REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Straty, opłaty i kary w kosztach uzyskania przychodu

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Straty, opłaty i kary w kosztach uzyskania przychodu
Straty, opłaty i kary w kosztach uzyskania przychodu

REKLAMA

REKLAMA

Czy kary za wcześniejsze zerwanie umowy albo straty na opcjach walutowych można wrzucić w koszty? Fiskus zaprzecza, bo uważa, że podatnik powinien działać w sposób racjonalny

Sporów w tych sprawach jest na wokandzie mnóstwo. W ubiegłym tygodniu problem badali także posłowie z komisji finansów publicznych. Głównie chodziło o budzące emocje straty na opcjach walutowych. Przedsiębiorcy, którzy skusili się na nie w latach 2006–2008, na własnej skórze odczuli, co znaczy spadek wartości krajowej waluty. Ci, którym udało się przetrwać, chcieliby chociaż móc odliczyć stratę od dochodu.

REKLAMA

REKLAMA

Ale fiskus się na to nie zgadza. Uważa, że przedsiębiorcy wcale nie chcieli zabezpieczyć się przed ryzykiem, tylko najzwyczajniej spekulowali, licząc na duże zyski. W ogóle nie brali pod uwagę spadku kursu waluty. Działali więc nieracjonalnie, a budżet nie może płacić za cudzą nieroztropność.

– Przepisy podatkowe nie wykluczają zaliczenia strat do kosztów. Musi być jednak spełniony warunek, że koszt został poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia ich źródła – tłumaczył podczas posiedzenia sejmowej komisji Dariusz Zasada, zastępca dyrektora departamentu podatków dochodowych w Ministerstwie Finansów. W ten sposób odpierał zarzuty posłów o gnębienie przedsiębiorców, którzy i tak już ledwo stoją na nogach.

Przywołał także wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 października 2012 r. (sygn. akt II FSK 430/11). Wynikało z niego, że należy uwzględniać charakter i profil działalności gospodarczej podatnika oraz ekonomiczną racjonalność poniesionego wydatku.

50 Ściąg Księgowego z aktualizacją online

Dalszy ciąg materiału pod wideo

VAT po zmianach od 1 lipca 2015 r.

Nie można spekulować

REKLAMA

Po stronie fiskusa stanął też NSA w wyroku z 2 czerwca 2015 r. (sygn. akt II FSK 2249/13). Chodziło o spółkę prowadzącą działalność produkcyjną i usługową w zakresie aparatury rozdzielczej i sterowniczej. Urzędnicy nakazali jej wyrzucić z kosztów straty poniesione na opcjach walutowych. Uznali, że podjęte przez nią ryzyko było niewspółmiernie wysokie do zamiaru zabezpieczenia się przed spadkiem kursu euro.

Tego samego zdania były sądy. Orzekły, że zawierane przez spółkę transakcje miały charakter spekulacyjny, wykraczający poza planowane potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Wprawdzie – jak tłumaczył NSA – ustawodawca przewidział sytuacje, w których skutki ryzyka można rozliczyć podatkowo, ale z reguły dotyczą one banków i instytucji kredytowych. Nie ma natomiast regulacji, które umożliwiałyby wszystkim podmiotom gospodarczym w każdej sytuacji odliczanie strat związanych z ryzykiem wynikającym z prowadzonej działalności. – Ustawodawca nie przewidział ich dla takich podmiotów, jak spółka, której działalność dotyczyła aparatury rozdzielczej i sterowniczej, a nie polegała na udzielaniu kredytów i świadczeniu usług finansowych – wyjaśnił sąd.

Podobnie NSA rozstrzygnął spór 28 marca 2014 r. (sygn. akt II FSK 1009/12). W tym wypadku również uznał, że transakcje nie miały na celu zabezpieczenia bieżącej działalności, tylko czysto spekulacyjny charakter.

Koszty pracy po zmianach - multipakiet: książka, program, CD, teleporadnia

Zerwanie umowy najmu

Nie w każdej jednak sprawie dotyczącej racjonalności działań przedsiębiorców fiskus może liczyć na wsparcie sądów.

Coraz częściej zgadzają się one na odliczenie od przychodu odpłat za wcześniejsze zerwanie umowy, jeśli jej kontynuacja miałaby być dla przedsiębiorcy dużo kosztowniejsza. W sumie zyskuje na tym także fiskus, ale często tego nie dostrzega.

Wiele tego typu spraw dotyczy banków likwidujących nierentowne placówki. Przedwczesne rozwiązanie umowy wiąże się z reguły z odszkodowaniem dla wynajmującego. Banki widzą ekonomiczny sens w poniesieniu takiego wydatku i dlatego chciałyby je zaliczać do kosztów podatkowych. Fiskus odmawia i w efekcie spory trafiają do sądów.

W wyroku z 23 marca 2014 r. (sygn. akt II FSK 1728/12) NSA przypomniał, że w procesie działań gospodarczych przedsiębiorca dąży nie tylko do maksymalizacji przychodów, ale też do ograniczania kosztów ich uzyskania. Związek z przychodem może przejawiać się choćby w zaoszczędzeniu kwoty niezbędnej do uiszczenia czynszu czy także innych wydatków związanych z funkcjonowaniem nierentownych obiektów.

Podobnie NSA orzekł w wyrokach z: 27 czerwca 2013 r. (sygn. akt II FSK 2192/11), 11 lipca 2013 r. (sygn. akt II FSK 2298/11) oraz 11 grudnia 2013 r. (sygn. akt II FSK 478/12).

Rezygnacja z licencji

Problem dotyczy nie tylko rozwiązywania umów najmu, ale i innych długotrwałych, np. leasingowych, licencyjnych. W sprawie rozpatrywanej przez NSA 28 stycznia 2015 r. (sygn. akt II FSK 3116/12) chodziło o spółkę, która udostępnia swoim klientom filmy w ramach usługi VoD. Korzystała z praw wynikających z umów licencyjnych zawartych ze studiami filmowymi. Biznes okazał się jednak nietrafiony i zamiast zysków firma zaczęła ponosić straty. Postanowiła więc rozwiązać część umów licencyjnych. Musiała jednak za to zapłacić. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie nie zgodził się jednak na zaliczenie tej opłaty do kosztów podatkowych. Stwierdził, że rozwiązanie umów nie przyniesie spółce żadnego przysporzenia, słowem nie wygeneruje dla niej przychodu.

Sądy były jednak innego zdania. Uznały, że decyzja spółki jest ekonomicznie uzasadniona i nawet jeśli nie zmierza do osiągnięcia przychodów, to na pewno do zachowania lub zabezpieczenia jego źródeł. Rozwiązanie umowy umożliwi bowiem uniknięcie większych wydatków na opłaty licencyjne, a tym samym przeznaczenie zachowanych w ten sposób pieniędzy na dalsze inwestycje.

Z tych samych powodów NSA pozwolił innym razem zaliczyć do kosztów kary za wcześniejsze rozwiązanie umów leasingu operacyjnego nieużytkowanego już w firmie samochodu osobowego (wyrok z 17 stycznia 2012 r., sygn. akt II FSK 1365/10). ©?

Ważny jest stan wiedzy przy zawarciu kontraktu terminowego

Marcin Opiłowski dyrektor w dziale doradztwa podatkowego EY

Biorąc pod uwagę, że dość duża liczba kontraktów pochodnych zakończonych stratami była rozliczana przez firmy w latach 2008–2010, jest to ostatni moment dla władz skarbowych na zakwestionowanie tych strat jako kosztów podatkowych przed terminem przedawnienia (za rok 2010 upływa on z końcem 2015 r.). Władze skarbowe mają ułatwione zadanie, gdy zarzucają przedsiębiorcy brak racjonalności w momencie, kiedy znają już wynik rozliczenia kontraktów. Należy jednak pamiętać, że analiza zasadności zaliczenia w koszty danego wydatku powinna uwzględniać stan wiedzy podatnika i jego ocenę sytuacji w dacie zawarcia umowy. Mimo że na pierwszy rzut oka w wielu wypadkach nie widać jednoznacznego związku omawianych transakcji z działalnością gospodarczą, to jednak taki związek, obiektywnie rzecz biorąc, istniał.


Spekulacja wyklucza koszty

Marcin Kolmas doradca podatkowy, starszy konsultant w Grupa Gumułka – Kancelaria Prawa Finansowego

Sądy dokonują ekonomicznej oceny negatywnych skutków błędnej decyzji, ale także intencji, które podatnikowi przyświecały w momencie jej podejmowania. Gdy wydatek post factum jest ekonomicznie uzasadniony, to podatnik może liczyć na wygraną. Natomiast trudniejsza jest obrona zgodności intencji podatnika z treścią przepisów w przypadku, gdy ten podejmował się czystej spekulacji niemającej na celu zachowania lub zabezpieczenia źródeł jego przychodów.

Agnieszka Pokojska

agnieszka.pokojska@infor.pl

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Projekt ustawy wdrażającej obowiązkowy KSeF po pierwszym czytaniu w Sejmie. Co się zmienia a co pozostaje bez zmian [komentarz eksperta]

W dniu 9 lipca 2025 r., Sejm przeprowadził pierwsze czytanie i skierował do prac w komisji finansów projekt ustawy zakładającej wdrożenie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Wszystkie kluby i koła poselskie zapowiedziały dalsze prace nad projektem. Prace legislacyjne wchodzą w końcową fazę. Z coraz większą pewnością możemy więc stwierdzić, że obowiązkowy KSeF będzie wdrażany w dwóch etapach - od 1 lutego 2026 i od 1 kwietnia 2026 r.

Podatek u źródła 2025: Objaśnienia podatkowe ministra finansów dot. statusu rzeczywistego właściciela. Praktyczne szanse i nieoczywiste zagrożenia

Po latach oczekiwań i licznych postulatach ze strony środowisk doradczych oraz biznesowych, Ministerstwo Finansów opublikowało długo zapowiadane objaśnienia dotyczące statusu rzeczywistego właściciela w kontekście podatku u źródła (WHT). Teraz nadszedł czas, by bardziej szczegółowo przyjrzeć się poszczególnym zagadnieniom. Dokument z 3 lipca 2025 r., opublikowany na stronie MF 9 lipca, ma na celu rozwianie wieloletnich wątpliwości dotyczących stosowania klauzuli „beneficial owner”. Choć sam fakt publikacji należy ocenić jako krok w stronę większej przejrzystości i przewidywalności, nie wszystkie zapisy spełniły oczekiwania.

Polski podatek cyfrowy jeszcze w tym roku? Rząd nie ogląda się na Brukselę

Choć Komisja Europejska wycofała się z planów nałożenia podatku cyfrowego, Polska idzie własną drogą. Minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski zapowiada, że projekt ustawy będzie gotowy do końca roku.

KSeF 2026: koniec z papierowymi fakturami, zmiany w obiegu dokumentów i obsłudze procesu sprzedaży w firmie

W przyszłym roku w Polsce zostanie uruchomiony obowiązkowy system fakturowania za pomocą Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Obowiązek ten wejdzie w życie na początku 2026 roku i wynika z procedowanego w Parlamencie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Aktualny postęp prac legislacyjnych nad projektem, oznaczonym numerem druku 1407, można śledzić na stronach Sejmu.

REKLAMA

Składki ZUS dla małych firm w 2025 roku - preferencje: ulga na start, mały ZUS plus i wakacje składkowe

Ulga na start, preferencyjne składki, czy „Mały ZUS plus”, a także wakacje składkowe – to propozycje wsparcia dla małych przedsiębiorców. Korzyści to możliwość opłacania niższych składek lub ich brak. Warto też zwrócić uwagę na konsekwencje z tym związane. ZUS tłumaczy kto i z jakich ulg może skorzystać oraz jakie są zagrożenia z tym związane.

Zwracasz pracownikom wydatki na taksówki – czy musisz pobrać zaliczkę na podatek PIT? Najnowsze wyjaśnienia fiskusa (taksówki w podróży służbowej i w czasie wyjścia służbowego)

Pracodawcy mają wątpliwości, czy w przypadku zwracania pracownikom wydatków na taksówki (kiedy to pracownicy wykonują obowiązki służbowe – zarówno w podróży służbowej jak i w czasie tzw. wyjścia służbowego), trzeba od tych kwot pobierać zaliczki na podatek dochodowy? Pod koniec czerwca 2025 r. wyjaśnił to dokładnie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Kilka miesięcy wcześniej odpowiedzi na to pytanie udzielił Minister Finansów.

Minister Majewska chce uproszczenia ZUS dla firm – konkretne propozycje zmian już na stole

Minister Agnieszka Majewska zaproponowała szereg zmian w przepisach dotyczących ubezpieczeń społecznych, które mają ułatwić życie mikro, małym i średnim przedsiębiorcom. Wśród postulatów znalazły się m.in. podniesienie limitu Małego ZUS Plus, likwidacja składki rentowej dla emerytów-przedsiębiorców, uproszczenia przy wakacjach składkowych oraz ułatwienia dla łączących biznes z rodzicielstwem.

Miliardy z KPO usprawniają kolejową infrastrukturę

Prawie 11,5 mld zł warte są inwestycje realizowane ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO) przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zarządzająca infrastrukturą kolejową spółka, która jest największym beneficjentem KPO, zawarła już ponad 120 umów z wykonawcami na kwotę 8 mld zł. Przeszło 160 prowadzonych zadań ma przyczynić się do zwiększenia prędkości pociągów, a także zwiększenia przepustowości tras oraz usprawnienia zarządzania ruchem kolejowym. Inwestycje poprawiają bezpieczeństwo ruchu i komfort obsługi podróżnych. Na stacjach i przystankach budowany jest nowoczesny system informacji pasażerskiej, a ich infrastruktura - dopasowywana do potrzeb osób o ograniczonej mobilności.

REKLAMA

Darowizna od brata ponad limit 36 120 zł. Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby nie stracić prawa do zwolnienia podatkowego?

Co robić gdy darowizna przekazana przez brata przekracza limit kwoty wolnej w wysokości 36 120 zł? Czy podlegała zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn, pomimo że jest dokonywana z majątku wspólnego brata i jego małżonki? Jakie warunki muszą zostać spełnione, żeby nie stracić prawa do zwolnienia?

KSeF wymusi zmiany. Rejestry VAT i wydatki pracownicze po nowemu od 2026 roku

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur to jeden z najważniejszych projektów cyfryzacyjnych polskiej administracji podatkowej ostatnich lat. Od 1 lutego lub od 1 kwietnia 2026 roku – w zależności od poziomu sprzedaży w 2024 roku – podatnicy VAT będą zobowiązani do wystawiania faktur wyłącznie w formie elektronicznej za pośrednictwem KSeF. To nie tylko zmiana technologiczna, ale także rewolucja organizacyjna, która wymusi dostosowanie systemów księgowych, procesów wewnętrznych i codziennej pracy działów finansowych.

REKLAMA