Jak udokumentować nieściągalność wierzytelności by zaliczyć je do kosztów?

Wyrok dotyczy następującego stanu faktycznego.

Spółka posiadała wierzytelności z tytułu sprzedaży hurtowej towarów na rzecz kontrahenta udokumentowanej fakturami VAT. Żadna z faktur nie została jednak przez kontrahenta zapłacona.

Część wierzytelności skierowana została w trybie postępowania upominawczego do sądu rejonowego, w wyniku czego wydany został nakaz zapłaty zaopatrzony w klauzulę wykonalności.

Objęta powyższym tytułem wykonawczym kwota dochodzona była w trybie postępowania egzekucyjnego. Komornik sądowy powiadomił jednak spółkę, iż podjęte w sprawie czynności egzekucyjne okazały się bezskuteczne.

Ostatecznie postępowanie egzekucyjne zostało umorzone przez organ postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 kpc, zgodnie z którym postępowanie umarza się w całości lub części z urzędu jeżeli jest oczywiste, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych.

Organ podatkowy stwierdził, że wierzytelności, których część została skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego, wynikiem którego wydano postanowienie o umorzeniu postępowania będą spełniały warunki do zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów.

Natomiast wierzytelności, co do których podatnik nie dysponuje postanowieniem organu egzekucyjnego o nieściągalności, nie spełniają warunków kwalifikowania ich do kosztów uzyskania przychodów.

Przy czym organ zgodził się z interpretacją przepisów uznającą postanowienie o umorzeniu egzekucji wobec części wierzytelności w sposób wystarczający dokumentuje nieściągalność całości tej wierzytelności objętej wyrokiem sądu.

Nie zgodził się z poglądem podatnika, że postanowienie to w sposób wystarczający dokumentuje nieściągalność pozostałych wierzytelności od tego samego niewypłacalnego dłużnika, które nigdy nie zostały skierowane na drogę sądową.

Sąd przyjął następujące założenia popierając ten pogląd organu podatkowego:
1) Nie można w sposób jednoznaczny stwierdzić, iż przy tożsamości dłużnika wszelkie jego wierzytelności można uznać za nieściągalne na podstawie jednego postanowienia o nieściągalności wydanego przez właściwy organ egzekucyjny (art. 16 ust. 2 pkt 1 ustawy o CIT) dotyczącego tylko jednej z wielu wierzytelności.

2) Choć wcześniej prowadzona wobec dłużnika, który posiada wiele wierzytelności egzekucja okaże się bezskuteczna w odniesieniu do jednej wierzytelności, nie można wykluczyć, że w przyszłości wobec innych wierzytelności będzie ona skuteczna z uwagi na nowe okoliczności faktyczne np. pojawieniem się nowych składników majątkowych.