Amortyzacja mieszkania przeznaczonego na biuro firmy

Decydując się na ten rodzaj uwzględnienia kosztów uzyskania przychodów w podatkowej księdze przychodów i rozchodów należy pamiętać o kilku ważnych kwestiach, które pozwolą nam zrobić  to prawidłowo i zgodnie z przepisami.

Przede wszystkim czeka nas wybór:

- Metody ustalenia wartości nieruchomości

- Rodzaju amortyzacji i odpowiedniej stawki

- Częstotliwości odpisów amortyzacyjnych

Wydatki na mieszkanie w kosztach firmy – jak to zrobić

Firma w mieszkaniu – trzeba wydzielić część tylko na biznes

Wybór metody ustalenia wartości nieruchomości

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych pozwala nam wybrać jedną spośród metod opisanych w jej art. 22 g ust. 1-10:

Pierwsza, najprostsza metoda ustala wartość początkową w sposób uproszczony (art. 22g, pkt 5, ust. 10 ustawy o PIT) i na podstawie niezmiennych wartości od wielu lat.  Stanowi ją iloczyn metrów kwadratowych powierzchni (w naszym przypadku część mieszkania przeznaczonej pod biuro) i kwoty 988 zł.

Jest to wartość w żaden sposób nie zbliżona do dzisiejszych realiów rynkowych. Nie wiem czy znajdziemy bowiem nieruchomość, której 1 m² będzie kosztował 988 zł.  Zatem ta metoda zazwyczaj jest zalecana jeśli już nie możemy zastosować innej metody niż te opisane poniżej.

Przykładowo: przeznaczamy 10 m² pod biuro własnej firmy. Zatem wartość nieruchomości, która będzie amortyzowana to 10 m² x 988 zł = 9 880 zł.  

(…) przyjmując do celów naliczenia amortyzacji wartość stanowiącą iloczyn metrów kwadratowych wynajmowanej powierzchni użytkowej lokalu mieszkalnego wraz z pomieszczeniami do niego przynależnymi i kwoty 988 zł, jeśli powierzchnia jest analogiczna jak przyjętą dla celów podatku od nieruchomości, Wnioskodawca postąpił prawidłowo, tj. zgodnie art. 22g ust. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Tak stwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 27 sierpnia 2012 r. (nr IPTPB1/415-346/12-2/AG).

Druga metoda to znana przez wszystkich cena nabycia nieruchomości (art. 22g pkt 5 ust. 3 ustawy o PIT) powiększona o koszty związane z zakupem czyli koszty notarialne, pośrednictwa w zakupie nieruchomości, podatek od czynności cywilno-prawnych, wykończenie lokalu (tj. elektryka, tynkowanie, malowanie , drzwi, parkiety, płytki, armatura łazienkowa) czy odsetki od kredytu, do dnia przekazania środka trwałego do użytkowania.

Metoda ta jest dużo bardziej korzystniejsza od poprzedniej, ponieważ oparta jest na realiach rynkowych i odpisy amortyzacyjne dokonywane są od dużo wyższych wartości, które przekładają się na odczuwalne zmniejszenie podstawy opodatkowania.

Trzecia metoda ustala wartość nieruchomości po koszcie wytworzenia (art. 22g pkt 5 ust. 4 ustawy o PIT) tzn. „wartość w cenie nabycia, zużytych do wytworzenia środków trwałych : rzeczowych składników majątku i wykorzystanych usług”.

Zazwyczaj wykorzystywana jest kiedy nie nabywamy nieruchomości tylko sami ją  budujemy. Przykładem takim może być wybudowanie przez nas domku, z którego część wydzielamy na biuro, warsztat czy magazyn.

Wybór rodzaju amortyzacji oraz odpowiednia stawka

Skoro mamy już ustaloną wartość nieruchomości trzeba wybrać sposób amortyzacji. Metod amortyzacji jest wiele, jednakże w stosunku do nieruchomości mieszkalnych nie mamy dużego wyboru: wybieramy metodę liniową, która charakteryzuje się swoją prostotą.

Polega ona na odpisach amortyzacyjnych w stałej nie zmieniającej się wartości przez cały okres jej trwania.

Stawki amortyzacji też są tutaj ograniczone. Główna stawka to 1,5 % rocznie: jest ona wykorzystywana w lokalach i budynkach mieszkalnych. Istnieje również możliwość przyjęcia stawki 2,5%, jeśli całość mieszkania (lub przynajmniej więcej niż 50% jej powierzchni) przeznaczymy pod działalność gospodarczą.

(…) W celu ustalenia właściwej stawki amortyzacyjnej, w pierwszej kolejności należy środek trwały zakwalifikować do odpowiedniego rodzaju według Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT), gdyż stawki amortyzacyjne ustalane są w zależności od przyporządkowanego danemu środkowi trwałemu symbolu KŚT. (…)

Zgodnie z Wykazem rocznych stawek amortyzacyjnych, stanowiącym załącznik nr 1 do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, lokale mieszkalne (rodzaj 122) amortyzuje się przy zastosowaniu stawki 1,5%, natomiast lokale niemieszkalne (rodzaj 121) według stawki 2,5%. Zatem dla określenia prawidłowej stawki amortyzacyjnej istotne jest ustalenie charakteru lokalu tj. właściwe określenie Grupy Rodzajowej Środków Trwałych.

Klasyfikacji środków trwałych dokonuje się na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2010 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT) (Dz. U. nr 242, poz. 1622). Zgodnie z „Uwagami ogólnymi” zawartymi w części I KŚT Objaśnienia wstępne, Klasyfikacja Środków Trwałych (KŚT) jest usystematyzowanym zbiorem obiektów majątku trwałego służącym m.in. do celów ewidencyjnych, ustalaniu stawek odpisów amortyzacyjnych oraz badań statystycznych. Podziały występujące w grupie 1 i 2 zdefiniowano w oparciu o grupowania Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB).

Zgodnie z „Objaśnieniami szczegółowymi” do grupy 1 – Budynki i lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu niemieszkalnego, zawartymi w części III KŚT, budynki są to obiekty budowlane, trwale związane z gruntem, wydzielone z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiadające fundamenty i dach (ustawa z dnia 7 lipca 1994r. - Prawo budowlane – tj. Dz. U. z 2006r. Nr 156, poz. 1118 ze zm.). Budynki mieszkalne, są to obiekty budowlane, których co najmniej połowa całkowitej powierzchni użytkowej jest wykorzystywana do celów mieszkalnych. W przypadkach, gdy mniej niż połowa całkowitej powierzchni użytkowej wykorzystywana jest na cele mieszkalne, budynek taki klasyfikowany jest jako niemieszkalny zgodnie z jego przeznaczeniem. Budynki niemieszkalne są to obiekty budowlane wykorzystywane głównie dla potrzeb niemieszkalnych.

Przez lokal mieszkalny, należy rozumieć wydzielony trwałymi ścianami w obrębie budynku samodzielny lokal mieszkalny, jak też i jego część obejmującą co najmniej 1 pokój o powierzchni nie mniejszej niż 10 m#178;, jeżeli jest ona odrębnym przedmiotem najmu.

Samodzielny lokal mieszkalny, jest to wydzielona trwałymi ścianami w obrębie budynku izba lub zespół izb przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służą zaspokojeniu ich potrzeb mieszkaniowych. Natomiast za lokal użytkowy uważa się samodzielny lokal lub jego część, wykorzystywane na cele inne niż mieszkalne, z wyłączeniem pracowni wykorzystywanej przez twórcę do prowadzenia działalności twórczej w dziedzinie kultury i sztuki, jeżeli jest ona połączona z mieszkaniem twórcy, lub jeżeli twórca nie ma w danej miejscowości samodzielnego mieszkania, umożliwiającego prowadzenie działalności. 

(…) dla określenia stawki właściwej do amortyzacji wskazanego we wniosku lokalu mieszkalnego, stanowiącego środek trwały w prowadzonej przez Wnioskodawczynię pozarolniczej działalności gospodarczej, decydujące znaczenie ma sposób faktycznego wykorzystania tego składnika majątku, a nie figurujące w dokumentach jego przeznaczenie. Zakwalifikowanie środka trwałego do odpowiedniego rodzaju Klasyfikacji Środków Trwałych nie może bowiem zależeć jedynie od faktu dochowania przez podatnika obowiązku, bądź nie dokonania zgłoszenia zmiany użytkowania lokalu mieszkalnego.

Mając na względzie cyt. wyżej przepisy stwierdzić należy, iż skoro wskazany we wniosku lokal mieszkalny wykorzystywany jest w całości na potrzeby prowadzonej przez Wnioskodawczynię działalności gospodarczej (prowadzenie biura rachunkowego), to zmianie uległa funkcja tego lokalu, posiadającego pierwotnie charakter mieszkalny, na użytkowy. Oznacza to, iż prawidłową stawką do jego amortyzacji jest stawka wynosząca 2,5%, właściwa dla lokali niemieszkalnych. 

(z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 18 czerwca 2012 r., nr IBPBI/1/415-325/12/ZK).

Polecamy: Stawki maksymalne podatków i opłat lokalnych na 2013 rok

Polecamy: Stawki maksymalne podatków i opłat lokalnych na 2012 rok

Możemy zastosować też stawki indywidualne (art. 22j pkt 1 ust 3 ustawy o PIT) a mianowicie do 10% rocznie. Warunkiem jest posiadanie nieruchomości, którą zaliczymy to tzw. używanych lub ulepszonych środków trwałych.

Zgodnie z art. 22j ust. 3 ustawy o PIT, środki trwałe, o których mowa w ust. 1 pkt 3 (m.in. budynki i lokale mieszkalne), uznaje się za:

- używane - jeżeli podatnik wykaże, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez okres 60 miesięcy, lub

- ulepszone - jeżeli przed wprowadzeniem do ewidencji wydatki poniesione przez podatnika na ulepszenie stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

(…) aby istniała możliwość zastosowania indywidualnej stawki amortyzacji używanego środka trwałego muszą być spełnione dwa podstawowe warunki: przed nabyciem środek trwały musiał być wykorzystywany co najmniej przez okres 60 miesięcy oraz musi być po raz pierwszy wprowadzony do ewidencji danego podatnika. (…) Używanie środka trwałego musi zatem nastąpić przed jego nabyciem przez podatnika, co oznacza że podatnik może zastosować indywidualną stawkę amortyzacji, jeżeli nabył używany środek trwały, który przed jego nabyciem był wykorzystywany u poprzedniego właściciela (właścicieli) przez wymagany okres 60 miesięcy.

Przepisy podatkowe nie regulują jakimi dowodami należy udokumentować używanie środka trwałego. Przyjąć zatem należy, że mogą to być wszelkie wiarygodne dowody potwierdzające używanie środka trwałego w określonym czasie. Ciężar udowodnienia takiego stanu rzeczy spoczywa jednak na podatniku. Z kolei ustalenie przez ustawodawcę minimalnego okresu amortyzacji środka trwałego na 10 lat oznacza, że maksymalna wysokość rocznej stawki amortyzacji wynosi 10%. 

(z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 31 lipca 2012 r., nr IPPB1/415-532/12-4/IF).

Warto wspomnieć iż odpisów amortyzacyjnych wg stawki 2,5% możemy dokonywać w przypadku spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej. Przypominamy jednak iż jest to wartość niematerialna i prawna a nie środek trwały.

Kiedy już ustaliliśmy wartość nieruchomości, wybraliśmy metodę amortyzacji oraz stawkę wprowadzamy naszą nieruchomość do ewidencji środków trwałych.

Pozostaje nam jeszcze tylko ustalenie jak często będziemy dokonywać odpisów amortyzacyjnych ( co miesiąc, raz na kwartał czy raz na rok). Najlepiej częstotliwość odpisów dostosować do formy wpłaty zaliczki na podatek (miesięczna lub kwartalna). Czyli jeśli wybraliśmy miesięczne zaliczki to amortyzacje rozliczamy miesięcznie.