REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Straty, opłaty i kary w kosztach uzyskania przychodu

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Straty, opłaty i kary w kosztach uzyskania przychodu
Straty, opłaty i kary w kosztach uzyskania przychodu

REKLAMA

REKLAMA

Czy kary za wcześniejsze zerwanie umowy albo straty na opcjach walutowych można wrzucić w koszty? Fiskus zaprzecza, bo uważa, że podatnik powinien działać w sposób racjonalny

Sporów w tych sprawach jest na wokandzie mnóstwo. W ubiegłym tygodniu problem badali także posłowie z komisji finansów publicznych. Głównie chodziło o budzące emocje straty na opcjach walutowych. Przedsiębiorcy, którzy skusili się na nie w latach 2006–2008, na własnej skórze odczuli, co znaczy spadek wartości krajowej waluty. Ci, którym udało się przetrwać, chcieliby chociaż móc odliczyć stratę od dochodu.

REKLAMA

Autopromocja

REKLAMA

Ale fiskus się na to nie zgadza. Uważa, że przedsiębiorcy wcale nie chcieli zabezpieczyć się przed ryzykiem, tylko najzwyczajniej spekulowali, licząc na duże zyski. W ogóle nie brali pod uwagę spadku kursu waluty. Działali więc nieracjonalnie, a budżet nie może płacić za cudzą nieroztropność.

– Przepisy podatkowe nie wykluczają zaliczenia strat do kosztów. Musi być jednak spełniony warunek, że koszt został poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia ich źródła – tłumaczył podczas posiedzenia sejmowej komisji Dariusz Zasada, zastępca dyrektora departamentu podatków dochodowych w Ministerstwie Finansów. W ten sposób odpierał zarzuty posłów o gnębienie przedsiębiorców, którzy i tak już ledwo stoją na nogach.

Przywołał także wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 października 2012 r. (sygn. akt II FSK 430/11). Wynikało z niego, że należy uwzględniać charakter i profil działalności gospodarczej podatnika oraz ekonomiczną racjonalność poniesionego wydatku.

50 Ściąg Księgowego z aktualizacją online

Dalszy ciąg materiału pod wideo

VAT po zmianach od 1 lipca 2015 r.

Nie można spekulować

REKLAMA

Po stronie fiskusa stanął też NSA w wyroku z 2 czerwca 2015 r. (sygn. akt II FSK 2249/13). Chodziło o spółkę prowadzącą działalność produkcyjną i usługową w zakresie aparatury rozdzielczej i sterowniczej. Urzędnicy nakazali jej wyrzucić z kosztów straty poniesione na opcjach walutowych. Uznali, że podjęte przez nią ryzyko było niewspółmiernie wysokie do zamiaru zabezpieczenia się przed spadkiem kursu euro.

Tego samego zdania były sądy. Orzekły, że zawierane przez spółkę transakcje miały charakter spekulacyjny, wykraczający poza planowane potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Wprawdzie – jak tłumaczył NSA – ustawodawca przewidział sytuacje, w których skutki ryzyka można rozliczyć podatkowo, ale z reguły dotyczą one banków i instytucji kredytowych. Nie ma natomiast regulacji, które umożliwiałyby wszystkim podmiotom gospodarczym w każdej sytuacji odliczanie strat związanych z ryzykiem wynikającym z prowadzonej działalności. – Ustawodawca nie przewidział ich dla takich podmiotów, jak spółka, której działalność dotyczyła aparatury rozdzielczej i sterowniczej, a nie polegała na udzielaniu kredytów i świadczeniu usług finansowych – wyjaśnił sąd.

Podobnie NSA rozstrzygnął spór 28 marca 2014 r. (sygn. akt II FSK 1009/12). W tym wypadku również uznał, że transakcje nie miały na celu zabezpieczenia bieżącej działalności, tylko czysto spekulacyjny charakter.

Koszty pracy po zmianach - multipakiet: książka, program, CD, teleporadnia

Zerwanie umowy najmu

Nie w każdej jednak sprawie dotyczącej racjonalności działań przedsiębiorców fiskus może liczyć na wsparcie sądów.

Coraz częściej zgadzają się one na odliczenie od przychodu odpłat za wcześniejsze zerwanie umowy, jeśli jej kontynuacja miałaby być dla przedsiębiorcy dużo kosztowniejsza. W sumie zyskuje na tym także fiskus, ale często tego nie dostrzega.

Wiele tego typu spraw dotyczy banków likwidujących nierentowne placówki. Przedwczesne rozwiązanie umowy wiąże się z reguły z odszkodowaniem dla wynajmującego. Banki widzą ekonomiczny sens w poniesieniu takiego wydatku i dlatego chciałyby je zaliczać do kosztów podatkowych. Fiskus odmawia i w efekcie spory trafiają do sądów.

W wyroku z 23 marca 2014 r. (sygn. akt II FSK 1728/12) NSA przypomniał, że w procesie działań gospodarczych przedsiębiorca dąży nie tylko do maksymalizacji przychodów, ale też do ograniczania kosztów ich uzyskania. Związek z przychodem może przejawiać się choćby w zaoszczędzeniu kwoty niezbędnej do uiszczenia czynszu czy także innych wydatków związanych z funkcjonowaniem nierentownych obiektów.

Podobnie NSA orzekł w wyrokach z: 27 czerwca 2013 r. (sygn. akt II FSK 2192/11), 11 lipca 2013 r. (sygn. akt II FSK 2298/11) oraz 11 grudnia 2013 r. (sygn. akt II FSK 478/12).

Rezygnacja z licencji

Problem dotyczy nie tylko rozwiązywania umów najmu, ale i innych długotrwałych, np. leasingowych, licencyjnych. W sprawie rozpatrywanej przez NSA 28 stycznia 2015 r. (sygn. akt II FSK 3116/12) chodziło o spółkę, która udostępnia swoim klientom filmy w ramach usługi VoD. Korzystała z praw wynikających z umów licencyjnych zawartych ze studiami filmowymi. Biznes okazał się jednak nietrafiony i zamiast zysków firma zaczęła ponosić straty. Postanowiła więc rozwiązać część umów licencyjnych. Musiała jednak za to zapłacić. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie nie zgodził się jednak na zaliczenie tej opłaty do kosztów podatkowych. Stwierdził, że rozwiązanie umów nie przyniesie spółce żadnego przysporzenia, słowem nie wygeneruje dla niej przychodu.

Sądy były jednak innego zdania. Uznały, że decyzja spółki jest ekonomicznie uzasadniona i nawet jeśli nie zmierza do osiągnięcia przychodów, to na pewno do zachowania lub zabezpieczenia jego źródeł. Rozwiązanie umowy umożliwi bowiem uniknięcie większych wydatków na opłaty licencyjne, a tym samym przeznaczenie zachowanych w ten sposób pieniędzy na dalsze inwestycje.

Z tych samych powodów NSA pozwolił innym razem zaliczyć do kosztów kary za wcześniejsze rozwiązanie umów leasingu operacyjnego nieużytkowanego już w firmie samochodu osobowego (wyrok z 17 stycznia 2012 r., sygn. akt II FSK 1365/10). ©?

Ważny jest stan wiedzy przy zawarciu kontraktu terminowego

Marcin Opiłowski dyrektor w dziale doradztwa podatkowego EY

Biorąc pod uwagę, że dość duża liczba kontraktów pochodnych zakończonych stratami była rozliczana przez firmy w latach 2008–2010, jest to ostatni moment dla władz skarbowych na zakwestionowanie tych strat jako kosztów podatkowych przed terminem przedawnienia (za rok 2010 upływa on z końcem 2015 r.). Władze skarbowe mają ułatwione zadanie, gdy zarzucają przedsiębiorcy brak racjonalności w momencie, kiedy znają już wynik rozliczenia kontraktów. Należy jednak pamiętać, że analiza zasadności zaliczenia w koszty danego wydatku powinna uwzględniać stan wiedzy podatnika i jego ocenę sytuacji w dacie zawarcia umowy. Mimo że na pierwszy rzut oka w wielu wypadkach nie widać jednoznacznego związku omawianych transakcji z działalnością gospodarczą, to jednak taki związek, obiektywnie rzecz biorąc, istniał.


Spekulacja wyklucza koszty

Marcin Kolmas doradca podatkowy, starszy konsultant w Grupa Gumułka – Kancelaria Prawa Finansowego

Sądy dokonują ekonomicznej oceny negatywnych skutków błędnej decyzji, ale także intencji, które podatnikowi przyświecały w momencie jej podejmowania. Gdy wydatek post factum jest ekonomicznie uzasadniony, to podatnik może liczyć na wygraną. Natomiast trudniejsza jest obrona zgodności intencji podatnika z treścią przepisów w przypadku, gdy ten podejmował się czystej spekulacji niemającej na celu zachowania lub zabezpieczenia źródeł jego przychodów.

Agnieszka Pokojska

agnieszka.pokojska@infor.pl

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Rozliczanie kilometrówek od aut elektrycznych: jest stanowisko Ministra Finansów i zapowiedź zmian w przepisach

Pieniądze, jakie pracodawca przekazuje pracownikowi tytułem zwrotu kosztów używania samochodu elektrycznego do celów służbowych, stanowią przychód pracownika i podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Wydatki takie nie są też kosztem przedsiębiorcy (pracodawcy). Takie jest stanowisko Ministra Finansów zaprezentowane w odpowiedzi wiceministra finansów Jarosława Nenemana na interpelację poselską. Jednocześnie w interpelacji poinformowano, że Ministerstwo Infrastruktury rozpoczęło prace nad zmianami w rozporządzeniu w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy. Zmiany te mają pozwolić na wprowadzenie możliwości zwrotu pracownikom kosztów używania do celów służbowych samochodów o napędzie elektrycznym lub hybrydowym, a także napędzanych wodorem, czy też zasilanych innymi alternatywnymi źródłami energii.

Ministerstwo Finansów chce zakończyć nadużycia z przedawnieniem podatków. Nowe zasady już w 2026 roku

W nowej wersji projektu nowelizacji Ordynacji podatkowej Ministerstwo Finansów chce zlikwidować możliwość zawieszania biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego poprzez wszczęcie postępowania karnego skarbowego. O szczegółach zmian mówi wiceminister finansów Jarosław Neneman.

Stawki podatku od środków transportowych w 2026 roku: Nowe limity już opublikowane

Znamy już nowe górne granice stawek podatku od środków transportowych na 2026 rok. Większość limitów wzrosła o około 4,5% względem 2025 r. Sprawdź szczegółowe porównanie stawek, terminy płatności oraz zasady ustalania stawek przez gminy. To ważne dla przedsiębiorców i samorządów.

TSUE: Urzędy skarbowe nie mogą automatycznie wykreślać firm z rejestru VAT za zaległości

Przełomowy wyrok TSUE potwierdza, że wykreślenie firmy z rejestru VAT za brak zapłaty podatku nie może odbywać się automatycznie. Fiskus musi najpierw zbadać przyczyny zaległości i zachowanie przedsiębiorcy. Orzeczenie może uchronić tysiące firm przed nieproporcjonalnymi sankcjami i nieodwracalnymi stratami.

REKLAMA

Koniec z bieganiem po zaświadczenia! Rewolucyjne zmiany w podatku od spadków i darowizn, dotyczące zaświadczeń z urzędu skarbowego oraz rozliczeń rent prywatnych

Koniec z obowiązkiem przedstawiania zaświadczeń z urzędu skarbowego przy sprzedaży majątku otrzymanego od najbliższej rodziny! Nowelizacja ustawy o podatku od spadków i darowizn upraszcza formalności i rozliczenia rent prywatnych. Sprawdź, co dokładnie się zmienia i kiedy nowe przepisy wchodzą w życie.

2 mln zł zamiast 1 mln! Rząd luzuje zasady w podatku PIT – to przełom dla przedsiębiorców, którzy korzystają z rozliczenia kasowego

Rząd szykuje istotną zmianę w podatku dochodowym – limit przychodów uprawniający do kasowego PIT ma wzrosnąć z 1 mln do 2 mln zł. To ogromna ulga dla tysięcy firm, które dzięki nowym przepisom poprawią swoją płynność finansową i uproszczą rozliczenia z fiskusem.

Wystawianie faktur ustrukturyzowanych narusza konstytucyjne prawo do prywatności

Istotna część podatników, mimo istnienia formalnego obowiązku, nie będzie mogła wystawiać faktur ustrukturyzowanych, gdyż nie pozwalają im na to zawarte umowy, w których nabywcy zastrzegają sobie zachowanie tajemnicy handlowej. Wystawianie faktur ustrukturyzowanych w sposób oczywisty narusza tę zasadę, bowiem ich treść będzie w sposób nieograniczony dostępna dla długiej listy organów państwa – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski. I dodaje: Organy te będą mogły bez jakichkolwiek ograniczeń czerpać informacje o tajemnicach handlowych, a zwłaszcza o towarach i usługach oraz cenach stosowanych przez podatników.

Nowe Centrum Kompetencyjne i Zespół ds. zwalczania agresywnego planowania podatkowego – jest ważny krok w uszczelnianiu CIT

Ministerstwo Finansów ogłosiło powstanie Centrum Kompetencyjnego ds. zwalczania agresywnego planowania podatkowego w CIT oraz nowego Zespołu analizującego systemowe rozwiązania w tym obszarze. KAS zmienia też priorytety kontroli – liczyć się będą efekty, nie liczba postępowań.

REKLAMA

Nowe projekty KSR do konsultacji publicznych: wartości niematerialne i inwestycje w nieruchomości

Komitet Standardów Rachunkowości opublikował dwa projekty Krajowych Standardów Rachunkowości – dotyczące wartości niematerialnych i prawnych oraz inwestycji w nieruchomości. Dokumenty mają ujednolicić zasady ewidencji, wyceny i prezentacji tych aktywów. Opinie można zgłaszać do 30 września 2025 r.

Nowa opłata 2 euro od każdej paczki do UE albo 50 eurocentów po spełnieniu szeregu formalności. Na walce Unii z chińskim e-commerce skorzysta europejska logistyka

Komisja Europejska i Parlament Europejski chcą ograniczenia napływu chińskiego e-commerce przez wprowadzenie opłaty manipulacyjnej wynoszącej 2 euro dla każdej paczki, niezależnie od jej wartości. Nowy podatek będzie można obniżyć do 50 eurocentów, ale najpierw przesyłka będzie musiała trafić do magazynu na terenie Unii, skąd będzie dystrybuowana do klienta końcowego. Oznacza to, że każda z 4,6 mld paczek, bo tyle zaimportowano ich w 2024 r., będzie wymagała indywidualnej obsługi logistycznej, którą mogą zapewnić europejscy operatorzy. W opinii ekspertów to wielka dla sektora logistyki kontraktowej, również w Polsce, ale do walki o największych graczy e-commerce należy się dobrze przygotować.

REKLAMA