontekście podatku u źródła (WHT). Teraz nadszedł czas, by bardziej szczegółowo przyjrzeć się poszczególnym zagadnieniom. Dokument z 3 lipca 2025 r., opublikowany na stronie MF 9 lipca, ma na celu rozwianie wieloletnich wątpliwości dotyczących stosowania klauzuli „beneficial owner”. Choć sam fakt publikacji należy ocenić jako krok w stronę większej przejrzystości i przewidywalności, nie wszystkie zapisy spełniły oczekiwania.

Polski podatek cyfrowy jeszcze w tym roku? Rząd nie ogląda się na Brukselę

Choć Komisja Europejska wycofała się z planów nałożenia podatku cyfrowego, Polska idzie własną drogą. Minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski zapowiada, że projekt ustawy będzie gotowy do końca roku.

KSeF 2026: koniec z papierowymi fakturami, zmiany w obiegu dokumentów i obsłudze procesu sprzedaży w firmie

W przyszłym roku w Polsce zostanie uruchomiony obowiązkowy system fakturowania za pomocą Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Obowiązek ten wejdzie w życie na początku 2026 roku i wynika z procedowanego w Parlamencie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Aktualny postęp prac legislacyjnych nad projektem, oznaczonym numerem druku 1407, można śledzić na stronach Sejmu.

Składki ZUS dla małych firm w 2025 roku - preferencje: ulga na start, mały ZUS plus i wakacje składkowe

Ulga na start, preferencyjne składki, czy „Mały ZUS plus”, a także wakacje składkowe – to propozycje wsparcia dla małych przedsiębiorców. Korzyści to możliwość opłacania niższych składek lub ich brak. Warto też zwrócić uwagę na konsekwencje z tym związane. ZUS tłumaczy kto i z jakich ulg może skorzystać oraz jakie są zagrożenia z tym związane.

REKLAMA

Zwracasz pracownikom wydatki na taksówki – czy musisz pobrać zaliczkę na podatek PIT? Najnowsze wyjaśnienia fiskusa (taksówki w podróży służbowej i w czasie wyjścia służbowego)

Pracodawcy mają wątpliwości, czy w przypadku zwracania pracownikom wydatków na taksówki (kiedy to pracownicy wykonują obowiązki służbowe – zarówno w podróży służbowej jak i w czasie tzw. wyjścia służbowego), trzeba od tych kwot pobierać zaliczki na podatek dochodowy? Pod koniec czerwca 2025 r. wyjaśnił to dokładnie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Kilka miesięcy wcześniej odpowiedzi na to pytanie udzielił Minister Finansów.

Minister Majewska chce uproszczenia ZUS dla firm – konkretne propozycje zmian już na stole

Minister Agnieszka Majewska zaproponowała szereg zmian w przepisach dotyczących ubezpieczeń społecznych, które mają ułatwić życie mikro, małym i średnim przedsiębiorcom. Wśród postulatów znalazły się m.in. podniesienie limitu Małego ZUS Plus, likwidacja składki rentowej dla emerytów-przedsiębiorców, uproszczenia przy wakacjach składkowych oraz ułatwienia dla łączących biznes z rodzicielstwem.

Miliardy z KPO usprawniają kolejową infrastrukturę

Prawie 11,5 mld zł warte są inwestycje realizowane ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO) przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zarządzająca infrastrukturą kolejową spółka, która jest największym beneficjentem KPO, zawarła już ponad 120 umów z wykonawcami na kwotę 8 mld zł. Przeszło 160 prowadzonych zadań ma przyczynić się do zwiększenia prędkości pociągów, a także zwiększenia przepustowości tras oraz usprawnienia zarządzania ruchem kolejowym. Inwestycje poprawiają bezpieczeństwo ruchu i komfort obsługi podróżnych. Na stacjach i przystankach budowany jest nowoczesny system informacji pasażerskiej, a ich infrastruktura - dopasowywana do potrzeb osób o ograniczonej mobilności.

Darowizna od brata ponad limit 36 120 zł. Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby nie stracić prawa do zwolnienia podatkowego?

Co robić gdy darowizna przekazana przez brata przekracza limit kwoty wolnej w wysokości 36 120 zł? Czy podlegała zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn, pomimo że jest dokonywana z majątku wspólnego brata i jego małżonki? Jakie warunki muszą zostać spełnione, żeby nie stracić prawa do zwolnienia?

REKLAMA

KSeF wymusi zmiany. Rejestry VAT i wydatki pracownicze po nowemu od 2026 roku

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur to jeden z najważniejszych projektów cyfryzacyjnych polskiej administracji podatkowej ostatnich lat. Od 1 lutego lub od 1 kwietnia 2026 roku – w zależności od poziomu sprzedaży w 2024 roku – podatnicy VAT będą zobowiązani do wystawiania faktur wyłącznie w formie elektronicznej za pośrednictwem KSeF. To nie tylko zmiana technologiczna, ale także rewolucja organizacyjna, która wymusi dostosowanie systemów księgowych, procesów wewnętrznych i codziennej pracy działów finansowych.

Kredyt EKOlogiczny 2025 – bezzwrotna dotacja dla firm na modernizację energetyczną. Jakie warunki trzeba spełnić?

Już od października 2025 r. przedsiębiorcy będą mogli ubiegać się o dofinansowanie z Kredytu EKOlogicznego – dotacji realizowanej w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG 3.01).

REKLAMA