Kara umowna może być kosztem uzyskania przychodów - w jakich przypadkach

Kara umowna może być kosztem uzyskania przychodów

W art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT ustawodawca wyraźnie wskazał jakie kary umowne są wyłączone z kosztów uzyskania przychodu i nieuprawnione jest twierdzenie organu, że należy przyjmować, że każda sytuacja - która zakończyła się zapłatą kary umownej (ryzykiem tej zapłaty) świadczy o wadliwości towarów i w konsekwencji każda kara umowna automatycznie jest wyłączona z kosztów uzyskania przychodu.

Rozpoznając sprawę, WSA w Gliwicach nie zgodził się ze stanowiskiem organu podatkowego i uchylił interpretację w zaskarżonej części.

W uzasadnieniu sąd wskazał, iż w zakresie ustalenia, czy konkretny wydatek z tytułu kary umownej podlega zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów konieczna jest prawidłowa interpretacja przepisów art. 15 ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT. W tym ostatnim przepisie, ustawodawca wyraźnie wskazał jakie kary umowne wyłączone są z kosztów uzyskania przychodów.

Autopromocja

Na podstawie powyższej regulacji nie stanowią kosztów uzyskania przychodów kary umowne oraz odszkodowania z tytułu:

• wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług,
• zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad,
• zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Nie można zatem stosować uproszczenia, zgodnie z którym konieczność zapłaty każdej kary umownej automatycznie oznacza, że kara taka musi zostać wyłączona z kosztów podatkowych. Jeśli kara nie stanowi żadnej ze wskazanych powyżej kategorii, powinna ona być oceniona z perspektywy ogólnych zasad zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wynikających z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Na poparcie swoich tez WSA przytoczył również wyrok NSA z 9 stycznia 2020 r., sygn. II FSK1330/19.

Jednocześnie sąd odniósł się również do innego problemu – w skarżonej interpretacji indywidualnej organ podatkowy omyłkowo uznał, iż przedmiotem drugiego zapytania wnioskodawcy jest możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odsetek od kary umownej. W rzeczywistości, wnioskodawca chciał natomiast uzyskać informację o możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych odsetek od nieterminowo rozliczonej zaliczki. 

Autopromocja

Szkolenie:
Jak się przygotować do najnowszej wersji KSeF?

Sprawdź

W tym zakresie sąd stanął na stanowisku, iż odsetki takie nie są objęte wyłączeniem na mocy art. 16 ust. 1 ustawy o CIT. W związku z tym, konieczne jest – tak samo jak w przypadku kary umownej – rozważenie zasadności zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. 

Z powyższych względów WSA uznał stanowisko organu za nieprawidłowe.

Polecamy: CIT 2020. Komentarz

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

Komentarz PwC:

Organy podatkowe często twierdzą, że kary umowne - niezależnie z jakiego tytułu wynikałyby - nie mogą stanowić dla podatników kosztów uzyskania przychodów. Podejście takie jest jednak “mocno uproszczone”. Skoro przepisy ustawy o CIT uniemożliwiają wprost zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów jedynie niektórych kar, nie jest dopuszczalne rozszerzanie tego wyłączenia także na inne, niewskazane w przepisach kary. W związku z tym kwoty kar - o ile nie są wprost wyłączone z kosztów podatkowych - podlegają ocenie pod kątem związku z przychodem. W przypadku gdy taki związek zostanie wykazany, mogą stanowić koszty uzyskania przychodów.

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Omawiany wyrok WSA jest istotny, gdyż pokazuje, że sądy potrafią spojrzeć na zagadnienie kar umownych z szerszej perspektywy, widząc, że organy podatkowe często niewłaściwie powielają utarte schematy postępowań.

Zwracamy przy tym uwagę, że w dobie pandemii i tymczasowego zawieszenia części działalności przedsiębiorców, temat kar umownych może znowu okazać się istotny, a kwestia ujęcia podatkowego tego typu wydatków może budzić jeszcze większe kontrowersje.

Dawid Długosz, Manager
Duszan Wolczyński, Senior Associate
PwC Polska

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 2 lipca 2020 r., sygn. I SA/Gl 1348/19.