Zakres przedmiotowy i podmiotowy tajemnicy skarbowej

Zakres przedmiotowy tajemnicy skarbowej

Tak naprawdę ustawodawca w Ordynacji podatkowej nie sformułował żadnej formalnej definicji tej instytucji. Za to szczegółowo określił jej zakres – zarówno podmiotowy, jak i przedmiotowy. Zakres przedmiotowy związany jest przede wszystkim z powszechnością obowiązku podatkowego. W ustawie wskazano nie tylko ogólną regułę, zgodnie z którą tajemnica skarbowa dotyczy informacji z deklaracji podatkowych i innych dokumentów składanych w urzędach skarbowych. Określono tam również szczegółowy katalog obejmujący informacje podatkowe przekazywane organom podatkowym przez podmioty inne niż te wskazane w ogólnej regule, dane zawarte w aktach dokumentujących czynności sprawdzające, w aktach postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej oraz aktach postępowania w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe, dane z dokumentacji rachunkowej organu podatkowego, informacje uzyskane przez organy Krajowej Administracji Skarbowej z banków oraz innych źródeł niż dotychczas wymienione, informacje uzyskane w toku postępowania w sprawie zawarcia porozumień w sprawach ustalenia cen transferowych, dane z akt dokumentujących kontrolę związaną z nadpłatą podatku, informacje o wynikach analizy ryzyka, informacje i dokumenty dotyczące schematów podatkowych, a także dane z akt postępowania w sprawie wydania opinii zabezpieczającej.

Kiedy nie stosuje się przepisów o tajemnicy skarbowej?

Przepisów dotyczących tajemnicy skarbowej nie stosuje się natomiast do udostępnienia pewnych informacji kontrahentowi podatnika prowadzącego działalność gospodarczą. Dane te obejmują w szczególności: kwestię niezłożenia lub złożenia przez podatnika deklaracji lub innego dokumentu, do których złożenia był obowiązany na podstawie przepisów ustaw podatkowych, zagadnienie nieujęcia lub ujęcia przez podatnika w złożonej deklaracji lub złożonym innym dokumencie zdarzeń, do których ujęcia był obowiązany na podstawie przepisów ustaw podatkowych, a także informacje o zaleganiu lub niezaleganiu przez podatnika w podatkach wynikających z deklaracji lub innego dokumentu, które to są składane na podstawie przepisów ustaw podatkowych.

Polecamy: PODATKI 2020 – Komplet

Zakres podmiotowy tajemnicy skarbowej

Ordynacja podatkowa wskazała też na katalog osób, które zostały zobowiązane do przestrzegania tajemnicy skarbowej. W ramach tej grupy należy wymienić przede wszystkim pracowników izb administracji skarbowej, funkcjonariuszy, pracowników Krajowej Informacji Skarbowej, wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starostę, marszałka województwa oraz pracowników urzędów ich obsługujących, członków samorządowych kolegiów odwoławczych, a także pracowników biur tych kolegiów, ministra właściwego do spraw finansów publicznych oraz pracowników Ministerstwa Finansów, Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, osoby odbywające staż, praktykę zawodową lub studencką w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw finansów publicznych lub w innych organach podatkowych, przedstawicieli obcej władzy przebywających w siedzibach organów podatkowych, obecnych w toku postępowania podatkowego lub obecnych w toku czynności kontrolnych w związku z wymianą informacji, a także członków Rady. Obowiązek zachowania tajemnicy skarbowej dotyczy zatem wszystkich osób, które w jakikolwiek sposób miały styczność z dokumentacją podatkową, także tych, którym udostępniono określone dane.

Autopromocja

Jak przygotować się
do wystawiania e-faktur
Książka + plakat krok po kroku

Sprawdź

Obowiązki podmiotów objętych tajemnicą skarbową

Co istotne, w kontekście zachowania tajemnicy skarbowej wszystkie osoby, na których spoczywa taki obowiązek, muszą złożyć przyrzeczenie na piśmie. W Ordynacji podatkowej wskazano jego szczegółową treść: „Przyrzekam, że będę przestrzegał tajemnicy skarbowej. Oświadczam, że są mi znane przepisy o odpowiedzialności karnej za ujawnienie tajemnicy skarbowej”. Dodatkowo zachowanie tajemnicy skarbowej obowiązuje także po ustaniu zatrudnienia, zakończeniu stażu lub praktyki oraz rozwiązaniu innego stosunku łączącego dany podmiot z administracją.

Reguły przestrzegania tajemnicy skarbowej i możliwe konsekwencje karne

Podniosłość zagadnienia tajemnicy skarbowej wyraża się również w specyficznym sposobie przechowywania dokumentów podatkowych. Wszelkie akta sprawy zawierające informacje pochodzące z banków lub spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych oraz z innych instytucji finansowych, określone w ustawie o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami, uzyskane z obcych państw, a także uzyskane w postępowaniu w sprawie zawarcia porozumień w sprawach ustalenia cen transferowych, należy przechowywać w pomieszczeniach, które zostały zabezpieczone zgodnie z regułami przyjętymi w odniesieniu do ochrony informacji niejawnych. Co również warte podkreślenia, wszelkie naruszenie tajemnicy skarbowej związane jest z odpowiedzialnością karną. Jak wskazano bowiem w art. 306 § 1 Ordynacji podatkowej: „kto, będąc obowiązanym do zachowania tajemnicy skarbowej, ujawnia informacje objęte tą tajemnicą, podlega karze pozbawienia wolności do lat 5”. Z kolei w myśl § 2 tego artykułu: „kto, będąc obowiązanym do zachowania tajemnicy skarbowej, ujawnia informacje określone w art. 182, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5”. Te informacje wskazane w art. 182 Ordynacji podatkowej związane są z informacjami z banków. Ewentualne złagodzenie kary może wynikać jedynie z nieumyślności czynu.

Tajemnica skarbowa a prawo ochrony prywatności

Tajemnica skarbowa stanowi niezwykle ważną instytucję zawartą w przepisach prawa podatkowego. To nie tylko wyraz konstytucyjnego prawa do ochrony prywatności, ale również mechanizm chroniący szeroko rozumiany interes gospodarczy podatnika. W ramach tajemnicy skarbowej należy dokonać drobnego rozróżnienia – zwykłych informacji skarbowych, a także tych pochodzących z instytucji finansowych. Należy bowiem zauważyć, że te drugie objęte są nawet szerszą ochroną wynikającą z obecnej w prawie bankowym tajemnicy bankowej.

radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec

Autopromocja

Infor IFK - bieżące aktualności o zmianach przepisów:

Nowe obowiązki biur rachunkowych związane z KSeF
Jakie zmiany czekają w prawie pracy i podatkach na 2024 rok?

Subskrybuj serwis IFK