CIT w spółkach komandytowych i jawnych - zasady opodatkowania dochodów i strat

Spółki komandytowe i (niektóre) spółki jawne objęte CIT od 2021 r.

Jedną z najbardziej kontrowersyjnych zmian podatkowych, które weszły w życie z początkiem 2021 r., jest objęcie podatkiem CIT spółek komandytowych i części spółek jawnych. Zdaniem Ministerstwa Finansów ma to na celu ukrócenie optymalizacji podatkowej u dużych i zagranicznych podmiotów. Nie zmienia to jednak faktu, że koszty tego rozwiązania poniosą również polscy podatnicy, którzy prowadzą działalność za pomocą spółek komandytowych.   
Zgodnie z ustawą nowelizującą spółki komandytowe zostały objęte CIT co do zasady od 1 stycznia 2021 r. Jednakże, spółka komandytowa mogła przesunąć ww. termin objęcia CIT-em na dzień 1 maja 2021 r.

Autopromocja

Jak spółki komandytowe i jawne były opodatkowane do końca 2020 r.

W poprzednim stanie prawnym, spółki komandytowe i jawne, jako podmioty nieposiadające osobowości prawnej, nie podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Przychody i koszty takiej spółki były proporcjonalnie rozdzielane między jej wspólników – i to oni we własnym zakresie rozliczali podatek dochodowy (PIT albo CIT). Taka konstrukcja podatkowa sprawiała, że podatnicy (najczęściej osoby fizyczne planujące prowadzenie działalności w większym rozmiarze) coraz częściej decydowali się na prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółek komandytowych, gdzie efektywne opodatkowanie może być znacznie niższe niż w przypadku spółki z o.o. (gdzie najpierw podatek CIT płaci spółka ,a potem jej wspólnik rozlicza PIT z tytułu wypłaconego mu zysku). Zazwyczaj komplementariuszem w takiej spółce zostawała sp. z o.o., co pozwalało na ograniczenie odpowiedzialności osoby fizycznej za zobowiązania spółki komandytowej. W 2021 r. powyższe zasady opodatkowania spółek komandytowych przejdą już do historii.

Spółka komandytowa jako podatnik CIT

Powyższa zmiana oznacza, że spółka komandytowa będzie zobowiązana do odprowadzania podatku CIT tak jak spółki posiadające osobowość prawną (sp. z o.o. lub spółka akcyjna). Obecnie stawka podatku CIT wynosi 19% lub 9% (dla małych podatników o przychodach nieprzekraczających 2 mln euro i podatników rozpoczynających działalność).

Autopromocja

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Sprawdź

Rozliczenie podatku dochodowego u komplementariusza

Generalnie nowe zasady opodatkowania spółek komandytowych nie przełożą się na znaczny wzrost opodatkowania dochodów komplementariuszy. Komplementariusz będzie miał prawo do odliczenia kwoty podatku zapłaconego już przez spółkę komandytową - proporcjonalnie do jego udziału w jej zysku. W konsekwencji komplementariusz spółki komandytowej ma podlegać podobnym obciążeniom podatkowym jak obecni wspólnicy spółek komandytowo-akcyjnych.

Rozliczenie podatku dochodowego u komandytariusza

Autopromocja

Komplet 3 publikacji

Instrukcje księgowego. 100 praktycznych procedur z bazą narzędzi online

Sprawdź

Dochody komandytariusza mają być zwolnione z opodatkowania do 50% ich wysokości, nie więcej jednak niż 60 000 zł w roku podatkowym w jednej spółce komandytowej, pod warunkiem że łącznie spełnione będą następujące warunki:

1. komandytariusz nie posiada bezpośrednio lub pośrednio ponad 5% udziałów (akcji) w spółce posiadającej osobowość prawną lub spółce kapitałowej w organizacji będącej komplementariuszem w tej spółce komandytowej,
2. komandytariusz nie jest członkiem zarządu komplementariusza spółki komandytowej ani spółki posiadającej bezpośrednio (lub pośrednio) co najmniej 5% udziałów/akcji w spółce będącej komplementariuszem w tej spółce komandytowej,
3. komandytariusz nie jest podmiotem powiązanym ze wspólnikiem lub jego członkiem zarządu,
4. istniejące między wspólnikami spółki komandytowej powiązania lub sposób kierowania spółką wskazują na „optymalizacyjny cel” założenia takiej spółki przez jej wspólników.

Biorąc pod uwagę ww. warunki i fakt, iż komandytariusz często jest powiązany z komplementariuszem, należy stwierdzić, że z przedmiotowego zwolnienia skorzysta raczej niewielka część komandytariuszy.

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian

Sprawdź

Odliczenie straty od dochodów wspólników spółki komandytowej

Wspólnik spółki komandytowej (zarówno komplementariusz jak i komandytariusz) będący podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych może obniżyć przychód o nieodliczoną stratę.

Strata będzie podlegać odliczeniu od przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych w takiej części, w jakiej pozostawały przychody takiego podatnika z udziału w spółce komandytowej w poszczególnych latach podatkowych w ogólnej kwocie jego przychodów, o ile strata ta nie może zostać odliczona zgodnie z ogólnymi zasadami rozliczania strat z działalności gospodarczej.

Okres 5 lat przewidziany na rozliczanie strat będzie liczony począwszy od roku następującego po roku, w którym poniesiono stratę, a nie począwszy od dnia wejścia w życie ustawy.

Spółka jawna jako podatnik CIT

W przeciwieństwie do spółek komandytowych, nie wszystkie spółki jawne będą podlegały podatkowi CIT. Opodatkowana nie będzie spółka jawna, która jednocześnie spełni następujące warunki:

warunek 1: wspólnikami spółki jawnej są wyłącznie osoby fizyczne,

warunek 2: spółka jawna złoży przed rozpoczęciem roku obrotowego informację według ustalonego wzoru dot. danych osób fiz. i prawnych posiadających prawa do udziału w zysku spółki,

warunek 3: spółka jawna będzie aktualizować ww. informację w terminie 14 dni licząc od dnia zaistnienia zmian w przekazanej informacji

Wspomniana wyżej informacja o podmiotach uprawnionych do udziału w zysku spółki jawnej musi zawierać:

1. imię i nazwisko albo firmę (nazwę), adres miejsca zamieszkania albo adres siedziby, numer identyfikacji podatkowej oraz wielkość prawa do udziału w zysku spółki jawnej:

• wspólnika będącego podatnikiem osiągającym dochody ze spółki jawnej,
• podatnika niebędącego wspólnikiem spółki jawnej osiągającego dochody z tej spółki;

oraz

2. nazwę, adres oraz numer identyfikacji podatkowej podmiotu niebędącego podatnikiem podatku dochodowego za pośrednictwem, którego podatnik osiąga dochody ze spółki jawnej, oraz wielkość posiadanego przez podatnika prawa do udziału w zysku tego podmiotu.

Informację należy złożyć do naczelnika US właściwego ze względu na siedzibę spółki jawnej oraz naczelnika US właściwego dla każdego podatnika osiągającego dochody z takiej spółki.

Termin złożenia informacji przez spółkę jawną

Co do zasady, spółka jawna ma składać informację przed rozpoczęciem danego roku obrotowego.

Jednakże spółka jawna mająca siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, której wspólnikami nie są wyłącznie osoby fizyczne, informację składa w terminie do dnia 31 stycznia 2021 r. według stanu na dzień:

 1) 1 stycznia 2021 r. – w przypadku spółki jawnej, która rozpoczęła działalność przed dniem 1 stycznia 2021 r.;

2) rozpoczęcia działalności – w przypadku spółki jawnej, która rozpoczęła działalność w okresie od dnia 1 stycznia 2021 r. do dnia 31 stycznia 2021 r. 

Co istotne, wspólnik spółki jawnej, w przeciwieństwie do komplementariusza, nie będzie mógł obniżyć swojego zobowiązania podatkowego o podatek CIT zapłacony przez spółkę jawną – bowiem oczekująca na wejście w życie nowelizacja nie zawiera takiego rozwiązania.

Wnioski

Objęcie spółki komandytowej i niektórych spółek jawnych podatkiem CIT oznacza znaczny wzrost opodatkowania dochodu dla wspólników tych spółek (szczególnie wspólników - podatników PIT). Przykładowo, według nowych zasad, podatek zapłaci najpierw spółka komandytowa (co do zasady 19% CIT) a potem komandytariusz (19% PIT – stawka dla podatku liniowego). Oznacza to, że efektywne opodatkowanie dochodu wypracowane przez taką spółkę wzrośnie z 19% do ok. 34,4% (nie licząc przy tym daniny solidarnościowej pobieranej od dochodów powyżej 1 mln zł). Tym samym, spółki komandytowe nie będą już tak atrakcyjną formą prowadzenia działalności gospodarczej. To samo dotyczy również spółki jawnej, w której dodatkowo wspólnik nie będzie mógł obniżyć swojego zobowiązania podatkowego w PIT z tytułu podatku odprowadzonego przez spółkę (jak ma to miejsce w przypadku komplementariusza). Niewątpliwie powyższe zmiany przyczynią się do spadku zainteresowania spółkami komandytowymi i jawnymi jako formami prowadzenia działalności gospodarczej.

Tomasz Wróbel, Młodszy konsultant ds. podatków

*********

Chcesz wiedzieć więcej? Zapraszamy do udziału w bezpłatnym webinarium „CIT w spółkach komandytowych – co dalej?”. Szkolenie online odbędzie się 26 stycznia 2021 r. w godzinach od 10 do 11:00. Aby wziąć udział w szkoleniu wystarczy wypełnić krótki formularz rejestracyjny dostępny na stronie internetowej: b-tax.pl/cit-w-spolkach-komandytowych-co-dalej